Grudzień 2000

U progu trzeciego tysiąclecia

Miłosierdzie nie tylko od święta

O zwyczajach Bożego Narodzenia

O koniach, które mówiły w Wigilię

Cuda w lipowym lesie

Niezwykły prezent

Wielkie serce

Czas radości i wdzięczności

Nie wiedzą?

Skarby z katedry

Geograficzne wigilie

W blasku wigilijnej świecy

Wystawa w kościele Św.Marcina

Wrocławskie pisma parafialne

Śladami Boga i człowieka

Więź wigilijna




Strona główna

Archiwum

Wrocławskie pisma parafialne


"Przede wszystkim należy popierać dobrą prasę. Aby zaś przepoić czytelników w pełni duchem chrześcijańskim, należy też tworzyć i rozwijać prawdziwie katolicką prasę, która - wywodząc się i będąc zależną już to bezpośrednio od władzy kościelnej, już to od katolików - niech wychodzi wyraźnie w tym celu, by urabiać, umacniać i popierać opinię publiczną, zgodną z prawem naturalnym, nauką i nakazami katolickimi, oraz by podawać do wiadomości i należycie pouczać o konieczności czytania i rozpowszechniania prasy katolickiej dla wyrobienia sobie chrześcijańskiego sądu o wszelkich wydarzeniach".

W Polsce te wytyczne Dekretu o środkach społecznego przekazu Soboru Watykańskiego II z 4 grudnia 1963 r. dotyczące prasy katolickiej w pełni można było realizować dopiero po roku 1989, kiedy zniesiono cenzurę i przywrócono społeczeństwu prawo do wolności słowa. W III Rzeczypospolitej Kościół może swobodnie wypowiadać treści wiary i wyrażać poglądy za pomocą społecznego środka przekazu jakim jest prasa. Nowa rzeczywistość przynosi też nową formę prasy, gazetkę parafialną. Tego typu pisma nobilitują parafię i świadczą o jej poziomie duszpasterstwa. W archidiecezji wrocławskiej ukazują się w kilkudziesięciu parafiach, a w samym Wrocławiu w kilkunastu. Niektóre z nich były wydawane już w latach osiemdziesiątych, ale ukazywały się w obiegu podziemnym (np. "Głos parafian - Informator duszpasterski Parafii św. Augustyna Braci Kapucynów we Wrocławiu"). Wychodzą jako dwutygodniki, miesięczniki, kwartalniki lub okazjonalnie w zależności od możliwości technicznych, finansowych i personalnych parafii. Redagowane są przez księży i osoby świeckie.

Charakterystyczną cechą pism parafialnych jest ścisły związek z lokalną społecznością. Gazetki poruszają problemy związane ze sprawami parafii, miasta lub jego dzielnicy. Tworzą wspólnotę na płaszczyźnie jednakowych problemów, wspólnych radości, miejsca zamieszkania i cotygodniowych spotkań. To swoista wspólnota, powstała w wyniku oddziaływań parafialnej gazetki, której nazwa często związana jest z patronem kościoła ("Królowa Pokoju - Biuletyn informacyjny parafii p.w. Matki Bożej Królowej Pokoju", "U Św. Jacka - Pismo wiernych Parafii św. Jacka", "U Chrystusa Króla - Miesięcznik Duszpasterski Salezjańskiej Parafii Chrystusa Króla we Wrocławiu").

Gazetki parafialne charakteryzuje podobieństwo treści i formy wynikające z samej istoty tej formy prasy katolickiej, a także ze wzorowania się na poważnych pismach katolickich. Łączy je podobna tematyka, a nawet nazwa stałych pozycji.

W każdej gazetce, pod różnymi tytułami ("Z życia Kościoła", "Z życia archidiecezji", "Aktualności parafialne", "Z życia parafii", "Ogłoszenia parafialne"), znajduje się rubryka zawierająca najważniejsze informacje z życia archidiecezji oraz parafii, przy czym tych drugich jest więcej. Tworzą bowiem sedno zainteresowań lokalnej wspólnoty, czego potwierdzeniem są statystyki zawartych małżeństw, odbytych chrztów i ślubów jak również tendencja do podawania list dzieci komunijnych, młodzieży bierzmowanej oraz ofiarodawców. W większości pism parafialnych ukazuje się rubryka Świadectwa, zawierająca wyznania wiernych.

Zasadniczym celem tego typu prasy jest szeroko rozumiana katechizacja, mająca tym większe oddziaływanie, gdyż pochodzi od osób znanych i bliskich parafianom. Jednym z jej elementów jest przekazywanie informacji związanych z rokiem liturgicznym. Cyklicznie pojawiają się artykuły poświęcone świętom kościelnym, podają ich istotę i tradycję. Inną formą katechezy dla dorosłych są rozważania duchownych i świeckich o prawdach wiary, o etyce i o Bogu, często w wymiarze ich codziennego życia. Przykładem jest cykl artykułów ks. proboszcza E. Leśniowskiego W trosce o głębszą wiarę, ukazujących się w "Piśmie parafii św. Jakuba i Krzysztofa we Wrocławiu Żyć Wiarą" oraz stałe pozycje gazetek: "Mojego Kościoła - Pisma parafii rzymskokatolickiej p.w. św. M.M. Kolbe" - Katecheza o ..., "Królowej Pokoju" - Z życia wiarą, "U Chrystusa Króla"- Nasze pytania do Pana Boga.

Gazetka to forma spotkania proboszcza z wiernymi, stąd właśnie większa możliwość katechezy i moralnego oddziaływania, zwłaszcza, że to proboszcz najczęściej sprawuje opiekę nad pismem. Bezpośrednio wypowiada się do czytelników. "W Sercu Otwartym - Piśmie Parafii rzymskokatolickiej Miłosierdzia Bożego we Wrocławiu". Słowo ks. proboszcza ks. L. Jabłońskiego otwiera każdy jego numer oraz zapowiada zawartość pisma w nawiązaniu do bieżących wydarzeń kościelnych lub roku liturgicznego.

Gazetki parafialne prezentują swoich duszpasterzy, zasłużonych parafian oraz wspólnoty parafialne. Przedstawiają również postacie świętych, beatyfikowanych, sanktuaria i sztukę sakralną Dolnego Śląska. Dominującym tematem jest sylwetka św. Jadwigi, bł. Edyty Stein, Święte Wzgórze Osobowickie, sanktuarium w Bardzie Śląskim. Obszar parafii oraz regionu stanowi zatem źródło zainteresowania, co przejawia się również we współpracy z instytucjami lokalnymi: szkołą, samorządem lokalnym i administracyjnym. Na łamach gazetek szeroko omawiane są wybory do samorządu, nowe inwestycje osiedlowe, jubileusze szkoły.

Katechizacja obejmuje także istnienie chrześcijanina we współczesnym świecie, poruszanie się wśród zagrożeń, które ten przynosi. Stąd dużo miejsca poświęca się problematyce: sekt, alkoholizmu, narkomanii, aborcji, osamotnienia, braku wartości. Stają się one tematem opowiadań, refleksji, artykułów, dla przykładu w gazetce parafialnej Serce Otwarte ukazuje się stała pozycja Ku rozwadze, zawierająca rozważania zwykłego katolika o zagrożeniach współczesnego świata.

Wiele miejsca poświęca się wychowaniu młodzieży, ale ona sama nie ma swej strony tak jak posiadają ją dzieci. W każdej prawie gazetce znajduje się strona przeznaczona dla małego odbiorcy. Posiada różne tytuły: Kapucynek w "Głosie Parafian", Uwaga wszystkie dzieci duże i małe w "U św. Jacka", Kącik Dzieciaka w "U Chrystusa Króla", Kącik dla dzieci w "Bonifacym - Piśmie Parafii rzymsko-katolickiej pod wezwaniem św. Bonifacego we Wrocławiu". Zawiera rebusy, krzyżówki, zagadki, rzadziej opowiadania. Ogłaszane są konkursy literackie oraz plastyczne. Pozyskanie małego czytelnika gwarantuje bowiem obecność Kościoła w jego dorosłym życiu.

Prasa parafialna jest stosunkowo nowa formą prasy, w archidiecezji wrocławskiej liczy około dziesięciu lat, zmierza dopiero do wypracowania swego kształtu. U większości gazetek zauważa się dążność ku lepszej szacie graficznej i uporządkowanej wewnętrznie formie. Następuje zatem jej stały rozwój, związany również z możliwościami technicznymi. W każdej gazetce można wyodrębnić etapy jej przemian, związane z zawartością treściową, układem wewnętrznym, objętością i szatą graficzną, jednak dla każdej stanowi indywidualny, odrębny przedział czasowy.

Istota prasy parafialnej osadza się na jej istnieniu w lokalnej społeczności, stąd mimo tylu ukazujących się tytułów zauważa się jednorodność treści. Jednak i tu występują podstawowe różnice mające podłoże w charakterze periodyku, preferencji redaktorów oraz odbiorcy pisma. W gazetce "U Chrystusa Króla" mocno zaznacza się współpraca z lokalnymi ośrodkami władzy samorządowej i administracyjnej co znajduje oddźwięk w dodatku Rady Osiedla Szczepin. W "Królowej Pokoju" obok licznych artykułów poruszających tematykę samorządową, skupioną wokół spraw osiedlowych czy miejskich, pojawiają się drobne ogłoszenia i reklamy. Zależność od redakcji ewidentnie obrazuje gazetka "U św. Jacka", a także "Głos parafian". Pierwsze redagowane jest przez ludzi młodych, zaangażowanych w sprawy świetlicy osiedlowej, dlatego odbiorcą ich tekstów jest młodsza i starsza młodzież oraz dzieci. Natomiast "Głos parafian" po zmianie redakcji, zmienił także formę i zakres tematyczny. W związku z osobą redaktora pismo do 1999 r. eksponowało działalność parafii, następnie otworzyło się na parafian, gdyż teraz oni stali się jego redaktorami.

Wśród wrocławskich gazetek parafialnych wyróżnia się "Jak być człowiekiem - Pismo dyskusyjne wydawane przez Parafię św. Elżbiety we Wrocławiu", gdyż daje możliwość wypowiedzenia się każdemu na temat nurtujących go problemów. Gazetka łączy zatem ludzi, myślących, nieobojętnych, zaangażowanych wyznających te same wartości chrześcijańskie.

Gazetki parafialne stanowią dokument życia parafii, wyznaczają jej kierunki rozwoju, dłuższe i krótsze cele, tworzą autorytet moralny. Powstają z podstawowej potrzeby człowieka życia w społeczności. Jak każda inna forma prasy katolickiej kształtują swego odbiorcę, uczą go jak ma odbierać świat, jak w nim żyć jak go oceniać. Ich rolą jest ewangelizacja, jakże potrzebna w świecie ginących autorytetów, laicyzacji i ateizacji, tym efektywniejsza, gdyż wychodzi z najbliższego otoczenia, "małej ojczyzny", dom, ulica, podwórko. Oby było ich jak najwięcej.

Daniel Zapała