Październik 2000

Czujemy się potrzebni

Bądźcie młodzi i radośni

Mały jubileusz w roku Wielkiego Jubileuszu

Dobry start w studenckie życie

Trzebnicka wystawa

Kto szuka prawdy, szuka Boga

Ostatni etap ludzkiego dojrzewania

Kościół otwarty na wszystko

Sodalicja Mariańska Akademików

Akt zawierzenia Ludu Bożego Arch.Wrocławskiej Jasnogórskiej Królowej Polski




Strona główna

Archiwum

Kościoły pw. św. Jadwigi Śląskiej na świecie


Ku czci św. Jadwigi Śląskiej wzniesione wiele świątyń. Pierwszą kaplicę w kościele św. Klary we Wrocławiu wybudowała w roku 1257 synowa księżna Anna, żona Henryka Pobożnego – przewidując rychłą kanonizację. Po uroczystej kanonizacji św. Jadwigi w 1267 roku rozpoczęto w Trzebnicy budowę pierwszej gotyckiej kaplicy, do której w 1269 r. przeniesiono relikwie Świętej. Książe Ludwik był fundatorem kaplicy w Lubinie w 1346 i kolegiaty w Brzegu w 1372 roku. W katedrze wrocławskiej Henryk, urzędnik Kurii Biskupiej, ufundował w 1379 kaplicę św. Jadwigi. Natomiast w Krakowie Elżbieta Łokietkówna zbudowała w latach 1360-1374 szpital pod wezwaniem św. Elżbiety i św. Jadwigi. We Wrocławiu kapucyni wznieśli w XVII wieku kościół i klasztor św. Jadwigi. Według H. Neulinga do końca średniowiecza na Śląsku zbudowano 72 kościoły i kaplice pod wezwaniem św. Jadwigi. W XIX wieku A. Knoblich, w oparciu o schematyzm z 1857 roku podaje, że na Śląsku istnieje 100 kościołów pod wezwaniem tej świętej. Do dzisiaj liczba ta znacznie wzrosła.

W innych diecezjach Polski w okresie od XIII do XX wieku powstało około 50 kościołów i kaplic pod wezwaniem Patronki Śląska. W Wielkopolsce kult ten szerzyły cysterki z Ołoboku i z Owińsk. Statuty Jana Łaskiego wymieniają 13 kościołów. W Małopolsce oprócz wpływu cystersów do rozwoju kultu św. Jadwigi Śląskiej przyczyniał się krakowski dwór książęcy poprzez krewne świętej, a mianowicie: św. Kingę, bł. Jolantę, bł. Salomeę. Na Spiszu kult rozwijała Jadwiga, córka Przemka Cieszyńskiego. Po rozbiorze Polski i przyłączeniu Pomorza i Wielkopolski do Prus kult św. Jadwigi nadal rozwijał się na tych terenach. Warto zwrócić uwagę na decyzję króla Fryderyka II, który pozwolił wybudować w Berlinie kościół katolicki pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej; konsekrował go biskup warmiński Ignacy Krasicki w 1773 roku. Aktualnie jest to jedyna katedra pw. św. Jadwigi na świecie.

Na przestrzeni dziejów do grobu św. Jadwigi w Trzebnicy przybywali Polacy, Niemcy, Czesi i przedstawiciele innych narodowości. Grób ten nigdy nie był opuszczony, a miasto Trzebnica stawało się coraz bardziej znaną miejscowością w Europie i na świecie. Po II wojnie światowej kult św. Jadwigi był ważnym elementem integrującym ludność Ziemi Dolnośląskiej. Rola kultu św. Jadwigi w dziejach i kulturze Śląska została omówiona w Księdze Jadwiżańskiej, wydanej jako owoc międzynarodowej sesji naukowej, odbytej w Trzebnicy i we Wrocławiu w 1993 roku, z racji 750-lecia śmierci św. Jadwigi.

Wzrastające zainteresowanie osobą św. Jadwigi, jako patronki pojednania między narodami, do której przybywają często pielgrzymi zagraniczni, inspiruje do nowych badań nad rozwojem jej kultu. Z racji Jubileuszu 1000-lecia diecezji wrocławskiej powstał projekt przygotowania wystawy na temat Kościoły pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej na świecie. Gromadzenie materiałów rozpoczęto ponad rok temu. Nawiązano kontakt z biurami informacyjnymi Episkopatów w poszczególnych krajach, skąd nadeszły zestawy adresów parafii i kościołów pod wezwaniem św. Jadwigi.

W niedzielę, 24 września br., w dniu rozpoczęcia w Trzebnicy VIII Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej, Jego Eminencja Ksiądz Kardynał Henryk Gulbinowicz dokonał uroczystego otwarcia wystawy.

Treść wystawy stanowią dane historyczne o poszczególnych kościołach i kaplicach pod wezwaniem św. Jadwigi i materiał ilustracyjny. Temat wystawy rozszerzono o autentyczne dokumenty (w liczbie 35) zachowane w archiwach kościelnych i państwowych, dotyczące kanonizacji i rozwoju kultu św. Jadwigi oraz fundacji kościołów ku Jej czci.

Podczas kwerendy autor wystawy zdobył 296 adresów kościołów i kaplic pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej. Do tych miejsc zwrócił się on z prośbą o informacje historyczne dotyczące czasu powstania świątyni, stylu i o materiał ilustracyjny. W Polsce istnieje 181 miejsc kultu św. Jadwigi Śląskiej, w Niemczech 52, w USA 35, w Czechach 10, w Brazylii 9, w Kanadzie 4, w Rosji 2, na Ukrainie 2, we Francji 1. Odpowiedzi nadeszły z 225 ośrodków duszpasterskich co stanowi 76 % ogółu, czyli prawie 1/4 nie nadesłała żadnych informacji.

Zaprezentowany na wystawie materiał wskazuje na trzy drogi rozwoju kultu św. Jadwigi. Najwcześniej zaczął się rozwijać na ziemiach polskich, gdzie Święta żyła, zmarła, była kanonizowana i gdzie znajduje się jej grób w Trzebnicy, która stanowi centrum kultu. Do krajów za oceanem kult ten przeszczepili polscy emigranci na przełomie XIX i XX wieku. Natomiast do Niemiec pamięć o Patronce Śląska zanieśli po 1945 roku jego byli mieszkańcy. Z podanej wyżej liczby 52 kościołów, prawie wszystkie powstały po 1945 roku. Jednym z najciekawszych wyrazów promieniowania kultu św. Jadwigi jest istnienie jej sanktuarium w Sao Paulo, oficjalnie zatwierdzone w 1997 roku, gdzie uważa się Ją za patronkę ludzi najuboższych


Ks. Antoni Kiełbasa SDS