Wrzesień 2007

Krzyż w dziejach chrześcijaństwa
Ks. Krzysztof J. Kanton

Nowe czasy wołają o świętych nauczycieli
Ks. Eugeniusz Jankiewicz

Tamten wrzesień
Tomasz Serwatka

Zmarł Jean-Marie Aron Lustiger – Kardynał, Żyd i syn imigrantów
O. Kazimierz F. Papciak sscc

Tworzenie pustki
Tomasz Kwaśniewski

Ks. Stanisław Papczyński
Ks. Jerzy Mrówczyński CR

Młodzieżowa konspiracja lat osiemdziesiątych
Artur Adamski

Krótka historia długiej przyjaźni
Roman Duda

Zza Odry na Jasną Górę
Ks. Adam Ryszard Prokop

Towarzyszyć młodzieży we wzrastaniu
Fragmenty Listu Pasterskiego Episkopatu Polski

Praca – dobrodziejstwo czy może przekleństwo?
Małgorzata Śledź



Strona główna

Archiwum

Nowe czasy wołają o świętych nauczycieli
Ks. Eugeniusz Jankiewicz

W dniach od 30 VI do 1 VII 2007 roku udała się na Jasną Górę po raz siedemdziesiąty Ogólnopolska Pielgrzymka Nauczycieli. Od 1937 roku przez kolejne dziesięciolecia przybywali oni tam w celu kształtowania swych duchowych postaw, szczególnie ważnych u ludzi wychowujących młode pokolenie. Z okazji tego jubileuszu prezentujemy poniżej historię owej inicjatywy duszpasterskiej podejmowanej zawsze po zakończeniu roku szkolnego przez diecezjalnych duszpasterzy nauczycieli. (Red.)



Już kolejne dziesięciolecie trwa w naszej Ojczyźnie wielka debata nad kształtem obecnej i przyszłej Polski. Trwa także dyskusja nad kształtem polskiej szkoły, od której tak wiele zależy, o czym przypomina nam ciągle aktualne zawołanie Jana Zamoyskiego: Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie.
Sobór Watykański II w „Deklaracji o wychowaniu chrześcijańskim” uczy, że szkoła mocą swego posłannictwa kształtuje (...) władze umysłowe, rozwija zdolność wydawania prawidłowych sądów, wprowadza w dziedzictwo kultury wytworzonej przez przeszłe pokolenia, kształci zmysł wartości, przygotowuje do życia zawodowego, sprzyja dyspozycjom do wzajemnego zrozumienia się, stwarzając przyjazne współżycie wśród wychowanków różniących się charakterem czy pochodzeniem (nr 5).

Wiemy, jak bardzo trudna była nasza szkoła po zakończeniu wojny, kiedy stała się terenem walki ideologicznej, miejscem laicyzacji i sprzeczności między oficjalnym nauczaniem państwowym a tym, co czuł naród, czego pragnęła przeciętna polska rodzina, zwłaszcza rodzina wierząca.

Dzięki dokonującym się w naszej Ojczyźnie przemianom katecheza wróciła do sal szkolnych i znalazła swoje miejsce i odbicie w systemie wychowawczym. Z perspektywy minionych kilkunastu już lat widzimy jednak, jak dużo potrzeba dobrej woli, wysiłku, wszechstronnej życzliwości ze strony wszystkich: katechetów, nauczycieli, władz oświatowych, rodziców, a przede wszystkim ze strony zainteresowanych, to znaczy młodzieży i dzieci, aby ta szansa podjętej współpracy w murach szkolnych mogła przynosić dobre owoce. Trzeba podkreślić, że kluczem do tego, by szkoła dobrze wywiązywała się ze swoich obowiązków, jest przede wszystkim dobry nauczyciel, który jest gotowy do ustawicznej odnowy duchowej i intelektualnej oraz do dobrej współpracy z wszystkimi współtworzącymi dane środowisko wychowawcze.

Potwierdzenie tej prawdy znajdujemy także we wspomnianym już dokumencie soborowym, gdzie czytamy: Piękne (...) i wielkiej doniosłości jest powołanie tych wszystkich, którzy, pomagając rodzicom w wypełnianiu ich obowiązku i zastępując społeczność ludzką, podejmują w szkołach zadania wychowawcze; powołanie to wymaga szczególnych przymiotów umysłu i serca, jak najstaranniejszego przygotowania i ciągłej gotowości do odnowy i dostosowania (nr 5). Odpowiedzialna i przynosząca dobre owoce nauczycielska służba drugiemu człowiekowi domaga się zatem troski o własne człowieczeństwo.

Stawać się samemu człowiekiem jest zawsze uprzedzające w stosunku do dawać coś z siebie, by inni mogli się nim stawać. Tomasz Merton wypowiedział to w sposób niezwykle czytelny: Każdy, kto chce coś zrobić dla innych ludzi czy świata, jeśli nie stanie się bardziej świadomy siebie samego, bardziej wolny, bardziej zintegrowany, bardziej zdolny do kochania, nie ma praktycznie niczego, co mógłby innym ofiarować. Albo nic im nie pomoże, albo tylko zarazę swych własnych obsesji, agresywności i egocentrycznej ambicji, zarazę swych złudzeń, co do celów i środków.

Największą siłą wychowawcy jest właśnie to, aby wymagał od siebie. Jeśli sam stara się być lepszy, to wtedy jego pedagogiczne zabiegi wobec innych zyskują na wiarygodności. Uczciwy i wiarygodny wychowawca musi być głęboko przekonany o tym, że powinien pracować ustawicznie nad samym sobą. Bardzo czytelnie podkreśla tę prawdę Prymas Tysiąclecia Stefan Kardynał Wyszyński w swoim nauczaniu skierowanym do nauczycieli, odwołując się do wartości religijnych i podkreślając, że praca wychowawcza wymaga głębokiego życia duchowego oraz nie lada cnót. Powie zatem Prymas z wielką mocą: Musicie szukać Bożego autorytetu niezmiennych prawd i nieśmiertelnych zasad etyki, która się nie zmienia. Nie ma tych zasad wiele, ale są za to tak ważne, zasadnicze i doniosłe, że jeżeli będą poszanowane, proces wychowania odbywać się będzie normalnie i zdrowo. Ale trzeba zacząć od siebie! Trzeba oprzeć się o Tego, który was posłał i dał wam natchnienie i impuls do pracy, wychowania i kształtowania innych. (...) Sprawdzianem życia w prawdzie – podkreślał Prymas – jest Ewangelia. Jak jest ona punktem wyjścia w wychowaniu katolickim, tak i musi być miernikiem wartości waszego życia. Musimy ją często brać do ręki, musimy ją mieć blisko siebie, w domu, w szkole i w drodze. Musi się nam stać codzienną lekturą. Być w prawdzie to znaczy nieustannie, ciągle poprawiać swoje wnętrze i prześwietlać je (...). Duch prawdy ewangelicznej pomoże nam właśnie do tego, aby tworzyć w życiu swoim i tych, których wychowujemy – jedno życie (...).

W powyższym kontekście należy odnajdywać głęboką motywację do szczególnej troski duszpasterskiej, którą nam, duszpasterzom, trzeba ciągle na nowo podejmować wobec środowiska pedagogów tak, by było ono zdolne wypełnić tę niezwykle ważną i odpowiedzialną w życiu każdego narodu misje nauczycielską i wychowawczą.

Jasna Góra szczególnym miejscem nauczycielskiej formacji

Jubileusz Ogólnopolskiej Pielgrzymki Nauczycieli, jaki przypada w bieżącym roku, daje nam szczególną okazję do pokazania, jaką rolę w procesie formacji polskich nauczycieli odegrała Jasna Góra. Pielgrzymowało na Jasną górę wielu nauczycieli i grup koleżeńskich oraz indywidualnie, o różnym statusie społecznym, ze szkół publicznych różnych rodzajów i stopni. Na przełomie XIX i XX wieku liczba pielgrzymujących nauczycieli znacznie wzrosła. W Sanktuarium Jasnogórskim rozwijał wtedy działalność duszpasterską ojciec Pius Przeździecki, wielki patriota, poświęcający uwagę głównie inteligencji. Pracował on nad formowaniem aktywnego laikatu szczególnie spośród nauczycieli. Z ich grona zorganizował w latach 1898-1900 konspiracyjne zgromadzenie bezhabitowe pod wezwaniem Matki Bożej Częstochowskiej Królowej Polski w Częstochowie. Członkinie tego Instytutu miały oddawać się działalności religijno-patriotycznej wśród nauczycieli. Jako wydarzenie dynamizujące dla udziału nauczycieli w wycieczkach szkolnych – pielgrzymkach jawi się I Zjazd Księży Prefektów szkół średnich z Królestwa Polskiego zorganizowany w Częstochowie 18-19 VI 1906 r., będący zarazem pielgrzymką dla 60 księży prefektów.

Pierwsze pielgrzymki i zjazdy nauczycieli

Odrębne grupy pielgrzymkowe nauczycieli i wychowawców udające się na Jasną Górę odnotowano w XX wieku. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości ujawniły się różnice spowodowane zaborami, również w dziedzinie szkolnictwa i oświaty, a w ich przezwyciężaniu ważną rolę miało spełniać nauczycielstwo. Jednak i ono wymagało konsolidacji. Stąd też nie tylko duchowni, ale i działacze polityczni starali się wykorzystać pielgrzymki do Sanktuarium Królowej Polski jako okazję pogłębienia identyfikacji narodowej nauczycieli, tak niezbędnej w ich pracy dla młodego państwa polskiego. Środowiska nauczycielskie wykazywały znaczną aktywność. W pielgrzymce na Jasną Górę 7 IX 1919 r. przybyło 170 osób, należących do Sodalicji Mariańskich nauczycielek z Krakowa, Jarosławia, Nowego Sącza i Nowego Targu. One to, a zwłaszcza Anna Hallerówna, wykazywały się dużą aktywnością podczas zorganizowanego wówczas wiecu na Placu Jasnogórskim z udziałem kilkudziesięciu tysięcy pielgrzymów. Zaangażowanie nauczycieli zrzeszonych w Sodalicji znalazło wyraz w zjeździe na Jasnej Górze 200 katolickich nauczycieli szkół średnich i niższych, zorganizowanym l i 2 XI 1919 r., reprezentującym największe miasta w Polsce, z Krakowem, Poznaniem i Warszawą na czele. Po ożywionej dyskusji uczestnicy zdecydowali się powołać Chrześcijański Związek Zawodowy Nauczycielstwa Polskiego. Zjazd powziął ważkie uchwały dotyczące szkolnictwa w Polsce: skierował wezwanie do Sejmu o uchwalenie obowiązku uczęszczania do szkół przez wszystkie dzieci w wieku szkolnym; domagał się wprowadzenia szkoły katolickiej z uwzględnieniem tolerancji religijnej dla dzieci innych wyznań, a także zobowiązywał nauczycieli do urządzania wieców rodzicielskich, których rezolucje wyrażałyby protest przeciwko szkole bezwyznaniowej.

Wreszcie zjazd skierował wezwanie do wszystkich katolickich zrzeszeń nauczycielskich o zjednoczenie się w jeden wspólny związek. Ten pierwszy zjazd nauczycieli, inspirowany przez Sodalicje Mariańskie na Jasnej Górze, stanowił przygotowanie do ogólnopolskiego zjazdu nauczycieli.

Ogólnopolska Pielgrzymka Nauczycieli na Jasną Górą

Środowiska katolickich nauczycieli drążyła w latach trzydziestych myśl zorganizowania Ogólnopolskiej Pielgrzymki na Jasną Górę. Rodziła się ona zarówno w grupach sodalicyjnych, jak i w Stowarzyszeniu Chrześcijańsko-Narodowym Nauczycieli. Zdawano sobie sprawę z małego zaangażowania religijnego polskiej inteligencji nastawionej antyklerykalnie, indyferentnej i ulegającej prądom laicyzacji. W szkolnictwie prowadziło to również do antagonizmów, a nawet szykanowania nauczycieli bardziej aktywnych na polu religijnym. Nie bez znaczenia była w tym względzie rywalizacja organizacji nauczycielskich. Te zaś antagonizmy próbowały wygrywać władze państwowe w ramach przeprowadzanych reform szkolnictwa. W tej sytuacji nauczyciele katoliccy przyjmowali często bierną postawę. Ze strony prasy liberalnej nie brakło propagandy przeciwko pielgrzymce. Stąd też nawet utworzony w 1937 r. Komitet Główny Pielgrzymki nie był pewien przedsięwzięcia i planowano odłożenie jej do następnego roku. Rozstrzygającą rolę odegrała tutaj Akcja Katolicka, która jako temat główny swojej pracy w 1937 r. podjęła sprawę wychowania katolickiego i szkoły. W ten sposób społeczeństwo polskie zostało zainteresowane tą problematyką, co uznano za sprzyjającą okoliczność dla zorganizowania Ogólnopolskiej Pielgrzymki Nauczycieli. Ta oddolna inicjatywa musiała zyskać aprobatę Episkopatu Polski i ostatecznie 23-24 czerwca 1937 r. doszło do I Ogólnopolskiej Pielgrzymki Nauczycieli na Jasną Górę.

W tym niewątpliwie ważnym religijno-społecznym wydarzeniu, jakim była Pielgrzymka Nauczycieli, nie mógł uczestniczyć Prymas Polski kardynał August Hlond, obecny wówczas na Międzynarodowym Kongresie Chrystusa Króla w Poznaniu. Zaszczycił jednak nauczycieli-pielgrzymów Nuncjusz Apostolski arcybiskup Filip Cortesi. Ojciec Święty Pius Xl natomiast skierował specjalne breve do uczestników pielgrzymki pod adres kardynała Aleksandra Kakowskiego.

Około 20 000 nauczycieli zebranych na Jasnej Górze wypowiedziało znamienną rotę ślubowań. Zwracano uwagę, że największe grupy nauczycieli, 1500-osobowe, przybyły z diecezji poznańsko-gnieźnieńskiej i z diecezji warszawskiej. Nie omieszkano skonstatować, że były to tereny diecezji o najwyższym poziomie kulturalnym i gospodarczym. Pozytywnie interpretowano zdecydowaną przewagę nauczycieli ze szkół powszechnych w liczbie ok. 19000, gdyż ci właśnie pedagodzy bezpośrednio stykają się z najszerszymi masami społeczeństwa, co dla formacji religijno-narodowej nie było bez znaczenia. Nie mogła zadowalać kilkunastoosobowa reprezentacja nauczycieli szkół wyższych oraz kilkaset osób licząca grupa nauczycieli szkół średnich. Za największe osiągnięcie pielgrzymki uważano to, że po raz pierwszy w dziejach narodu nauczyciele na Jasnej Górze w takiej liczbie zamanifestowali swoją przynależność religijną. Jest to w dalszym ciągu rekordowa liczba pielgrzymów-nauczycieli. Pielgrzymka spełniła integracyjną rolę w społeczności nauczycieli – najbardziej związane z Kościołem Stowarzyszenie Chrześcijańsko-Narodowe Nauczycieli Szkół Powszechnych w 1938 r. liczyło 8 500 członków. W pielgrzymce uczestniczyło również kilka tysięcy nauczycieli ze Związku Nauczycielstwa Polskiego, organizacji uważanej za bezwyznaniową. Istotne jednak znaczenie pielgrzymki upatrywano w programie zawartym w Rocie ślubowań ułożonej przez biskupa Antoniego Szlagowskiego, w której zostały podkreślone trzy ważne zadania: obowiązek obrony religii katolickiej i Kościoła, obowiązek podniesienia etyki zawodowej do poziomu ewangelicznego, wreszcie obowiązek wychowania i nauczania w duchu zasad katolickich.

Wśród różnych trudności, na jakie natrafiały zmagania wychowawcze nauczycieli kierujących się duchem ślubowań, za jedną z najważniejszych trzeba uznać narastające zagrożenie wojenne. Patriotyczna postawa społeczeństwa polskiego, a zwłaszcza młodego pokolenia we wrześniu 1939 r. i w latach okupacji, potwierdziła skuteczność pedagogiki religijno-patriotycznej. Koszmar wojenny nie przerwał formacyjnej pracy prowadzonej przez sodalicje, w niektórych miastach organizowano rekolekcje dla nauczycieli. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości pedagodzy doceniali również rolę pielgrzymek jasnogórskich w edukacji patriotycznej. Te tradycje nauczyciele starali się kontynuować po II wojnie światowej. Stosunkowo niewielka liczba nauczycieli pielgrzymowała wspólnie na Jasną Górę w ramach II Kursu Sodalicji Mariańskich (350 osób) odbywającego się w dniach 5-7 lipca 1947 r. pod hasłem: „Kościół a czas obecny”. Obrady potwierdziły, że sprawy wychowania i nauczania wysunęły się na pierwszy plan w całości problematyki religijnej, kulturalnej i społecznej Kościoła w Polsce.

Kiedy dekret administracji rządowej w 1949 r. o stowarzyszeniach i zrzeszeniach zawiesił organizacyjną działalność Sodalicji Mariańskich, aktywni nauczyciele włączali się w działalność duszpasterską Kościoła. Z czasem utworzyła się przy Instytucie Prymasowskim na Jasnej Górze zwarta grupa nauczycieli, która służyła pomocą w organizowaniu pielgrzymek pedagogów i nauczycieli w małych grupach, m.in. na całonocne czuwania w kaplicy Matki Bożej Jasnogórskiej. W latach 50., kiedy administracyjnie dążono do likwidacji ruchu pielgrzymkowego, musiał on stać się z konieczności bardziej prywatny, a odpowiedzialność za pielgrzymowanie dzieci i młodzieży w większym zakresie przejęli duszpasterze. Jednak nie brakowało nigdy heroicznych pedagogów, którzy ciesząc się dużym autorytetem, niejednokrotnie w ciągu roku potrafili prowadzić grupy młodzieży nawet na modlitewne czuwania nocne do Sanktuarium Jasnogórskiego.

W trzechsetną rocznicę ślubów, 26 VIII 1956 r., katoliccy nauczyciele czynnie włączyli się w Jasnogórskie Śluby Narodu, złożone pod nieobecność uwięzionego w Komańczy Prymasa Polski.

Ksiądz Stefan Wyszyński, jako redaktor ,,Ateneum Kapłańskiego”, pisząc z uznaniem w 1936 r. o Jasnogórskich Ślubowaniach Młodzieży Akademickiej, podzielał zdanie biskupa A. Szlagowskiego, że za odrodzeniem religijnym, wyrażającym się ślubowaniami, powinno nadejść odrodzenie społeczne. Stąd też jako Prymas, w 1956 r., po powrocie do pełnej posługi Kościołowi w Polsce, z aprobatą odniósł się do zorganizowania Ogólnopolskiej Pielgrzymki Nauczycieli i sam stanął na jej czele.

W niedzielę 30 VI 1957 r. przybyło na Jasną Górę 10 tysięcy nauczycieli i wychowawców. Podczas centralnej Mszy św. kardynał S. Wyszyński ze szczytu Jasnej Góry, w homilii Nauczycielu dobry... dziękował rzeszom polskich nauczycieli za dzielną postawę religijno--patriotyczną w trudnych latach tzw. błędów i wypaczeń. Nauczyciele ponowili Jasnogórskie Ślubowania Narodu z 26 sierpnia 1956 r., przez co podjęli zobowiązanie do skupienia wysiłku na aktualnych problemach życia i moralności chrześcijańskiej w Polsce. Po Mszy św. Kardynał Tysiąclecia wygłosił konferencję o Współdziałaniu sił wychowawczych jako warunku skutecznego wychowania człowieka. Ogólnopolską Pielgrzymkę Nauczycieli poprzedziły rekolekcje zamknięte w kilku domach zakonnych Częstochowy.

Krajowe Duszpasterstwo Nauczycieli i Wychowawców

Szczególnie ważnym owocem Ogólnopolskiej Pielgrzymki w 1956 r. było powołanie Krajowego Duszpasterstwa Nauczycieli i Wychowawców z duszpasterzem ks. Januszem Tarnowskim i opiekunem ze strony Episkopatu Polski biskupem Janem Wosińskim. Zadaniem tego dzieła było, oprócz corocznych ogólnopolskich pielgrzymek na Jasną Górę, inspirowanie i prowadzenie pracy duszpasterskiej w tej grupie stanowo-zawodowej. We wszystkich diecezjach powołano referentów ds. duszpasterstwa nauczycieli i pedagogów.

W kolejnych latach (1958-1966) Wielkiej Nowenny realizacja ślubowań przebiegała zgodnie z tematem pracy duszpasterskiej danego roku Kościoła w Polsce. Problemy z tym związane rozwijano zawsze podczas pielgrzymki w specjalnym wykładach i konferencjach.

W czasie Soboru Watykańskiego II formacja nauczycieli została ukierunkowana na pogłębienie świadomej odpowiedzialności za Kościół Chrystusowy.

Z Pielgrzymką Ogólnopolską 3 lipca 1966 r. nauczyciele powiązali swój społeczny Milenijny Akt Zawierzenia Maryi. Upamiętnili to wydarzenie wotum z napisem Wychowywać będziemy w miłości i prawdzie.

Od 1971 r. dorocznym pielgrzymkom nauczycieli przewodniczył kardynał Karol Wojtyła. Po raz ostatni uczestniczył w tej pielgrzymce 2 VII 1978 r. W 1982 r. przewodnictwo w Dorocznej Pielgrzymce Nauczycieli objął ks. kardynał Franciszek Macharski, metropolita krakowski. W miarę reorganizacji struktur duszpasterskich Episkopatu Polski odpowiedzialność za duszpasterstwo nauczycieli przejmowali kolejno: biskup Edward Materski, arcybiskup Stanisław Ziółek, ks. prof. Jan Kowalski i od 2001 r. biskup Edward Dajczak.

Doroczne Pielgrzymki Nauczycieli na Jasną Górę stanowią przede wszystkim okazję do pogłębiania życia religijnego uczestników. Jednak obok modlitwy towarzyszą im także refleksje, wykłady, konferencje, wygłaszane przez specjalistów, które ułatwiają głębsze, teologiczne spojrzenie na konkretną polską sytuację społeczną, polityczną oraz zawodową. Tegoroczna, jubileuszowa Ogólnopolska Pielgrzymka Nauczycieli na Jasną Górę odbywała się pod patronatem Prezydenta RP. Jej hasłem było: Nasze czasy wołają o świętych nauczycieli (św. s. Urszula Ledóchowska, bł. Natalia Tałasiewicz, bł. s. Marcelina Darowska, bł. ks. Bronisław Markiewicz, Anna Jenke) oraz modlitwa pod przewodnictwem ks. abp. Stanisława Gądeckiego i bp. Edwarda Dajaczka w intencji polskich nauczycieli.

Dzieła duszpasterskiej troski o środowisko nauczycieli

Można powiedzieć, że pielgrzymowanie nauczycieli na Jasną Górę stanowi wypadkową duszpasterstwa prowadzonego w terenie. Po 1980 r. liczba ośrodków duszpasterstwa nauczycieli znacznie wzrosła. Podobnie wzrasta liczba uczestników ogólnopolskiej pielgrzymki. W ostatnich sześciu latach liczba ta dochodzi do dziesięciu tysięcy. Zauważa się także wzrastającą liczbę nauczycieli aktywnie uczestniczących w innych pielgrzymkach, z pieszymi włącznie.

Powstały też niewielkie ok. 150-osobowe grupy pątnicze pedagogów mające już kilkunastoletnią tradycję. Do nich należy zaliczyć Ogólnopolskie Nauczycielskie „Warsztaty w Drodze”, które w tym roku już po raz piętnasty wyruszyło 1 sierpnia z Zielonej Góry na Jasną Górę, pokonując w ciągu 12 dni odległość 360 km. Podczas tej wędrówki realizowany jest program formacyjny oraz program doskonalący warsztat pracy pedagogicznej. Temu dziełu patronuje od wielu już lat błogosławiona nauczycielka Natalia Tałasiewicz. Nauczyciele biorący udział w tej pielgrzymce pogłębiają swoją duchowość oraz doskonalą umiejętności pedagogiczne w oparciu o wykłady specjalistów z różnych dziedzin oraz świadectwa i wskazówki płynące od uczestników pielgrzymki. Dzięki temu „wchodzą” wyposażeni w nowe siły, bogatsi o interesujące doświadczenia i wiedzę, w kolejny rok szkolny.

Delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Krajowego Duszpasterstwa Nauczycieli bp Edward Dajczak od sześciu lat podejmuje szczególne działania zmierzające do odkrywania i pogłębiania nauczycielskiego etosu, do integracji tego środowiska oraz na miarę możliwości do doskonalenia warsztatu pracy pedagogicznej. W tym też celu organizuje doroczne spotkania diecezjalnych duszpasterzy nauczycieli, które są okazją do diagnozowania potrzeb, wymiany doświadczeń i wypracowywania na kolejne lata programów duszpasterskich dla środowiska pedagogów. Temu też służy doroczna organizacja jasnogórskiego sympozjum i pielgrzymki, którą poprzedza Sesja Rady Programowej Krajowego Duszpasterstwa Nauczycieli, dopracowująca program merytoryczny oraz logistykę tego wydarzenia.

Od ubiegłego roku, na wniosek diecezjalnych duszpasterzy, została podjęta inicjatywa trzydniowych rekolekcji dla duszpasterzy nauczycieli z całej Polski, które odbyły się w październiku ubiegłego roku w Domu Rekolekcyjnym Cichych Pracowników Krzyża w Głogowie. Mamy nadzieję, że ta inicjatywa zadomowi się na stałe i będzie dobrą okazją zarówno dla formacji samych duszpasterzy pod kątem troski o środowisko nauczycielskie, jak również do wymiany doświadczeń usprawniających działalność duszpasterską w ośrodkach duszpasterstwa nauczycieli na terenie poszczególnych diecezji. Kolejne spotkanie rekolekcyjne-szkoleniowe dla duszpasterzy nauczycieli zostało zaplanowane w dniach od 22 do 25 października 2007 r. i tym razem odbędzie się w Warszawie na Bielanach.

W dziele integracji środowiska nauczycielskiego niezwykle ważną inicjatywą było powołanie Ogólnopolskiego Forum Edukacyjnego im. „Dobry Nauczyciel”, Na obecnym etapie tej inicjatywy zostały zaproszone do współpracy i współtworzenia tego Ruchu następujące organizacje: Katolickie Stowarzyszenie Wychowawców, Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli i Wychowawców, Polskie Towarzystwo Nauczycieli, Stowarzyszenie Przyjaciół Szkół Katolickich, Stowarzyszenie Chrześcijańskich Dzieł Wychowania, Centrum Kształcenia Liderów i Wychowawców im. Pedro Arrupe, Rada Szkół Katolickich, Instytut Promocji Nauczycieli „Solidarność”, Sekcja Krajowa Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” i Ogólnopolskie Stowarzyszenie Nauczycieli „Warsztaty w Drodze”.

Ogólnopolskie Forum Edukacyjne „Dobry Nauczyciel” podejmuje, zgodnie z przyjętym statutem, zagadnienia i problemy stanu nauczycielskiego w Polsce w duchu dialogu oraz poszanowania autonomii swoich członków. W swoim działaniu inspiruje się społecznym nauczaniem Kościoła Katolickiego oraz postawą ekumeniczną. Celem Forum jest inspirowanie i wspieranie inicjatyw duszpasterskich i innych służących integralnemu rozwojowi osobowemu nauczycieli i wychowawców.

*****


Apel z Jasnej Góry do polskich nauczycieli

Szanowne Koleżanki i Koledzy, Polscy Nauczyciele,

Podstawowym naszym zadaniem jako nauczycieli było, jest i zawsze będzie prowadzenie uczniów ku dojrzałości osobowej. Jako nauczyciele mamy dopomagać uczniom zarówno w zdobywaniu wiedzy i umiejętności, jak i w odkrywaniu przez nich prawdy o sobie oraz o wartościach, którym należy być wiernym przez całe życie. W szczególności naszą rolą jest ukazywanie uczniom, że miarą człowieczeństwa jest zdolność do opowiedzenia się po stronie prawdy, dobra i piękna. Naszą rolą jest także uczenie miłości do drugiego człowieka.

Taką postawę prezentowało wielu polskich nauczycieli, zarówno w okresie międzywojennym, jak i w tragicznym czasie wojny i okupacji. Także w okresie PRL-u, mimo ideologicznej presji nie brakło budujących przykładów wierności nauczycielskim ideałom. Duma i wdzięczność zobowiązują nas dzisiaj, by to dziedzictwo podjąć i powiększać przez nasze świadectwo życia i pracy. Chciejmy naśladować najlepsze wzory ofiarnej nauczycielskiej posługi.

Wierność ideałom nauczycielskiej służby także w dzisiejszych czasach nie jest łatwa, bo współczesny świat wydaje się zmierzać w zupełnie innym kierunku. Kłamstwo coraz częściej wygrywa z prawdą, cwaniactwo z uczciwością, bezwzględna walka wypiera współpracę. Widzimy, że przemoc często triumfuje nad sprawiedliwością a wulgarność i wyuzdanie wypycha czystość mowy i obyczaju na margines. Taki właśnie jednostronny obraz świata bez zasad i przyzwoitości, w natrętny sposób upowszechniają współczesne media, które mają coraz większy wpływ na kształtowanie się wyobrażeń o świecie i postaw naszych uczniów. W sytuacji, gdy nie tylko dzieci i młodzież, ale również wielu dorosłych ulega takiej wizji świata, łatwo utracić wiarę w sens naszej nauczycielskiej misji wychowawczej i w poczuciu bezsilności ulec pokusie rezygnacji z tego, co w naszej pracy najważniejsze.

My wiemy jednak, że w Polsce są święte rodziny, że jest wielu naprawdę dobrych uczniów i wspaniałych nauczycieli, i że są wśród nas światli duszpasterze, którzy wspierają naszą pracę. Dlatego u stóp Jasnej Góry, jako uczestnicy Jubileuszowej 70 Ogólnopolskiej Pielgrzymki Nauczycieli i Wychowawców, kierujemy do wszystkich Koleżanek i Kolegów, polskich nauczycieli, serdeczny apel o wytrwałe pełnienie naszego wychowawczego posłannictwa.

– Musimy na miarę naszych możliwości wpływać na to, co dzieje się w polskim życiu publicznym i gospodarczym, na to, co pokazuje telewizja,

– Stawajmy przed naszymi uczniami z otwartym sercem i gotowością do prawdziwego dialogu.

– Własną postawą ukazujmy, że istnieje świat prawdziwych wartości i że są drogi, które prowadzą do prawdziwej dojrzałości osobowej.

Wobec narastającego chaosu i zamętu w sferze wartości nasza rola, jako nauczycieli, staje się jeszcze ważniejsza. Jest nas wielu i naprawdę dużo możemy zdziałać, pamiętając, że od naszej odpowiedzi na to wyzwanie także zależeć będzie przyszłość naszej ojczyzny – Polski

1 lipca 2007 roku