Otwarcie wystawy – zaproszenie
Otwarcie wystawy o niemieckim obozie przejściowym i pracy Burgweide – Wrocław, 19 stycznia 2024
Od piątku 19 stycznia na wrocławskim Rynku prezentowana będzie wystawa planszowa „Burgweide – niemiecki obóz przejściowy i obóz pracy. Miejsce, ludzie, pamięć”. Jej uroczyste otwarcie połączone z kuratorskim oprowadzaniem po eksponatowej części ekspozycji odbędzie się w piątek 19 stycznia o godz. 13.00. Zapraszamy!
Ponadto w trakcie ekspozycji wystawy na Rynku odbędą się dwie prelekcje autorki wystawy, Kamilli Jasińskiej. Bogato ilustrowane wystąpienia, zatytułowane „Wszystko w tym obozie urągało człowieczeństwu… Burgweide – największy obóz dla Polaków wojennego Wrocławia”odbędą się w czwartki 25 stycznia oraz 1 lutego o godz. 18.00 w siedzibie Towarzystwa Miłośników Wrocławia (kamieniczka Małgosia) i będą połączone z kuratorskim oprowadzaniem po eksponatowej części wystawy.
Po 5 lutego wystawa planszowa oraz towarzysząca jej część eksponatowa prezentowane będą w innych częściach miasta, najpierw przy Dworcu Głównym PKP, później m.in. na Sołtysowicach.
„Dzieje niemieckiego obozu Burgweide to nie tylko lekcja historii, ale także przestroga. Bugweide to symbol pracy przymusowej tysięcy cudzoziemskich robotników cywilnych, w tym wielu Polaków […]. Opowiadając historię Burgweide, opowiada się historię pracy przymusowej w wojennym Breslau […]. Część tej historii opowiadamy na wystawie […] To prawdopodobnie pierwsza tego typu ekspozycja poświęcona tematyce niemieckiego obozu Burgweide”.
dr hab. Kamil Dworaczek
dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu
„Eksponatem może być słowo świadka historii […]. Takie słowo jest przedmiotem bardzo atrakcyjnym pod wieloma względami. Co ważne, jest eksponatem wyjątkowym i jedynym w swoim rodzaju, a do tego pełni wiele funkcji. Opowiada, komentuje, wzbudza emocje, porusza, zachęca do refleksji… Właśnie tak jest w przypadku wystawy o obozie Burgweide, której integralną częścią jest katalog. Tu najważniejszymi eksponatami są słowa — wspomnienia świadków historii. Niejednokrotnie to te słowa, pozbawione komentarza, stanowią zamiennik ważniejszy od ikonografii, którą zastępują. To słowa świadków historii malują ówczesną ponurą obozową rzeczywistość […]. Najwięcej materiałów ikonograficznych pochodzi ze zbiorów Towarzystwa Miłośników Wrocławia i działającego w jego ramach Klubu Ludzi ze Znakiem P. Archiwum to jest niezwykłą skarbnicą wiedzy na temat pracy przymusowej w wojennym Wrocławiu. Dotąd nieprzebadane, trafiło w ręce autorki dzięki życzliwości i otwartości członków tego Klubu oraz zarządu TMW. Bez wglądu w te materiały, przygotowanie wystawy o Burgweide, czy o jakimkolwiek innym obozie w Breslau lub o miejscach pamięci związanych z pracą przymusową na terenie wojennego Wrocławia, byłoby bardzo utrudnione, a ewentualny obraz, jaki by powstał, z pewnością nie byłby pełny.
Kamilla Jasińska
autorka wystawy i towarzyszącego jej katalogu
BURGWEIDE – niemiecki obóz funkcjonujący w latach 1941–1945 w podwrocławskiej wsi Burgweide (obecnie Sołtysowice – od 1951 roku część Wrocławia). Początkowo miał charakter obozu przejściowego (Durchgangslager Breslau-Burgweide des Gauarbeitsamts Niederschlesien), z którego osadzonych kierowano do różnych zakładów pracy i innych obozów nie tylko na terenie Breslau, ale całej III Rzeszy. Taką rolę pełnił także w drugiej połowie 1944 roku, gdy od sierpnia do października trafiło do niego przynajmniej kilkanaście tysięcy cywilnych mieszkańców Warszawy (a wśród nich i powstańców warszawskich), wywiezionych na roboty przymusowe w trakcie i po upadku powstania warszawskiego. Większość z nich w Burgweide była tylko kilka dni, nim skierowano ich w inne miejsca. W 1945 roku – od połowy stycznia do 6 maja, czyli dnia kapitulacji Festung Breslau – działał jako obóz pracy (Arbeitslager Burgweide). W tym czasie osadzonych w nim robotników przymusowych – w tym kobiety i dzieci – kierowano do najcięższych i najbardziej niebezpiecznych prac, m.in. przy budowie barykad i lotniczego pola startowego w rejonie dzisiejszego placu Grunwaldzkiego. W porównaniu z kilkudziesięcioma innymi obozami pracy, w tym także czterema filiami KL Gross-Rosen, działającymi w czasie II wojny światowej na terenie Breslau i w jego najbliższej okolicy, to właśnie Burgweide był obozem największym. W katastrofalnych warunkach zazwyczaj przebywało w nim jednocześnie kilka tysięcy osób kilkunastu narodowości. Pod koniec wojny, gdy ewakuowano do niego robotników przymusowych z innych obozów na terenie miasta, znalazło się w nim około 10–12 tys. osób, w tym przynajmniej 4 tys. Polaków. Tyle doczekało kapitulacji Festung Breslau. Szacuje się, że w ciągu kilku lat przez obóz Burgweide przeszło w sumie około 25–35 tys. robotników przymusowych. Burgweide to obóz bardzo symboliczny – to właśnie nad nim zawisła flaga uznawana za pierwszą polską flagę w powojennym Wrocławiu.
Więcej na stronie www.ipn.gov.pl/burgweide
Zobacz także SZUFLADY (NIE)PAMIĘCI
