MATERIAŁ PRZYGOTOWANY PRZEZ WROCŁAWSKIE CENTRUM ROZWOJU SPOŁECZNEGO

W oczekiwaniu na Boże Narodzenie

Radosne oczekiwanie i przygotowania do świąt trwają kilka tygodni.
Rozpoczynają się wraz z początkiem adwentu, który w tym roku
wypada w pierwszą niedzielę grudnia. Dla wielu osób to również istotny
okres duchowego przygotowania się do świąt Bożego Narodzenia.

EWA MAGNOWSKA

WCRS

Spotkanie świąteczne dla kombatantów
w Centrum Historii Zajezdnia

KRZYSZTOF DUSZA/WCRS

Niewielu z nas wyobraża sobie święta bez zapachu choinki, dwunastu potraw z obowiązkowymi karpiem i pierogami, opłatka, życzeń, kolędowania i dodatkowego nakrycia na wigilijnym stole. Według badań CBOS z 2021 r. dla Polaków Boże Narodzenie to święto przede wszystkim rodzinne (wzrost o 8 punktów procentowych) oraz religijne. Nadal aż 88% respondentów deklaruje przygotowanie dodatkowego nakrycia na stole dla niespodziewanego gościa, a 29% kultywuje zapraszanie na Wigilię osób samotnych lub ubogich.
Polska gościnność i „magia świąt”
Jedno i drugie otwiera nie tylko serca, ale często też portfele – przedświąteczny czas to okres wspierania tych, którzy tego potrzebują. Wrocławskie organizacje pozarządowe również pomagają najbardziej potrzebującym w tym szczególnym okresie.
Od pięciu lat o samotnych i potrzebujących wsparcia, zagrożonych bezdomnością i ubóstwem dba we Wrocławiu Stowarzyszenie TRATWA, które w Czasoprzestrzeni organizuje spotkanie „Wigilia Pełna Ciepła”. Około pół tysiąca osób zasiada do wspólnego stołu, aby podzielić się opłatkiem, posiłkiem i kolędą. Od ubiegłego roku spotkanie odbywało się nie tylko 24 grudnia, ale też – dla licznych migrantów i uchodźców z Ukrainy – 6 stycznia. W tym roku organizowana jest również zbiórka na przygotowanie świątecznego spotkania – koszt jednego posiłku to około 50 zł. Potrzebni są także wolontariusze. Świąteczne paczki dla potrzebujących co roku przygotowuje również Caritas, a o rodakach na Wschodzie pamięta Fundacji im. św. Jadwigi, która od kilku lat organizuje akcję „Paczka dla Lwowiaka”.
O kombatantów, Sybiraków oraz osoby represjonowane w czasie stanu wojennego dba natomiast Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego (WCRS), które corocznie organizuje dla nich wigilijne spotkanie. W przygotowania angażuje się wielu instytucji, organizacji czy szkół, a w tym roku gospodarzem wigilii ponownie będzie Centrum Historii Zajezdnia. To zawsze niezwykle wzruszająca uroczystość, zaś życzenia w imieniu wrocławianek i wrocławian składa prezydent miasta. Na jednym ze spotkań prezydent Jacek Sutryk mówił: „To budowanie wspólnoty i miasta, które pamięta o tych, którzy walczyli, przelewali krew, a niejednokrotnie oddawali życie za to, byśmy my mogli dzisiaj cieszyć się, żyć i budować wolną, piękną Ojczyznę”.
Nie ma świąt bez życzeń i kolędowania
Święta bez życzeń? Nie u nas! Według badań CBOS aż 99% pytanych pamięta o składaniu sobie życzeń zdrowych, spokojnych czy błogosławionych świąt. Zmienia się tylko sposób ich przekazywania, a tradycyjne kartki wysyłane pocztą wypierane są przez życzenia wysyłane za pomocą SMS-ów, komunikatorów internetowych, e-maili czy kartek elektronicznych.
Nieco inaczej sprawa ma się z się z kolędami. Kto nie lubi nucić Przybieżeli do Betlejem, lepiąc pierogi albo ubierając choinkę? Kolędy śpiewa 70% badanych przez ankieterów. Spamiętanie wszystkich zwrotek Pójdźmy wszyscy do stajenki (podobno jest ich czternaście!) albo Cichej nocy (w oryginale sześć zwrotek) jest trudne, dlatego warto zaopatrzyć się w śpiewnik. Ten wydany przez WCRS zawiera również nuty, warto więc śledzić stronę internetową www.wcrs.wroclaw.pl oraz media społecznościowe profilu WCRS, aby dowiedzieć się, gdzie go otrzymać. W ubiegłym roku kartki świąteczne oraz śpiewniki były rozdawane m.in. w domku miejskim na Jarmarku Bożonarodzeniowym na wrocławskim Rynku, w Przestrzeni Trzeciego Wieku na pl. Solidarności, jak i w Przejściu Dialogu w Przejściu Świdnickim. W tym roku również będą dostępne bezpłatne egzemplarze.
Pierwsze takie Boże Narodzenie…
To będą wyjątkowe święta u grekokatolików, którymi są głównie Ukraińcy – zarówno mniejszość zamieszkująca w Polsce od lat, jak i uchodźcy szukający swojego schronienia we Wrocławiu w związku z zaatakowaniem Ukrainy przez Rosję w 2022 r.

I to właśnie wojna wpłynęła sprawę cerkiewnego kalendarza, wspólnego dla grekokatolików i prawosławnych, dla Ukraińców i Rosjan. Do tej pory wierni obrządków kościołów wschodnich świętowali według kalendarza juliańskiego, a zatem do wigilijnych stołów siadali dwa tygodnie później od katolików, 6 stycznia. Od tego roku święta nieruchome grekokatolicy będą świętowali wspólnie z katolikami. Kalendarz świąt nieruchomych na gregoriański zmienił też Kościół Prawosławny Ukrainy.
Dla wielu, zwłaszcza starszych wiernych, to nie będzie łatwa zmiana, święta obchodzone później były bowiem częścią wielowiekowej tradycji i kultury.
…i wieloletnia świecka tradycja
Wrocławskie mniejszości narodowe i etniczne od kilkudziesięciu lat spotkają się w styczniu przy kolędzie i tradycyjnych potrawach z różnych regionów i krajów. Wrocławska Kutia, spotkanie organizowane przez wrocławskie koło Związku Ukraińców w Polsce, na stałe wpisała się w kalendarz miejskich wydarzeń. Przy wspólnym stole zasiadają Ukraińcy, Łemkowie, Bułgarzy, Grecy, Ormianie, Karaimi czy Niemcy, katolicy, grekokatolicy, ewangelicy i prawosławni. Na stołach królują pierogi, w tym z fasolą i białym serem, ryby i danie główne – kutia – przygotowana z gotowanej pszenicy z makiem i bakaliami, znana głównie na Wschodzie. Jednak Wrocławska Kutia ma bardziej symboliczny wymiar – to spotkanie tych, którzy mimo różnych tradycji, kultur i korzeni właśnie we Wrocławiu znaleźli swój dom.
Zanim jednak nadejdą święta
Również w Przejściu Dialogu przestrzeni prowadzonej przez WCRS (w przejściu podziemnym na ul. Świdnickiej) grudzień zapowiada się świątecznie. W zimowym czasie na chętnych czekają świąteczne warsztaty dla dorosłych oraz dzieci. Podczas sobotnich spotkań od pierwszego tygodnia grudnia każdy będzie mógł wykonać ozdoby choinkowe (m.in. metodą filcowania), a także stworzyć kartkę świąteczną, którą będzie mógł wysłać bliskim.
Kontynuowane są również stałe międzypokoleniowe konwersacje językowe po angielsku Let’s talk about 2.0, gdzie organizatorzy wplotą nieco świątecznego klimatu, a także zajęcia z Arteterapii dla kobiet w języku ukraińskim oraz międzykulturowe warsztaty wokalne z Akvalerią.
Aktualne wydarzenia można znaleźć na stronie www.przejsciedialogu. wcrs.wroclaw.pl oraz w mediach społecznościowych Przejścia Dialogu.
W grudniu warto ciepło pomyśleć o osobach, które przybyły do Wrocławia, aby znaleźć tu nowy dom, a także o zaangażowanych w pracę na rzecz praw człowieka oraz wspieranie osób z doświadczeniem migracji. 10 grudnia to Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka, w tym roku obchodzony pod hasłem „Godność, Wolność i Sprawiedliwość dla Wszystkich”. 18 grudnia natomiast świętujemy Międzynarodowy Dzień Migrantów. W oba dni warto zajrzeć do Przejścia Dialogu – miejsca, gdzie wspólnym mianownikiem działań jest dialog międzykulturowy i działania kierowane do wszystkich mieszkańców miasta. A tydzień później – pierwszy dzień Bożego Narodzenia.

Kartki z życzeniami przygotowane
przez Wrocławskie Centrum
Rozwoju Społecznego

GRZEGORZ RAJTER/UM WROCŁAWIA