Brak bezpieczeństwa żywnościowego i niedożywienie są niedopuszczalne

Prawo do odpowiedniego wyżywienia jest nierozerwalnie związane
z godnością człowieka i sprawiedliwością społeczną.

BEATA KEMPA

Parlament Europejski

Beata Kempa podczas debaty
w Parlamencie Europejskim

ALAIN ROLLAND/PARLAMENT UNII EUROPEJSKIEJ

23września 2021 r. odbył się szczyt ONZ w sprawie systemów żywnościowych. Kolejny, grudniowy szczyt w sprawie żywienia na rzecz wzrostu pokazał, do jakiego stopnia systemy żywnościowe stanowią podstawę zrównoważonego rozwoju na świecie i wymagają reformy dostosowanej do ich złożoności. Namacalne skutki pandemii COVID-19 w krajach rozwijających się wyraźnie uwypukliły istniejące nierówności w dostępie do zdrowej diety i wystarczającej ilości żywności. Usługi żywieniowe znalazły się wśród obszarów, w których wystąpiły największe zakłócenia, zwłaszcza w kontekście kryzysu humanitarnego.
Osoby znajdujące się na obszarach o niestabilnej sytuacji narażone są w wysokim stopniu na brak bezpieczeństwa żywnościowego, który z kolei jest przyczyną wszelkich innych form niedożywienia. Osoby borykające się z kryzysem żywnościowym stoją w obliczu tak dramatycznych wyborów, że często są zmuszone do podejmowania działań łagodzących o długotrwałych konsekwencjach dla rozwoju. Konflikty, wstrząsy społeczno-gospodarcze i klęski żywiołowe są głównymi czynnikami odpowiedzialnymi za kryzysy żywnościowe. Prowadzą one do niestabilności, którą potęgują również długoterminowe tendencje, takie jak degradacja zasobów naturalnych, zmiana klimatu i demografia.
Ponieważ wstrząsy i kryzysy powodują pogorszenie sytuacji, w działaniach humanitarnych i w działaniach na obszarach o niestabilnej sytuacji należy skupić się na powiązaniu pomocy humanitarnej, rozwoju i budowaniu pokoju. Podejście to ma zasadnicze znaczenie dla zmniejszania ryzyka związanego z kryzysami i zarządzania ich skutkami.
Cel: brak głodujących
Osiągnięcie celu, jakim jest brak głodujących wśród ludzi, będzie podstawą realizacji wielu innych celów zrównoważonego rozwoju. W dalszym ciągu konieczne jest zapewnienie wszystkim ludziom dostępu do bezpiecznej i pożywnej żywności w wystarczającej ilości przez cały rok oraz wyeliminowanie wszystkich form niedożywienia do 2030 r. Prawo do odpowiedniego wyżywienia jest nierozerwalnie związane z godnością człowieka i sprawiedliwością społeczną.
Osiągnięcie tego celu wymaga przyjęcia odpowiedniej polityki gospodarczej, środowiskowej i społecznej.
Działalność podejmowana przez Parlament Europejski, z inicjatywy Grupy Europejskich Reformatorów i Konserwatystów, koncentruje się głównie na dwóch z czterech filarów, o których mowa w unijnych zasadach ramowych dotyczących wsparcia krajów rozwijających się w zakresie wyzwań związanych z bezpieczeństwem żywnościowym: poprawa wartości odżywczej w przyjmowanym pokarmie oraz wzmocnienie zapobiegania kryzysom i odporności na nie. Opiera się ono również na zaleceniach Parlamentu z ostatnich kilku lat dotyczących bezpieczeństwa żywnościowego i żywienia.
Strategie żywieniowe, jak i reakcje na kryzysy żywnościowe powinny zawsze być dostosowane do kontekstu i do lokalnych warunków. W każdym przypadku w ramach wymiany poglądów i rezolucji plenarnych Parlament będzie nadal uważnie śledzić konkretne sytuacje nadzwyczajne.
Niedożywienie – we wszystkich postaciach – jest powszechnym problemem, lecz przejawia się w różny sposób w zależności od kontekstu.
Walka z niedożywieniem jest działaniem opłacalnym, ponieważ pomaga zapobiegać długotrwałym obciążeniom spoczywającym na krajach i społeczeństwach.

UE powinna odgrywać aktywną rolę w tym zakresie i pomagać państwom w definiowaniu i wdrażaniu specyficznych dla danego kontekstu, wykonalnych i solidnych krajowych planów żywieniowych ze sprecyzowanymi konkretnymi celami.
W swoim planie działania na rzecz żywienia z 2014 r. UE zobowiązała się do pomocy krajom partnerskim w zmniejszeniu o co najmniej 7 mln do 2025 r. liczby dzieci w wieku poniżej 5 lat cierpiących na zahamowanie wzrostu oraz do przeznaczenia 3,5 mld EUR na działania w zakresie żywienia. Zaledwie rok wcześniej na inauguracyjnym szczycie w sprawie żywienia na rzecz wzrostu UE była prawdziwym liderem w dziedzinie żywienia, a deklarowana przez nią kwota pomocy stanowiła prawie 20% całej pomocy. Obecnie, według ustaleń zawartych w szóstym sprawozdaniu z postępów w realizacji planu działania, zobowiązanie to zostało zrealizowane, a nawet przekroczono zakładane cele, gdyż w latach 2014–2020 UE zainwestowała 4,3 mld EUR w pomoc rozwojową i humanitarną. W grudniu 2021 r. UE zobowiązała się do przeznaczenia kolejnych 2,5 mld EUR na walkę z niedożywieniem w latach 2021–2024.
Zmniejszenie liczby dzieci cierpiących na zahamowanie wzrostu pozostaje jednak aktualnym celem. W związku z tym, że wciąż nie jesteśmy na dobrej drodze do osiągnięcia celu wyznaczonego przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia, apel Parlamentu o nadanie priorytetu żywieniu jako celowi rozwoju pozostaje aktualny i pilny, co podkreślono w rezolucji z 2014 r. w sprawie niedożywienia dzieci w krajach rozwijających się: szacuje się, że na całym świecie na zahamowanie wzrostu cierpi 149,2 mln dzieci, czyli 22% wszystkich dzieci lub, mówiąc inaczej, co piąte dziecko.
Rola Unii Europejskiej w walce z głodem i niedożywieniem UE powinna nadal wspierać podejścia wielosektorowe dostosowane do warunków lokalnych i charakteryzujące się odpowiedzialnością lokalną, która umożliwia długoterminową trwałość tych podejść. Nacisk UE na inwestycje w kobiety i drobnych producentów rolnych jest dzisiaj nadal istotny. Zwiększenie dochodów drobnych producentów rolnych i poprawa zatrudnienia na obszarach wiejskich jest skutecznym sposobem zwalczania ubóstwa i stanowi podstawę odporności społeczności na tych obszarach.
Zasadnicze znaczenie ma wspieranie lepszego dostępu do rynków, zasobów produkcyjnych oraz nakładów, a także finansowania i ubezpieczeń, aby zapewnić drobnym gospodarstwom rolnym i kobietom prawo własności gruntów oraz zwiększyć ich dostęp do technologii i innowacji.
Brak bezpieczeństwa żywnościowego i niedożywienie są niedopuszczalne: zagrażają rozwojowi jednostek i dobrobytowi całych społeczeństw. Można im jednak zapobiec. Pozytywne jest to, że UE jest dobrze przygotowana do wspierania tego celu za pośrednictwem Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej – „Globalny wymiar Europy”, którego programy tematyczne i geograficzne powinny skutecznie uwzględniać działania w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego i żywienia. Zdrowa dieta jest nie tylko prawem człowieka, ale także miarą sprawiedliwych i odpornych społeczeństw. W odbudowie gospodarczej po pandemii COVID-19 bezpieczeństwo żywnościowe i żywienie powinny znaleźć się w centrum naszych wysiłków.

Finansowane ze środków grupy
Europejskich Konserwatystów
i Reformatorów w Parlamencie
Europejskim