Ambona

Tym, którzy właśnie sobie pomyśleli, że może bezpieczniej byłoby literalnie spaść z ambony niż wpaść w „więzy” małżeństwa, profilaktycznie przybliżymy dokładne znaczenie słowa ambona, zanim zaczną taką alternatywę rozważać.
Ambona, czyli…
Ἄμβων (ambon) lub ἄμβη (ambe) to grecki wyraz oznaczający wzniesienie, szczyt, krawędź. Etymologicznie wywodzi się od czasownika ἀναβαίνω (anabajno), czyli wspinam się, wchodzę. Łatwo się domyślić, że ambona musiała być wobec tego miejscem raczej wysokim. Tę wysokość dostrzegamy bez trudu, kiedy spacerując po lesie, natykamy się na ambonę myśliwską, czyli miejsce, z którego leśnicy i myśliwi obserwują leśną zwierzynę. Jestem pewna, że większość naszych Czytelników niejednokrotnie wspinała się na te wysokie drewniane konstrukcje zwieńczone podestem i balustradą. Jest to wspinaczka nie dla lękliwych, bo wysokość zazwyczaj imponująca, a architektura chybotliwa… Spadania nie polecam!
Schody, drabina, podest, balustrada – nie są to elementy, które kojarzą nam się z amboną w kościele. Chociaż ci, którym zdarzyło się z ambony przemawiać, wiedzą, że nawet pokonanie tych kilku stopni, które prowadzą na ambonę, może czasem wymagać odwagi. Bo przecież trzeba stanąć przed ludźmi i powiedzieć coś, co wszyscy usłyszą! I o to zasadniczo chodzi. Tak jak myśliwska ambona służy do obserwacji innych (głównie zwierząt), tak ta kościelna ma zapewnić wiernym dobry ogląd i przede wszystkim dobrą słyszalność wstępującego na nią duchownego. My jesteśmy przyzwyczajeni do świetnego nagłośnienia, które w kościołach zapewnił rozwój technologiczny, jednak przecież nie zawsze istniały mikrofony. Dawniej, żeby jak największa liczba wiernych miała możliwość słuchania liturgii Słowa, trzeba było wykorzystywać akustykę miejsca w taki sposób, że czytający stawał niejako wśród ludzi, ale kilka poziomów wyżej, dzięki czemu głos lepiej się rozchodził.
W XX wieku ambony zaczęto ustawiać już w obrębie prezbiterium, bo nie było konieczności budowania osobnego podwyższenia. Jednak w starszych kościołach ambona przeważnie wsparta jest na filarze po lewej stronie przed prezbiterium. Było to ustalone miejsce i najczęstszy sposób budowania ambony, chociaż zdarzały się też wolno stojące trybuny, wsparte na kolumnach.