Matka Boga w akcji

Każdy egzegeta – czy to biblista, czy patrolog – a szerzej również języko- i literaturoznawca, czy po prostu filolog wie, że językowym wyznacznikiem aktywności jest orzeczenie (gdy mowa o częściach zdania), czy też, generalizując, czasownik (gdy mówimy o częściach mowy). Język, zwłaszcza za pośrednictwem form czasownikowych, umożliwia ukazanie Maryi w innym świetle. Czym zatem parała się ewangeliczna Maryja? Przyjrzyjmy się jedynie tym czynnościom, dla których pełni Ona w zdaniu funkcję podmiotu.
Matkująca
(Łk 2, 7)
Najważniejszym indykatorem tożsamości Maryi jest bezsprzecznie jej macierzyństwo, które od słynnego wykrzyknienia genoito moi – „niech mi się stanie” (Łk 1, 38) stało się najważniejszą sferą Jej życia. Chyba najpełniej tę zwykłą codzienność z Bogiem oddaje Łukasz, który wspomina, że Maryja zaraz po urodzeniu owinęła Jezusa (sparganoō) w pieluszki i jak do przygotowanego z pieczołowitością łóżeczka położyła w żłobie. Maryja zapewniła więc Bogu to, co niezbędne do ziemskiego życia, podczas gdy On ofiarował Jej to samo, gdy mowa o życiu wiecznym.
Szukająca relacji
(Mt 12, 46-47; Mk 3, 31; Łk 8, 20)
Kontrowersyjny fragment, w którym podmiotem jest Maryja bądź sama, bądź z towarzystwem. Pomińmy jednak zagadkowych braci Jezusa, a zatrzymajmy się wyłącznie na Maryi. Choć odbiór tekstu z Mt 12, 46-47 jest najczęściej negatywny, głównie ze względu na reakcję Jezusa, należy rzucić na niego odmienne światło, pozostawiając Czytelnikowi zachętę do dalszych poszukiwań.
Rodzina Jezusa z Maryją na czele szuka sposobności, by z Nim porozmawiać. U Mateusza znajdujemy w tej scenie połączenie dwóch niezwykle ważnych czasowników – dzēteō i laleō, oznaczających szukanie Boga i mówienie, czyli dwa elementy na wskroś ludzkiej modlitwy. Pierwszy z czasowników często związany jest z poszukiwaniem relacji z Bogiem (Mt 6, 3), drugi natomiast z przemawianiem bez oczekiwania odpowiedzi; Marek przywołuje natomiast czasowniki apostellō i fōneō, posyłanie i wołanie, wyrażające chęć zwrócenia uwagi Jezusa. W wypadku pierwszego z nich rzecz staje się o tyle kontrowersyjna, że rodzina Jezusa szuka pośredników, którzy ściągną Go do nich. Z drugiej jednak strony, czyż nie tak jest w naszym rozumieniu z kultem świętych? Czyż nie prosimy ich o to, by przybliżyli nam Boga? Co do fōneō, choć obecny w różnych kontekstach, często związany jest z poszukiwaniem bliskości; gdy mowa o Łukaszu, dobór czasowników jest jeszcze inny: histēmi i thelō idein, które wyrażają stanie i pragnienie zobaczenia. Wydają się one implikować wręcz kontemplację, której nadrzędną cechą jest wytrwałość. Matka Pana, będąca podmiotem tych wszystkich czynności, staje się zatem przykładem autentycznej ludzkiej modlitwy.
Przemawiająca i pośrednicząca
(Łk 1, 34.38; 2, 48; J 2, 3.5)
Punktem zwrotnym w życiu Maryi był bezsprzecznie moment zwiastowania. Od tego bowiem momentu dziewczyna z Nazaretu budowała relację z Bogiem nie tylko w duchu, ale również en personne, czyli – upraszczając – w rzeczywistości materialnej. Chyba już jej spotkanie z Gabrielem jest pierwszym świadectwem jej wyjątkowego statusu kobiety, która mogła rozmawiać z archaniołem, urodzić i zamieszkać z Synem Boga, którego z radością i pomimo wiążących się z tym problemów przyjęła (Łk 1, 38), karmiła, tuliła, po matczynemu kochała, a z Którym może niekiedy wiodła drobne domowe spory? Wydają się tego dowodzić słowa, które do Boskiego Nastolatka skierowała w świątyni – „dlaczego nam to zrobiłeś?” (2, 48). Maryja pełniła również rolę mediatorki czy też pośredniczki. Być może bez jej zaangażowania cud przemiany wody w wino w Kanie Galilejskiej nie doszedłby do skutku (J 2, 3.5). Warto zaznaczyć, że w Maryi dokonała się jakaś przemiana, z dziewczyny, która nie rozumiała, ale zaufała, w kobietę rozpoznającą wolę Syna.