Nawet jeśli jesteś sam, nie musisz być samotny

Ludzi samotnych jest coraz więcej i dotyczy to wszystkich grup wiekowych, począwszy od wczesnych lat dziecięcych. Samotność nie jest przypisana jedynie do starości – mówi dr Maria Grygier-Frąckiewicz, wrocławska psycholog. Pandemia dodatkowo pogłębiła problem, bo pierwszym zaleceniem lekarzy w walce z COVID-19 jest ograniczenie kontaktów.
Nie tylko seniorzy
Według „Raportu o samotności po pierwszym roku pandemii 2021”, który przygotowała Szlachetna Paczka, co trzeci Polak powyżej 75. roku życia mieszka sam. Seniorzy cierpią z powodu izolacji najbardziej, bo do braku kontaktu z ludźmi dochodzi obawa o zdrowie i samotną śmierć w domu czy w szpitalu.
Ale młodsze pokolenia także mają swoje obawy. Dzieci są odcięte od rówieśników i przytłoczone samodzielną nauką podczas lekcji zdalnych. Ich rodzice żyją natomiast w poczuciu niepewności jutra, bojąc się utraty zdrowia lub pracy.
Samotność a osamotnienie
Arystoteles się nie mylił: człowiek to istota społeczna. Życie w odosobnieniu, w ciągłym poczuciu zagrożenia powoduje u wielu osób wręcz fizyczne cierpienie. I jeśli obserwujesz u siebie bądź u bliskiej osoby drażliwość, niepokój, zaburzenia uwagi i pamięci, zmęczenie, bóle głowy czy ucisk w klatce piersiowej, poszukaj pomocy. W psychologii wyróżnia się dwa stany: samotności i osamotnienia.
– Samotność to fakt bycia samym bądź życia w izolacji od innych osób, bez bliskich, rodziny, przyjaciół czy znajomych. Z kolei osamotnienie to stan odczuwania braku bliskiej osoby lub braku towarzystwa połączony z poczuciem opuszczenia – wyjaśnia prof. Adam A. Zych, psycholog i pedagog z Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu.
– Osamotnienie jest stanem emocjonalnym. Jest wyrazem rozbieżności między poziomem kontaktów, jakich człowiek pragnie, a liczbą rzeczywistych kontaktów – dodaje.
O 15 papierosów dziennie
W ostatnim roku co czwarty Polak odczuł pogorszenie nastroju, jedna na cztery osoby – spadek energii, a 17 proc. z nas cierpi na bezsenność (wg raportu Szlachetnej Paczki). Badania amerykańskich naukowców wskazują, że samotność może skrócić życie tak jak palenie 15 papierosów dziennie. Długa izolacja zmienia pracę organizmu – osłabia jego odporność i nasila występowanie stanów zapalnych. Od kilku lat psychologowie proponują wpisanie samotności do międzynarodowej klasyfikacji chorób i zaburzeń psychicznych.
Gdzie szukać wsparcia?
Nie zastanawiaj się długo – najważniejsze jest to, co czujesz. Jeśli w twoim życiu jest za mało innych ludzi, działaj lub poproś o pomoc.
▸ Sprawdź, jak możesz mimo pandemii nawiązać relacje z innymi osobami, poszukaj akcji i spotkań online, wykorzystaj wyjścia na tyle, na ile to możliwe.
▸ Jeśli twój stan emocjonalny uniemożliwia ci samodzielne działanie, zgłoś się do swojego lekarza rodzinnego – może zlecić badania, zadbać o wzmocnienie fizyczne lub skierować do specjalisty.
▸ W razie konieczności podejmij terapię; pamiętaj, że o osamotnieniu decyduje często nasze złe nastawienie do innych i lęk przed kontaktami.
We Wrocławiu kampanie i programy miejskie przeciwdziałające samotności prowadzą: Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego, NGO-sy, Wydział Zdrowia UMW i Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej.
Rada Miejska Wrocławia w grudniu przyjęła rezolucję ustanawiającą rok 2022 Rokiem Dobrych Relacji przeciw samotności. Jest ona wyrazem zrozumienia „dla wagi i skali zjawiska osamotnienia, »choroby XXI wieku«, z którą mierzą się wrocławianie w sytuacjach prywatnych i publicznych”. W dokumencie podkreślono, że: „Rok 2022 powinien wszystkim nam przypominać, że niepokojące zjawiska będące znakiem naszych czasów oddziałują negatywnie na nasze relacje społeczne.