Uprzejmość

Pewnie bez większego trudu skojarzymy tę cechę i postawę z zasadami dobrego wychowania, z wymogami savoir-vivre’u.
O tym, jak bardzo obca jest uprzejmość w codzienności, niech przekonają nas synonimy tego terminu: delikatność, dobre maniery, dobre wychowanie, dobry ton, dyplomacja, dyskrecja, dżentelmeneria, grzeczność, klasa, kultura osobista itd.
Po takiej dawce słów „bardzo obco brzmiących” można pokusić się o stwierdzenie, że ci, którzy są uprzejmi, wiedzą, jak to robić, a ci, którzy uprzejmi nie są – po prostu nie wiedzą, jak się zachowywać. Ale czy ktoś jeszcze dziś uprzejmości uczy? I czy dzisiejsi uczniowie są na tyle pojętni i chętni, by taką naukę przyjąć do realizacji? Bo podręczników nie brakuje! Sięgnijmy do wykładu włożonego w usta Sędziego, a zawartego w naszej narodowej epopei Adama Mickiewicza Pan Tadeusz:
Nikt nigdy nie zarzuci, bym uchybił komu
W uczciwości, w grzeczności; a ja powiem śmiało,
Grzeczność nie jest nauką łatwą ani małą.
Niełatwą, bo nie na tym kończy się, jak nogą
Zręcznie wierzgnąć, z uśmiechem witać lada kogo;
Bo taka grzeczność modna zda mi się kupiecka,
Ale nie staropolska ani też szlachecka.
Grzeczność wszystkim należy, lecz każdemu inna;
Bo nie jest bez grzeczności i miłość dziecinna,
I wzgląd męża dla żony przy ludziach, i pana
Dla sług swoich, a w każdej jest pewna odmiana.
Trzeba się długo uczyć, ażeby nie zbłądzić
I każdemu powinną uczciwość wyrządzić.

Niestety, wciąż tych postaw coraz mniej wśród naszych rodaków. Czasami mamy wrażenie, jakby okazywanie uprzejmości bliźnim było oznaką słabości: jesteś uprzejmy, to znaczy, że jesteś naiwniakiem! Smutna to postawa, bo jest ona postawą ludzi głupich i słabych, którzy nie chcą wyróżniać się w tłumie, bo wydaje im się, że narażą się na śmieszność. Jednak ci sami ludzie bardzo lubią być traktowani uprzejmie!
W szkole uprzejmości
Oto kilka prostych, podstawowych podpowiedzi wartych zastanowienia i zastosowania:
▸ Odzywaj się do bliźnich łagodnie i miło. Nawet jeśli danego dnia humor nam nie dopisuje (jesienna chandra, w pracy coś poszło nie tak, bliscy nas nie rozumieją) – inni nie muszą tego odczuwać. Uprzejmość nakazuje ukrycie swojego złego humoru i nieobarczanie nim innych.
▸ Zwracaj się do drugiego człowieka życzliwie, okazując mu zainteresowanie i uwagę. W rozmowie z innymi patrz im w oczy. Nawet gdy rozmówca cię nudzi, nie należy dawać mu tego do zrozumienia, np. spoglądając na zegarek.
▸ Forma i treść wypowiedzi też jest ważna. Brak uprzejmości przejawia się nie tylko w tonie, ale także w użyciu pewnych słów i sformułowań.