Żywotność parafii jutra
Rozpocznijmy naszą refleksję na temat parafii i jej żywotności od tekstu
pochodzącego z adhortacji apostolskiej Evangelii gaudium o głoszeniu
Ewangelii w dzisiejszym świecie. Papież Franciszek pisze: „Parafia jest formą
obecności Kościoła na terytorium, jest środowiskiem słuchania Słowa,
wzrostu życia chrześcijańskiego, dialogu, przepowiadania, ofiarnej miłości,
adoracji i celebracji”.
KS. BOGUSŁAW DROŻDŻ
Legnica
Celem parafii jest dobro duchowe wiernych, a jego
źródłem Eucharystia celebrowana w parafialnym kościele
AGATA COMBIK/FOTO GOŚĆ
A także: „Parafia nie jest strukturą ułomną; właśnie dlatego, że ma wielką elastyczność, może przyjąć bardzo odrębne formy, wymagające otwarcia i misyjnej kreatywności ze strony duszpasterza i wspólnoty. […] Jest wspólnotą wspólnot, jest sanktuarium, gdzie spragnieni przychodzą i piją, by dalej kroczyć drogą, jest centrum stałego misyjnego posłania” (28).
Do przytoczonego papieskiego słowa dodajmy definicję parafii, którą kiedyś sformułował ks. prof. Józef Majka, długoletni rektor wrocławskiego seminarium: „Parafia jest to grupa ludzi, zamieszkujących określone terytorium, związanych aktualnie lub potencjalnie jednością wiary, kultu oraz miłością wzajemną w Chrystusie Mistycznym – Głowie Kościoła, przebywającym eucharystycznie w kościele parafialnym, który jest ośrodkiem życia religijnego grupy, i zmierzających pod przewodnictwem własnego – wysłanego przez biskupa, wyposażonego przez Kościół w odpowiednią władzę religijną – duszpasterza do udoskonalenia duchowego i zbawienia” (Socjologia parafii, s. 25).
Pójdźmy dalej, zauważając następujący fakt. Oto w 2013 r. na rynku polskim pojawiła się książka pod tytułem Odbudowana, czyli jak przebudzić wiernych, dotrzeć do zagubionych i nadać Kościołowi znaczenie. Jest to historia katolickiej parafii w USA, która z kurczącej się ilościowo i zamierającej duchowo wspólnoty wiernych, dzięki Bożej łasce i nadzwyczajnej pracy proboszcza oraz katechety (autorów książki), staje się w krótkim czasie ewangelizacyjnym fenomenem. A zatem jeśli można, to dlaczego wielu mówi, że nie można?
Teologiczny, administracyjny i społeczno-kulturowy wymiar parafii
Czy wymienione teksty mówią o żywotności parafii współczesnej? Oczywiście, że tak. Bez wątpienia w życiu Kościoła parafia odnajduje poczesne miejsce. Całość jej teologicznego wymiaru czerpie parafia z teologii diecezji, osadzonej bezpośrednio w osobie biskupa diecezjalnego.
Istotne znaczenie dla kształtowania parafialnego życia posiada również sfera administracyjno-prawna. Już bardziej charakterystyczną dla siebie specyfikację każda wspólnota parafialna wiąże z uwarunkowaniami społeczno-kulturowymi, a więc konkretnym miejscem czy środowiskiem, w którym parafia funkcjonuje.
Duszpasterzami parafii są proboszcz i jego współpracownicy – najczęściej wikariusze, niekiedy i tzw. rezydenci. Funkcję doradczą na poziomie duszpasterskim i organizacyjno-ekonomicznym spełnia rada parafialna, której przewodniczącym jest proboszcz. Jej członkami są m.in. liderzy różnych zrzeszeń kościelnych działających w parafii. W swej aktywności rada parafialna winna unikać wszelkich działań, które mogą prowadzić do zniekształcenia jej faktycznie przysługującej funkcji pomocowej.
Wspólnota żywej wiary
Celem parafii jest oczywiście dobro duchowe wiernych, a jego źródłem Eucharystia, która systematycznie celebrowana jest w parafialnym kościele.
To ona przede wszystkim sprawia, że parafia staje się tym, czy być powinna, a więc wspólnotą żywej wiary, uświęcającego kultu i gorącej miłości. Formacja życia kościelnego, jakiej podlega każdy parafianin, nie wyłączając duszpasterzy, ma gwarantować, że przeżywane chrześcijaństwo, poza solidną jego obroną, będzie odznaczało się również duchem ewangelizacyjnym.
Parafialna żywotność wypływająca z Boga i na Nim zbudowana wyzwala piękno i moc ludzkich możliwości, które efektywnie mogą reformować społeczeństwo w kierunku prawdy, sprawiedliwości i pokoju, czyniąc z niego autentyczne miejsce rozwoju według Bożego zamysłu.
Misja ewangelizacyjna
Przypomniane powyżej podstawowe prawdy na temat parafii mówią o jej wielkim znaczeniu w Kościele, który z niej uczynił wyspecjalizowane narzędzie ewangelizacyjne. Pięknymi słowami mówi o tym Instrukcja Kongregacji ds. Duchowieństwa zatytułowana: Nawrócenie duszpasterskie wspólnoty parafialnej w służbie misji ewangelizacyjnej.
Dokument ten, wydany 29 czerwca 2020 r., stwierdza: „parafia jest wspólnotą powołaną przez Ducha Świętego, aby głosić Słowo Boże i prowadzić do zrodzenia w źródle chrzcielnym nowych dzieci; zgromadzona przez swojego duszpasterza, celebruje pamiątkę męki, śmierci i zmartwychwstania Pana oraz świadczy o wierze w miłość, żyjąc nieustannie duchem misyjnym, aby nikt nie był pozbawiony zbawczego przesłania, które daje życie” (29).
Cnota parafialności
Ważne jest zatem pozytywne odniesienie wszystkich chrześcijan do parafii jako jednostki organizacyjnej, ale i do parafii rozumianej jako twórczy organizm życia religijnego. W tym kontekście wprost można mówić o cnocie parafialności, która winna być pielęgnowana przez duchownych, osoby konsekrowane, jak i katolików świeckich. Obecna w postawach chrześcijan cnota parafialności będzie skutkowała wieloma pozytywami. Może na samym początku wykluczy przypadkowość i naiwną spontaniczność w niektórych działaniach duszpastersko-apostolskich. Na pewno cnota ta nie będzie zezwalała na zachowania krytykanckie, u podłoża których mogą znajdować się działania podważające religijno-moralny autorytet Kościoła. Wypracowana przez parafian cnota parafialności może też skutecznie przyczynić się do umiejętnej obrony chrześcijańskiej kultury przed uwikłaniem jej w szeroko lansowane relatywistyczne znaczenia. Cnota parafialności może zatem charakteryzować chrześcijańsko umotywowane, dobrowolnie podjęte, aktywne i odpowiedzialne zaangażowanie poszczególnego chrześcijanina w całościowe życie parafialne, nadając mu niezbędnego, eklezjalnego ducha świeżości, a przy tym zawsze misyjnego.
