Miłosierdzie

Postawy miłosierdzia oczekuje od nas sam Bóg i ma być ona konkretną odpowiedzią na Jego miłosierdzie; to jest nasze „być albo nie być” w szczęśliwej doczesności i wieczności.
Miłosierdzie Boże
Jest wyrazem miłości samego Boga do człowieka, któremu potrzebna jest pomoc. Ojciec niebieski kocha wszystkich i wszystkich pragnie zbawić – jest gotów przebaczyć nawet największemu grzesznikowi, o czym w swojej nauce mówił Jezus. Syn Boży wyraził swoje miłosierdzie najpełniej poprzez śmierć na krzyżu, która wyjednała u Ojca przebaczenie i zbawienie wieczne dla wszystkich ludzi. Śmierć Chrystusa, poniesiona z miłości do człowieka, przezwyciężyła grzech i śmierć. To miłosierdzie Boga rodzi w człowieku poczucie własnej małości i niemocy, ale jednocześnie uznanie wielkości Boga i pragnienie świadczenia wielkodusznego miłosierdzia drugiemu człowiekowi.
Obowiązek chrześcijanina
Chrystus powiedział bowiem: Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią (Mt 5, 7). Pierwsi chrześcijanie dzielili się między sobą wszystkim, co posiadali (zob. Dz 2, 42-47), a nawet w trosce o ubogich powołali diakonów współpracujących z apostołami (zob. Dz 6, 1-6). W późniejszych czasach zaczęły powstawać instytucje charytatywne: szpitale, przytułki, sierocińce, domy opieki. Dla pomocy potrzebującym powstawały także zgromadzenia zakonne, bractwa i cechy oraz stowarzyszenia. Pod patronatem Kościoła coraz szerzej zaczęła się rozwijać praca organizacji samopomocowych, jednoczących inicjatywy różnych działaczy i reformatorów życia społecznego.
Wsłuchując się w opis Sądu Ostatecznego (Mt 25, 31-46), jasno rozumiemy, czym ma być ludzkie miłosierdzie, do którego jesteśmy nieustannie wzywani przez Boga. Podstawą ostatecznego rozliczenia staną się właśnie uczynki czynnej miłości bliźniego i one – ich spełnienie lub zaniechanie – zadecydują o wyroku, jaki każdy człowiek usłyszy.
Stąd św. bp Cezary zwraca naszą uwagę na ścisłe powiązanie miłosierdzia okazywanego tu, na ziemi, z tym, którego oczekujemy w niebie: „Wszyscy pragną miłosierdzia, ale, niestety, nie wszyscy tak postępują, aby na nie zasłużyć. […] Jak można prosić o coś, czego sam nie chcesz ofiarować? Kto zatem pragnie dostąpić miłosierdzia w niebie, powinien wyświadczać je na ziemi. Na czym polega miłosierdzie ludzkie? Na tym, abyś pamiętał o ubogich. Na czym zaś miłosierdzie Boże? Zapewne na darowaniu win. Toteż wszystko, co wyda miłosierdzie ludzkie podczas drogi, miłosierdzie Boże odda w Ojczyźnie. […] Ten, który w niebie pragnie dawać, chce otrzymywać na ziemi”.
Logika ubogich
Od początku było właśnie tak, że wszelkie ludzkie „biedy” chroniły się w cieniu świątyń, plebanii, klasztorów czy kołatały do drzwi chrześcijan.
Rozumowanie ludzi potrzebujących pomocy było proste: Skoro naprawdę jesteście chrześcijanami i głosicie miłość – nie możecie zostawić nas bez pomocy! Ich intuicja i determinacja znajduje oparcie w nauce Chrystusa głoszonej wiernie w Kościele, a dla wierzących jest autentycznym „egzaminem dojrzałości”.
Katechizm domaga się od nas konkretów: „Uczynkami miłosierdzia są dzieła miłości, przez które przychodzimy z pomocą naszemu bliźniemu w potrzebach jego ciała i duszy. Pouczać, radzić, pocieszać, umacniać, jak również przebaczać i krzywdy cierpliwie znosić – to uczynki miłosierdzia co do duszy.
Uczynki miłosierdzia co do ciała polegają zwłaszcza na tym, by głodnych nakarmić, bezdomnym dać dach nad głową, nagich przyodziać, chorych i więźniów nawiedzać, umarłych grzebać. Spośród tych czynów jałmużna dana ubogim jest jednym z podstawowych świadectw miłości braterskiej; jest ona także praktykowaniem sprawiedliwości, która podoba się Bogu” (KKK 2447).