Kongres Pracy. Człowiek – Praca – Rozwój
W dniach 27–28 sierpnia we Wrocławiu miało miejsce wyjątkowe wydarzenie.
Na wrocławskim Ostrowie Tumskim i w Operze Wrocławskiej odbył się
Kongres Pracy pod hasłem Człowiek – Praca – Rozwój.
WOJCIECH IWANOWSKI
„Nowe Życie”
Abp dr Józef Kupny – Metropolita Wrocławski
podczas kongresu zwracał uwagę na personalistyczny
wymiar pracy ludzkiej
ZDJĘCIA OBSERWATORIUM SPOŁECZNE
Pierwszego dnia goście kongresowi mieli okazję wysłuchać wykładów skupionych wokół aksjologicznych aspektów ludzkiej pracy. Drugi dzień upłynął pod znakiem paneli dyskusyjnych skoncentrowanych na praktycznym wymiarze pracy ludzkiej oraz prezentacji raportu na temat biurokracji w Polsce.
Wczoraj
Historyczny Kongres Pracy odbył się we Wrocławiu w dniach od 8 do 12 maja 1991 r. Motywem dla jego zorganizowania była setna rocznica opublikowania przez papieża Leona XIII pierwszej encykliki społecznej Rerum novarum oraz nowa rzeczywistość w Polsce po upadku komunizmu. Idea zorganizowania kongresu wynikała z troski Kościoła o stan pracy w Polsce.
Wówczas, po upadku systemu komunistycznego, u podstaw suwerenności Polski i kształtowania się nowego systemu ekonomicznego podjęto refleksję nad koniecznością etycznego kształtowania stosunków społecznych w szeroko rozumianym zagadnieniu pracy. Podkreślono, że reforma wadliwych struktur społecznych musi się dokonywać z poszanowaniem godności człowieka.
List do uczestników Kongresu Pracy wystosował wówczas papież Jan Paweł II. Papież pisał m.in.: Polska ma w tych przemianach swoje zasadnicze miejsce, więcej, na polskiej ziemi został zapoczątkowany nowy wielki ruch ludzi pracy, zrodziła się nowa kwestia robotnicza naszych czasów. Powstaje więc potrzeba wielkiej etycznej refleksji oraz dyskusji nad właściwym zrozumieniem roli i miejsca człowieka w tej nowej sytuacji, a wraz z tym roli pracy, do której jest on od początku powołany. W Polsce i w wielu innych krajach Europy godność i wielkość ludzkiej pracy została zniszczona przez nieludzką ideologię i stąd przed całym społeczeństwem stoi zadanie przywrócenia pracy na nowo prawdziwej wartości i chrześcijańskiego sensu. Pracy rozumianej nie tylko jako pomnażanie dóbr materialnych, ale jako środek duchowego rozwoju człowieka, jako urzeczywistnienie jego człowieczeństwa i spełnienie osobowego powołania, pracy rozumianej jako służba bliźniemu i pomnażanie dobra wspólnego. […] Pomyślność duchowa i materialna narodów zależy od ludzkiej pracy, która jest kontynuacją Bożego dzieła stworzenia i uczestnictwem w dziele odkupienia ludzkości. Kongres Pracy ze swym bogatym programem nabiera przeto szczególnego znaczenia w obecnej chwili, tak ważnej dla Polski.
W kongresie uczestniczył osobisty przedstawiciel papieża Jana Pawła II kard. Roger Etchegaray. Obrady toczyły się w Auli Leopoldina Uniwersytetu Wrocławskiego.
Kongres pracy otworzył premier Mateusz Morawiecki
W kongresie wzięli udział naukowcy z wielu ośrodków akademickich naszego kraju
Podczas dyskusji panelowych
Podczas kongresu zaprezentowano pierwszy raport Ośrodka
Zaawansowanych Badań Społecznych. Konsorcjum, które tworzy
Fundacja Obserwatorium Społeczne wraz z Instytutem Statystyki
Kościoła Katolickiego
Raport na temat biurokracji został przygotowany przez socjologa
zarządzania Jaremę Piekutowskiego
Wojewoda Dolnośląski Jarosław Obremski przestrzegał przed
postrzeganiem pracy jedynie jako towaru
Marek Woron z Dolnośląskiego BCC wskazywał na potrzebę
humanistycznego spojrzenia na gospodarkę, będącą w centrum
ludzkiego bycia w świecie
Wojciech Kaczmarczyk, dyrektor Narodowego Instytutu Wolności – Centrum
Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, akcentował znaczenie zarządzania
głęboko ludzkiego w codziennej pracy organizacji pozarządowych
Wydarzenia kongresowe cieszyły się dużym zainteresowaniem słuchaczy
Dziś
Obecnie, w czasie postpandemicznym, konieczna jest ponowna refleksja nad kształtem życia społecznego. Organizując kongres, Fundacja Obserwatorium Społeczne chciała powrócić do interdyscyplinarnej refleksji nad zagadnieniem pracy ze szczególnym zwróceniem uwagi na wartości etyczne w tym obszarze. W kongresie jako prelegenci wystąpili specjaliści z zakresu ekonomii, socjologii, politologii, filozofii, prawa, etyki, teologii. Spotkanie było adresowane nie tylko do ludzi nauki, ale także przedstawicieli władzy ustawodawczej, wykonawczej oraz organizacji przedsiębiorców, pracodawców i pracowników, by zaprezentowane wyniki badań naukowych stały się asumptem do podejmowania konkretnych decyzji prawno-organizacyjnych.
Wśród gości kongresu należy wymienić m.in. Mateusza Morawieckiego – Prezesa Rady Ministrów, przedsiębiorców z firm państwowych i prywatnych, a także wielu ministrów i parlamentarzystów związanych z Dolnym Śląskiem oraz działaczy związkowych. Premier podczas otwarcia kongresu mówił: Cywilizowanie rynku pracy trwało bardzo długo. […] Minimalna płaca była na bardzo niskim poziomie. Wiara w złamanie tego paradygmatu neoliberalnego otworzyła drogę do zupełnie nowej polityki gospodarczo-społecznej.
Pierwszy wykład podczas kongresu wygłosił abp dr Józef Kupny. W trakcie swojego wystąpienia Metropolita Wrocławski odwołał się do personalistycznego pojmowania pracy ludzkiej, przywołując definicję prof. Czesława Strzeszewskiego, który twierdził, że praca jest wolną, choć naturalnie konieczną działalnością człowieka wypływającą z poczucia obowiązku, przy czym jest połączona z trudem i radością.
Celem pracy jest zaś wytworzenie użytecznych społecznie wartości duchowych i materialnych. Ten utylitarny wymiar pracy nie może zaś być nigdy rozpatrywany w oderwaniu od konkretnej osoby, zatopionej w konkretnej kulturze i momencie dziejowym.
Jutro
Budowa życia społecznego, również w wymiarze ekonomicznym, wymaga właściwego rozeznania sytuacji społecznej, kierunków reform ekonomicznych, politycznych i kulturowych.
U podstaw odnowy społecznej winna znajdować się przede wszystkim etyczna odnowa człowieka oraz poznanie i zrozumienie wszystkich jego autentycznych potrzeb i najważniejszych trudności. Zwracał na to uwagę ks. prof. Grzegorz Sokołowski, mówiąc: Człowiek jest podmiotem pracy. Nie może być jednym z trybów maszyny produkcyjnej. Praca ma rozwijać człowieka. Nie możemy w tych wszystkich wskaźnikach ekonomicznych, wykresach zgubić człowieka.
Dzięki kongresowi przypomniano o zagadnieniach podejmowanych także przez katolicką naukę społeczną, jak społeczna gospodarka rynkowa, partycypacja pracownicza, akcjonariat pracowniczy, dekolonizacja działalności produkcyjnej.
Kongres ma kluczowe znaczenie w toczącej się debacie społecznej nad dalszym kształtem polskiego i europejskiego życia społecznego. Stanowił on promocję zarządzania głęboko ludzkiego w kontekście pracy ludzkiej. Społeczeństwo oparte na tego typu zarządzaniu ma charakter wspólnotowy, nie zaś indywidualny lub masowy. Podstawą takiego patrzenia jest myśl o pracy jako łączności między wszystkimi członkami wspólnoty.
