Kapłan według Serca Jezusowego

Odznaczonego przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2008) za zasługi dla nauki i kultury polskiej.
Urodził się w Bieruniu Starym na Górnym Śląsku jako najmłodszy z sześciorga rodzeństwa w religijnej, patriotycznej rodzinie. Z niej wyniósł towarzyszące mu i pogłębiane przez całe życie wartości, takie jak szacunek dla godności ludzkiej pracy, głębokie przywiązanie do wiary katolickiej i Kościoła oraz miłość do Polski. Jego patriotyczna wrażliwość kształtowała się w kontekście zmagań o polskość Śląska. Żył tymi wartościami od dzieciństwa, obserwując swoich najbliższych, ojca – górnika, aktywnego w życiu parafii i społeczności lokalnej jako radny miejski – oraz braci. Najstarszy z nich, Jan, wcześnie opuścił dom rodzinny, brał udział w III powstaniu śląskim, m.in. w bitwie pod Górą św. Anny, a swoje patriotyczne wybory związał z obozem Wojciecha Korfantego. Stanisław, wzrastający w takiej atmosferze od dziecka, już zawsze ze wzruszeniem i pietyzmem wymawiał słowa – Ojczyzna, polskość, ojcowizna.
W wywiadzie rzece wspominał: „najbardziej pierwotne dobro, które odczułem i przeżywałem, spotkało mnie właśnie tam – w miejscowości rodzinnej, w rodzinnym domu i w całej rodzinie” (Na drogach życia, Kraków 2010).
Drugi brat, Franciszek, wstąpił do Zgromadzenia Księży Sercanów, odbył studia na uniwersytecie w Strasburgu i z oddali wpływał na życiowe wybory najmłodszego brata.
Stanisław, mając 7 lat, stracił matkę; jego wychowaniem zajęli się ojciec i rodzeństwo, zwłaszcza siostra Maria, którą nazywał Maryjką i uważał za „drugą matkę”. Opieka ta nie ograniczyła się do codziennych potrzeb brata, ale była dla niego duchowym oparciem i wzorem pobożności. Po latach przyznaje, że „najpierwotniejszą fascynację kapłaństwem” zawdzięcza rodzinie. Wkrótce opuszcza Bieruń, ale wciąż do niego powraca. Jak choćby w grudniu 2003 r., gdy w kościele św. Bartłomieja przeżywa uroczystość swoich kardynalskich prymicji, a od władz rodzinnego miasta otrzymuje tytuł Honorowego Obywatela Bierunia.
W Krakowie
Po ukończeniu bieruńskiej szkoły powszechnej (1934) rozpoczyna naukę w Niższym Seminarium Duchownym Księży Sercanów w Krakowie, a po trzech latach podejmuje decyzję o wstąpieniu do Zgromadzenia. Nowicjat (1937–1939) odbywa w Felsztynie koło Przemyśla, opodal sławnego Zakładu Naukowo-Wychowawczego Ojców Jezuitów w Chyrowie; sercański nowicjat utrzymuje z Zakładem bliskie kontakty, w pierwszym okresie korzystając nawet z posługi jezuickiego ojca duchownego.
W czasie wojny Stanisław, w trybie konspiracyjnym, studiuje w Krakowie teologię i filozofię u ojców franciszkanów i reformatów, od 1945 r. podejmuje studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a 8 lipca 1945 r. przyjmuje święcenia kapłańskie z rąk bpa Stanisława Rosponda.
W Zgromadzeniu Księży Sercanów pełni liczne funkcje, m.in.: prefekta Niższego Seminarium i przełożonego domu w Płaszowie (1947–1950), rektora sercańskiego WSD w Tarnowie i radnego prowincjalnego (1952–1958). Prowadzi wykłady i kieruje, powołanym z jego udziałem, Studium Teologicznym w Krakowie (1956–1962), przez lata wykłada w WSD Misyjnym Księży Sercanów w Stadnikach.
W Lublinie
Związki ks. S. Nagyego z Lublinem i Katolickim Uniwersytetem Lubelskim zaczynają się w 1950 r. od złożenia na Wydziale Teologicznym egzaminu licencjackiego. Po dwóch latach, na podstawie rozprawy Urząd Nauczycielski w Kościele pierwotnym, otrzymuje tytuł doktora teologii. Od 1958 r. prowadzi na KUL-u wykłady zlecone z teologii fundamentalnej, a w 1964 r. zostaje zatrudniony jako adiunkt w Katedrze Teologii Fundamentalnej. Po 4 latach przystępuje do kolokwium habilitacyjnego, przedkładając rozprawę „Via notarum” we współczesnej eklezjologii apologetycznej i uzyskuje tytuł doktora habilitowanego; na tytuł docenta nadawany przez Ministerstwo Oświaty i Szkolnictwa Wyższego czeka aż do 1972 r. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskuje w 1979, a profesora zwyczajnego w 1989 r.