Moja Niedziela

Jak bardzo jesteśmy podobni do mieszkańców Nazaretu!
Podobnie jak oni schizofrenicznie zachwycamy się mądrością Ewangelii i niezwykłością Chrystusa, by za chwilę widzieć w Nim jedynie człowieka, być może „oświeconego”, ale jedynie człowieka, urodzonego w małym miasteczku na Bliskim Wschodzie. Te dwa przekonania w każdym wierzącym (i w wielu niewierzących też) ścierają się ze sobą, przeciągając wahadło naszego sumienia to w stronę zaufania Jezusowi, to ku sceptycznemu podejściu do Prawdy, którą głosił. Być może jest to męczące, być może łatwiej by nam było bez podejrzewania transcendencji o to, że jest. Jest to widoczne zwłaszcza w czasach, które naukę i technikę oglądają w całym ich rozkwicie, nie zauważając przy tym, jak często dziedziny te wyłamują się z właściwego sobie zakresu wyjaśniania zjawisk fizycznych i dążą do wyjaśnienia również tego, co w człowieku i jego otoczeniu ma jakikolwiek potencjał duchowy. Niezwykłość Boga polega jednak na tym, że On rozumie nas w stopniu doskonałym. Rozumie, jak działa to nasze „wahadło wiary”, rozumie też nasz wewnętrzny przymus odkrywania i porządkowania rzeczywistości.
Dlatego nie przymusza nas do wiary: wystarcza Mu w zupełności, że jako Chrystus był i jest, że przyszedł na świat i zmartwychwstał. Wystarcza Mu ten znak, ponieważ wie, że „czy będą słuchać, czy zaprzestaną […], przecież będą wiedzieli, że prorok jest wśród nich”. I tak rzeczywiście jest! Czy wierzymy, czy nie, przecież wiemy, że COŚ się stało, że Chrystus jest fenomenem bez precedensu i niepowtarzalnym. Tyle wystarczy, by zacząć budować swoją wiarę.

To nie do końca jest tak, że pasterz szuka swoich owiec.
Równie często, częściej nawet, to my szukamy sobie pasterzy – takich, którzy nam zaimponują, którzy mają coś ciekawego do powiedzenia lub świetnie wyglądają.
Szukamy sobie „coachów”, trenerów, influencerów, celebrytów, kogoś, kto twierdzi, że widzi więcej, wie lepiej, poprowadzi nas ku świetlanej przyszłości. I w tym tłumie pasterzy jest również Jezus. Czy różny od innych? Kolejny guru, który obiecuje złote góry, z uśmiechem na ustach powiada, że schudniesz pięć kilo w tydzień lub że musisz dużo czytać, bo tak robią ludzie sukcesu? Czy umiem rozpoznać wyjątkowość Chrystusa w milionie propozycji, które rzuca pod moje stopy świat, nie prosząc nawet, ale krzycząc, że muszę wybrać, muszę się zdeklarować, muszę – bo tak robią przecież wszystkie inne „owce” i na tym polega rzeczywistość? Gdy św. Marek opisuje dziś wielki tłum, który przyszedł do Jezusa i uczniów, w pewnym momencie powiada, że Jezus „zlitował się nad nimi, byli bowiem jak owce niemające pasterza”. Chrystus nie spostrzegł tu okazji do zabłyśnięcia, nie znalazł niszy na rynku trenerów i doradców – zlitował się. Otrzymałem Ewangelię, otrzymałem dar od Boga, bo On się nade mną zlitował. Nad moim ciałem, które umrze, nad moim niewidzącym umysłem, który błądzi, nad moją duszą, która tak często cierpi. A On z litości obdarzył mnie wiarą i Swoim Słowem.
Czy wciąż nie potrafię odróżnić Go od innych „pasterzy”? I czy rzeczywiście mogę wybrać innego?

Pytanie o znak jest zupełnie zasadne. Jeśli ktoś przyszedłby do mnie i powiedział, że jest oto synem Boga, to zastanowiłbym się i zapytał, jaki zatem pokaże mi cud, żebym w to uwierzył. Boski syn powinien być w stanie panować nad materią, wskrzeszać zmarłych, a przynajmniej ich uzdrawiać. Właściwie… jeśli zadać pytanie o znak z punktu widzenia człowieka początku XXI wieku, który już rozumie, że Bóg jest ponad wszechświatem, że jest nieskończonością i że jest wszechmocny, to jest ono pytaniem rozpaczliwym – pytaniem o to, jak mamy rozpoznać coś, co nas tak dalece przekracza, że nie umiemy sobie tego nawet wyobrazić. Jest to zatem pytanie, które wynika ze swoistej „niemożliwości” wiary, z naszych ograniczeń poznawczych, które jak łańcuchy trzymają nas w lochu spraw dotykalnych i bliskich. Odpowiedź na takie pytanie, zadane przez stworzenie swojemu Kreatorowi, powinna być milczeniem. Nic więcej nie potrafilibyśmy przecież pojąć. Ale Bóg znalazł niezwykły sposób: stał się stworzeniem! Uczynił się w pewnym sensie na nasz obraz i podobieństwo, nie żeby nam pomóc zrozumieć, ale żeby nam pokazać Osobę. Żebyśmy mogli pojąć ciałem Ciało, żebyśmy mogli dostąpić zbawienia przez zaufanie Chrystusowi. Nie było i nie ma drugiej takiej propozycji zbawienia w żadnej innej religii i światopoglądzie, nie ma nigdzie indziej takiego poświęcenia Stworzyciela dla stworzenia. Jeśli nie widzimy w tym Boga, spójrzmy raz jeszcze i jeszcze, i jeszcze, do skutku.

Wysławiająca Boga Maryja to jedna z najpiękniejszych i jednocześnie najdosadniejszych wizji Ewangelii. Nie bez przyczyny wypowiadane przez nią słowa zwane Magnificat stały się częścią Liturgii Godzin.
Maryja podkreśla w nim wszechmoc Boga oraz prorokuje, z jednej strony przewidując (słusznie), że będziemy „ją błogosławić”, a z drugiej – opisując działania Boga i ukryty w nich schemat etyczny. I właśnie w tym opisie znajduję fragment, który zawsze bardzo mocno mnie poruszał: „rozproszył pyszniących się zamysłami serc swoich”. Kogo zatem „rozproszył” Bóg? Mam nieodparte wrażenie, że dotyczy to każdego człowieka. Każdego, kto czuje w swoim sercu ponad wszelką wątpliwość, że ma rację i nie ma w nim miejsca na wątpliwości. I to niezależnie od tego, co człowiek ów myśli. Każdy z nas ma w sobie taki element apodyktyczności, swego rodzaju wewnętrzny autorytaryzm czy skostnienie – zbiór aksjomatów, które ustaliły się i skamieniały w nas na zawsze. I kiedy jesteśmy tak pewni tych doświadczeń, które przesądziły o naszym postrzeganiu świata, kiedy nie możemy zdobyć się na porzucenie swoich spetryfikowanych schematów myślowych, wtedy właśnie zamysły naszych serc stają się pyszne – czyli nieuznające możliwości, że może zadziałać w nas Bóg. I jeśli zdanie to wypowiada Maryja, to właśnie dlatego, że w jej życiu Bóg zadziałał wbrew jakimkolwiek jej zamysłom, a ona była na tyle elastyczna, na tyle otwarta w swoim myśleniu, że odpowiedziała na Jego działanie. Ta współpraca zaufania i Łaski jest dla mnie kolejną z ewangelicznych definicji miłości.

W liście św. Jakuba Apostoła czytamy, że powinniśmy zachować nas samych od skażenia wpływami świata. Motyw walki ze światem, z jego pokusami, był później wykorzystywany wielokrotnie w kulturze – jedno z najzgrabniejszych jego ujęć dał nam Mikołaj Sęp Szarzyński w swoim Sonecie IV, w którym wskazywał, że „…świata łakome marności o nasze pilno czynią zepsowanie”.
Ale i u Jakuba, i u Sępa „świat” nie jest tożsamy z naturą, z naszym środowiskiem życia. Dzisiaj pewnie użyliby słowa „społeczeństwo”, chodzi im bowiem o to, co wytwarza człowiek, o sposób, w jaki zarządza przestrzenią wokół siebie, o to, jak buduje relacje z innymi, jakie ma wartości. Człowiek bowiem żywi się wartościami, produkuje idee i podąża za nimi, jeśli wydają mu się tego warte.
I w tym momencie powinniśmy przytoczyć te mocne słowa Chrystusa o tym, że „to, co wychodzi z człowieka, to czyni człowieka nieczystym”. Nie jest to wezwanie do zaprzestania kontaktów z innymi ludźmi, chrześcijanin nie ma się izolować w obawie przed tym, że ktoś inny „skazi” go złem, lub też, co gorsza, że on sam to zło z siebie wydobędzie.
Nie mamy uciekać przed światem – mamy być sercem blisko Chrystusa. Co to oznacza? Że każda wartość, każda idea, którą napotkamy, musi być przez nas oceniona nie w perspektywie ludzkich tylko uwarunkowań, ale przez pryzmat Jego nauki.