Orkiestra w jednej dłoni

W służbie Kościołowi
Wobec takiego obrazu skomplikowanych połączeń, tysięcy elementów, różnorodności materiałów, aż w końcu udziału człowieka, tworzących razem wyjątkowe, pełne i piękne brzmienie, nikt chyba nie ma wątpliwości, że przywołane na początku, a przypisywane pierwotnie Mozartowi określenie organów jako „króla instrumentów” nie jest przesadzone. Jednak organy odsłaniają przed nami jeszcze inną tajemnicę – misterium Kościoła. Kościoła, „gdzie każdy głos jest żywy, gdzie każdy głos jest potrzebny, gdzie potrzeba jak największej ilości głosów, gdzie konieczne jest jednozgodne brzmienie głosów”, jak ujął to syntetycznie w jednej z homilii abp Stanisław Gądecki. Organy stają się zatem w jakiś sposób obrazem Kościoła. Każdy z ochrzczonych, chociaż różniący się rozmaitymi przymiotami, będący kimś wyjątkowym, niepowtarzalnym, razem z innymi tworzy harmonijną wspólnotę Kościoła. Ostatni z wymienianych przymiotów trafnie zilustrował w przywoływanym już przemówieniu papież Benedykt XVI: „W organach liczne piszczałki i rejestry muszą tworzyć jedność. Jeśli tu czy tam coś się blokuje, jeśli któraś piszczałka fałszuje, w pierwszej chwili może wychwyci to tylko wprawne ucho.
Ale jeśli już kilka piszczałek nie jest dobrze nastrojonych, wówczas zaczynają się fałsze nie do zniesienia. Piszczałki również tych organów wystawione są na zmiany temperatury i na czynniki utrudniające ich poprawne działanie. To obraz naszej wspólnoty w Kościele.
Tak jak w przypadku organów ręka organmistrza musi wciąż na nowo dostrajać je do właściwego brzmienia, tak i my, w Kościele, mimo różnorodności darów i charyzmatów powinniśmy dążyć do pełnej zgodności i jedności w uwielbieniu Boga i w braterskiej miłości. Im bardziej, poprzez liturgię, pozwalamy się przemieniać w Chrystusa, tym bardziej będziemy zdolni przemieniać także świat, promieniując dobrocią, miłosierdziem i miłością dla ludzi Chrystusa”.
Jednoczą z niebem ziemię
Przestrzenią, w której organy spełniają swoją funkcję o charakterze symbolicznym, jest liturgia. Tak jak ołtarz czy ambona, tak też organy samą swą obecnością przenoszą nas do pewnego sacrum. Ich obecność, jak stwierdza francuski pisarz Wiktor Hugo, „jednoczy z niebem ziemię”, nadaje przestrzeni sakralnej jeszcze głębszą treść, właściwą dla miejsca kultu, modlitwy, życia wspólnoty Kościoła. Byłoby to zadanie trudne dla innych instrumentów, takich jak gitara, saksofon czy perkusja, które w naszej kulturze służą bardziej do wykonywania muzyki rozrywkowej. Myśl ta przenosi nas do ostatniej refleksji opisującej szeroko rolę i zadania, jakie stają przed muzyką kościelną, w tym muzyką organową, a jest nią przeniesienie wiernych jakby do innej przestrzeni.
Czasem można usłyszeć głosy, że muzyka organowa nie przystaje do dzisiejszej rzeczywistości, że jest niepopularna, nienowoczesna. Czy właśnie to, paradoksalnie, nie stanowi o jej wartości w muzyce kościelnej, która właśnie w liturgii ma być oderwaniem nas od codzienności, wejściem w przestrzeń spotkania Boga z człowiekiem, a zatem w strefę sacrum? W kontekście sekularyzacji zagrażającej muzyce kościelnej już w 2003 roku św. Jan Paweł II w wydanym liście Mosso dal vivo desiderio ostrzegał, że „nie wszystko, co znajduje się poza świątynią (profanum), jest jednakowo zdatne do tego, by przekroczyć jej próg”. Z pewnością dlatego także dzisiaj zarówno akompaniament liturgiczny, który podtrzymuje śpiew wiernych, jak i piękne utwory literatury organowej mogą być wielką wartością i pomocą w budowaniu relacji Boga z człowiekiem. Niech wszystkie te rozważania zbierze myśl z książki Nowa Pieśń dla Pana kard. Ratzingera: Rozmowa z Bogiem przekracza granice ludzkiej mowy. Tam, gdzie człowiek wysławia Boga, samo słowo nie wystarcza.