Kotwica w niebie

Wojciech Iwanowski: W Credo mówimy: „wierzę w życie wieczne”, czyli w co tak naprawdę?
Ks. Maciej Małyga: Że w chwili, gdy na tej ziemi „zamkniemy oczy”, otworzymy je w innym świecie, doświadczając przejścia nieskończenie bardziej zadziwiającego niż to, które przeżywa dziecko w trakcie porodu. Narodziny do życia wiecznego. W chwili śmierci zacznie się dziać z nami bardzo wiele.
Zarys tych wydarzeń Kościół potrafi przedstawić, choć z trudnością, bo tam nie będzie czasu ani przestrzeni, a my w naszej rozmowie ciągle do tych dwóch wymiarów będziemy musieli się odwoływać. Najpierw zatem trafimy na swój indywidualny sąd, zwany również szczegółowym – w odróżnieniu od kolejnego sądu, zwanego ostatecznym. To jednak już na sądzie szczegółowym definitywnie rozstrzygnie się nasz ostateczny stan: życie z Bogiem lub bez Niego, co popularnie nazywamy niebem i piekłem.
Pierwszy stan można osiągnąć bezpośrednio lub przez czyściec. Drugi stan jest potępieniem nie przez Boga, ale samopotępieniem. Ale zanim nasz los się dopełni i osiedlimy się w tych ostatecznych „miejscach”, trzeba będzie jeszcze poczekać na tzw. „koniec świata”, czyli Paruzję, Powtórne Przyjście naszego Pana na nasz świat. Kto będzie wtedy żył na tym świecie, będzie miał szansę obserwować wspaniałe, a zarazem przerażające zjawiska: gwiazdy się w ogniu rozsypią, niebo ze świstem przeminie, rozlegnie się dźwięk jakby potężnej trąby, jak przekazują pisma Nowego Testamentu. Nie wiem, czy będzie to można oglądać „z góry”. W tym momencie cały świat, ludzie wszystkich miejsc i epok zbiorą się razem, wszystkim zostaną przywrócone ciała, nasze własne z czasów ziemskich, ale przemienione. Święty Paweł nazywa je ciałami „chwalebnymi”. I wówczas nastąpi Sąd Ostateczny, manifestacja Boskości Jezusa z Nazaretu. Jedni, jak mówił w ewangelijnej przypowieści, pójdą na Jego prawą stronę, inni na lewą, zależnie od tego, jak żyli, a mówiąc dokładniej, jak kochali.
Według badań Pew Research Center jedynie 65% chrześcijan wierzy w życie po śmierci. Czy to Księdza zaskakuje? Czy może istnieć chrześcijaństwo bez zmartwychwstania?
„Rzeczy ostateczne”, o których mówiliśmy przed chwilą, należą do podstawowych treści wiary, zatem ich usunięcie rujnuje budowlę chrześcijaństwa w ogóle. Cała wiara nakierowana jest na oglądanie twarzą w twarz Tego, którego teraz możemy tylko usłyszeć.
Uznawać się za chrześcijanina, ale nie mieć nadziei na życie wieczne, to jakby wsiąść na okręt, który płynie przez ocean na drugi brzeg, ale z zamiarem wyskoczenia za burtę pod koniec drogi.
Albo jak spotkanie zakochanych, z których jeden nie chce zobaczyć twarzy drugiej osoby. Albo jak ciężki trening przed olimpiadą, ale z przekonaniem, że olimpiada i tak się nie odbędzie. Czy taki sportowiec bierze wówczas trening na poważnie? Przede wszystkim zaś nasze zmartwychwstanie opiera się na powstaniu z martwych Jezusa Chrystusa.

Nie wszyscy chrześcijanie wierzą w istnienie czyśćca. Czym my, katolicy, uzasadniamy naszą wiarę w ten stan?
Realizmem i Objawieniem.
Realizmem, bo wiele ludzkich dusz, zanim będzie mogło oglądać Boga twarzą w twarz, potrzebuje oczyszczenia, nawrócenia, wylania do końca łez swojego żalu, wypowiedzenia zaległych „Przepraszam” i „Przebacz”. Objawieniem, bo przez historię zbawienia Bóg nam tę prawdę pośrednio ukazał. W Biblii spotykamy zaczątki tej prawdy. Zachowała ona słowa, by pogodzić się w drodze na sąd, że niektóre winy odpuszczane są jeszcze po śmierci, że możemy pomóc zmarłym modlitwą, że istnieje jakiś ogień oczyszczający. Ostatecznie tę treść wiary sformułowano na Soborze Trydenckim w XVI wieku. Co ważne, Kościół nigdzie nie stwierdził, że pali się tam jakiś ogień i gotuje się smoła.
To nieteologiczne wyobrażenia.
Skąd wiemy, co nas czeka po śmierci?
Bóg to ukazał w historii zbawienia, co Lud Boży zapisał w Biblii i zapamiętał w Tradycji.
Najwyraźniejszym świadectwem jest Zmartwychwstanie Ukrzyżowanego. Pan Jezus z tamtego świata przyszedł i do niego wrócił, jest jedynym świadkiem całej sprawy, do tego świadkiem wiarygodnym, co teologia może nam łatwo ukazać. To Jego czyny i słowa są dla nas „źródłem informacji” o tym, co dzieje się po śmierci: przypowieść o Łazarzu na łonie Abrahama, odpowiedź na pytanie saduceuszów o siedmiu mężach tej samej żony, mowy eschatologiczne z przypowieściami o pannach roztropnych i głupich, opowieść o Paruzji i Sądzie Ostatecznym. Do tego świadectwa Świętego Pawła, np. piętnasty rozdział 1 Listu do Koryntian. I jeszcze Apokalipsa.
Dlatego jesteśmy w stanie narysować sobie mapę naszej wędrówki przez tamten świat, co zrobiliśmy na początku tej rozmowy.
Co z tzw. apokatastazą, czyli przekonaniem, że niebo będzie powszechne?
Apokatastaza to pogląd, według którego wszystkie istoty rozumne zostaną pojednane z Bogiem. Zwolennicy tej myśli uważają, że wszelkie zło kiedyś wygaśnie, zostanie odżałowane i odpokutowane, także u szatanów. Piekło nie byłoby tu stanem wiecznym, lecz czymś w rodzaju czyśćca o zaostrzonym rygorze. Choć ten pogląd uwiódł wielu teologów, Kościół nigdy go nie przyjął. Z jednej strony wierzymy, że Bóg jest nieskończenie miłosierny i Jego łaska zwycięża wszystko, z drugiej strony pamiętamy słowa Ewangelii o możliwości wiecznego potępiania i rozumiemy, że ludzka wolność ma swoje konsekwencje, które Bóg uszanuje. Podsumowując, nie jesteśmy w stanie znaleźć tu jednoznacznej odpowiedzi i co najwyżej możemy żywić cichą nadzieję na zbawienie wielu. Bóg na pewno sobie z tym poradzi.