Różańcowy fenomen

Ks. Łukasz Romańczuk: W październiku wierni liczniej gromadzą się w swoich kościołach, aby modlić się na różańcu. Dlaczego październik jest miesiącem nazywanym różańcowym?
Ks. Tomasz Czabator: Jest to miesiąc, kiedy obchodzimy wspomnienie Matki Bożej Różańcowej. Koalicja państw chrześcijańskich walcząca w obronie Europy przed Imperium Osmańskim w bitwie morskiej pod Lepanto nad Zatoką Koryncką (7 października 1571 r.) była skazana na porażkę. Wojska tureckie miały wspaniałe galeony, a ich armia były dwa razy większa. Ówczesny papież, Pius V, całą noc modlił się na różańcu. I flota chrześcijańska odniosła zwycięstwo nad wojskami tureckimi.
Jego następca, Grzegorz XIII, na pamiątkę tego ważnego zwycięstwa ustanowił wspomnienie Matki Bożej Różańcowej. Od tego momentu zaczęła się świadomość Matki Bożej Różańcowej i siły różańca. Warto zaznaczyć, że pobożność maryjna była w tym czasie znana i bardzo mocna. Także w naszym kraju. Sama bitwa pod Lepanto jest dowodem, że różaniec ma wielką rangę i siłę. Maryja wysyła swoich ludzi, którzy poprzez wierność, cześć działają na chwałę Bożą. Przykładem może być król Jan III Sobieski, który miał przy sobie Matkę Bożą Zwycięską i walcząc w obronie chrześcijaństwa, przyczynił się do pokonania Turków w XVII w.
Co zmieniło się w Kościele od czasu ustanowienia święta Matki Bożej Różańcowej?
Październik uświadomił całemu Kościołowi, przez błogosławieństwo papieża, że można zwyciężyć nawet wtedy, gdy bitwa jest przegrana. Czasami mówimy „przegraliśmy bitwę”, ale przecież nie przegraliśmy wojny. Maryja daje nam nadzieję. Gdy popatrzymy na objawienia Matki Bożej w różnych częściach świata, zauważymy przestrogę Maryi przed grzechem. I zachętę do zmiany, a tymczasem wielu ludzi nic z tym nie robi. Są tacy, co się nawracają.
Czciciele Matki Bożej dążą do wypełnienia poleceń Maryi. Organizowane są procesje maryjne itd. A mimo to ktoś niewierzący mógłby powiedzieć: „nic się nie zmieniło, dalej grzeszą”. I co z tym zrobić? Bitwa została przegrana, ale nie cała wojna, więc wciąż tli się nadzieja. Jest Maryja, jest różaniec i ten miesiąc może być ostrym wejściem Matki Bożej Różańcowej w historię Kościoła i mocnym wsparciem dla nas, katolików. Często bezradnych czy słabych. A gdy „chwycisz” się różańca, przełamiesz swoją słabość. Dlatego ten miesiąc jest wyjątkowy. W naszej parafii 7 października organizujemy uroczystą Mszę św., a po niej idziemy w procesji ulicami miasta do odbudowanego dziś kościoła św. Józefa. W tym czasie modlimy się różańcem. Niestety w tym roku, ze względu na pandemię, procesja będzie skromniejsza, wokół kościoła.

Gdziekolwiek się pojawiała, pokazywała najprostszą modlitwę. Takim obrazem wszystkich objawień jest La Salette. Przepiękna miejscowość w Alpach, gdzie Matka Boża przychodzi do dwójki dzieci, które nic nie wiedzą o chrześcijaństwie, bo ich rodzice nie mają żadnego kontaktu z Kościołem. A zwraca się do nich poprzez podstawowe rzeczy. Mówi o biedzie, ziemniakach, o ich potrzebach i przez to zwraca się do nich. Ale mówi także, aby dzieci nauczyły się modlitwy Zdrowaś Maryjo i Ojcze Nasz i to wystarczy. To nic innego jak przypomnienie zasadniczych części składowych różańca. Zresztą, jak coś złego dzieje się w naszym życiu, to odmawiamy Ojcze Nasz. Pięknie jest to pokazane w scenie opisanej przez H. Sienkiewicza, kiedy przyjeżdżają żołnierze i znajdują głównego bohatera, któremu zabito narzeczoną; jest rozbity, zmęczony i kapelan nakłada na niego ręce i mówi Ojcze Nasz, któryś jest w Niebie… Odmawia całą modlitwę i wraca bohaterowi powieści świadomość. Podsumowując, jest to maryjna modlitwa, a Maryja poprzez nią dialoguje z ludźmi.
W jakich jeszcze przestrzeniach wiary człowieka pojawia się modlitwa różańcowa?
W różnych okolicznościach ludzie biorą różaniec do ręki. Częstą praktyką jest modlitwa przed uroczystościami pogrzebowymi. Dlaczego? Różaniec jest kanwą łączącą wszystko. Kto odmawia różaniec, nie zostanie wrzucony do piekła, lecz zostanie uratowany. A ludzie modląc się tą modlitwą, chcą prosić, aby Matka Boża „zajęła się” tym zmarłym. Różnie to bywa. Nie każdy zdoła pojednać się z Bogiem i ludźmi przed śmiercią. Może ktoś pozostał samotny na ten ostatni czas, nikt się nim nie zainteresował, nie pomógł. To w takich okolicznościach ci, co odmawiają różaniec przy trumnie, jakby mówili: „mimo jego bezradności, problemów, zajmij się nim, Ty go zaprowadź do Jezusa, Światłości wiecznej”. To jest wyraz proszenia i miłosierdzie. A Maryja jako Matka Miłosierdzia przeprowadza przez tę drogę do Jezusa.
A jak modlić się na różańcu?
Jest to modlitwa kontemplacyjna. Można wprowadzać różne formy, np. różaniec z dopowiedzeniami. Istnieje praktyka modlitwy śpiewem. Dlatego ułożono melodie do słów modlitwy Zdrowaś Maryjo. Gdy umiemy się modlić obcymi językami, możemy w takiej formie omadlać misje i misjonarzy na całym świecie. Tych form jest wiele, ale uświadomienie sobie kontemplacyjności tej modlitwy pozwala zrozumieć tajemnice ukazywane przez różaniec. Na przykład rozważając tajemnice radosne, poznajemy wielkość wydarzeń od Zwiastowania poprzez Nawiedzenie itd. W innym przypadku istnieje niebezpieczeństwo popadnięcia w rutynę, a to w konsekwencji może nas zniechęcić do dalszej modlitwy. Zróbmy inaczej. Zatrzymajmy się nad tajemnicami. Przykładowo rozważ słowa Maryi i jej powiedzenie Bogu „Tak” i zastanów się, ile razy powiedziałeś Bogu „Tak”, a ile razy „Nie” itd.
Różaniec jest modlitwą chrystocentryczną czy maryjną?
Jest to modlitwa skierowana do Pana Jezusa. Nie możemy o tym nigdy zapomnieć. Maryja zawsze była w cieniu swojego Syna. Są też tajemnice z jej życia, ale wynikają one z posłuszeństwa wobec Boga, które Ona podjęła. Mimo że różaniec kojarzymy z Matką Bożą, w centrum jest Jezus. W różańcu mamy Ojcze Nasz, czyli modlitwę, której nauczył nas sam Chrystus, i Zdrowaś Maryjo, gdzie pierwsza część tej modlitwy jest Pozdrowieniem anielskim i jest zaczerpnięta z Biblii.