O sprawności emocjonalnej

Amerykańska psycholożka wskazuje, że trzeba sobie uświadomić – na co nie zawsze się zgadzamy – iż życie będzie zawsze nam przysparzać rozmaitych trudności.
Są one związane zarówno z naszymi obowiązkami zawodowymi i rodzinnymi, wymaganiami dotyczącymi zdrowia, obciążeniami finansowymi, jak i z nawałem wielu innych życiowych powinności, a także z presją wydarzeń społecznych i politycznych, takich jak rozregulowana gospodarka, gwałtowne zmiany kulturowe czy obecnie trwający stan epidemii. S. David podkreśla, że czymś naturalnym w takiej sytuacji jest pojawienie się w nas nieprzyjemnych uczuć i niepokojących myśli.
Problem w naszym funkcjonowaniu, według niej, powstaje w momencie, kiedy zaczynamy uważać, że takie nieprzyjemne uczucia i niepokojące myśli nie powinny się w nas pojawić, albo że skoro one jednak już w nas są, to musimy się ich jak najszybciej pozbyć, nie zważając na koszt i skutki takiego postępowania. Jak zauważa S. David, usilne starania, by usunąć za wszelką cenę niepokojące nas myśli i uczucia, kończą się bezproduktywną obsesją na ich punkcie, mogą także doprowadzić do wielu najróżniejszych nałogów.
Postawy wobec procesów wewnętrznego świata
S. David opisuje, jakie postawy najczęściej ludzie mogą przyjmować wobec nieprzyjemnych uczuć i niepokojących myśli. Pierwsza opisywana przez nią związana jest z tendencją do tłumienia tych myśli i emocji. Ludzi przyjmujących tę postawę określa emocjonalnymi wstrzymywaczami.
Próbują oni odcinać się od niepokojących myśli i uczuć przez odwracanie od nich uwagi poprzez wykonywanie jakichś czynności czy też angażowanie się w różnorodne działania. Jak zauważa S. David, problem z tłumieniem polega jednak na tym, że ignorowanie emocji nie pozwala dotrzeć do ich pierwotnych przyczyn, toteż głębsze sprawy i nasze problemy pozostają nietknięte i nierozwiązane. Badania wskazują, że próby minimalizowania czy ignorowania myśli i emocji skutkują wyłącznie ich wzmacnianiem.
To paradoks tłumienia. Z pozoru wydaje się, że tłumienie zapewnia nam kontrolę nad sytuacją, ale w rzeczywistości nas jej pozbawia. Dzieje się tak z powodu procesu tzw. przeciekania emocji. Tłumione emocje wypływają na powierzchnię w niezamierzony przez nas sposób i kształtują nasze zachowanie wbrew naszej intencji i staraniom. Dlatego możemy po latach ciągle stwierdzać, że wciąż tkwimy w starych problemach, nieustannie narzekając na ich obecność i niemożliwość ich rozwiązania.
Roztrząsacze emocjonalni to druga kategoria ludzi. Przyjmują oni postawę przeciwną do wstrzymywaczy – nieustannie rozpamiętują swoje myśli i emocje. Osoby takie zafiksowane na niekomfortowych uczuciach, kiszą się we własnym sosie, bez końca mieszając chochlą w swoim wewnętrznym kotle.
Nie potrafią zdobyć się na dystans i z trudem przychodzi im oddzielenie siebie od swoich myśli i emocji, gdy rozpamiętują jakąś urazę, subiektywnie odczuwaną porażkę, niedociągnięcie czy obawę. Proces roztrząsania blisko spokrewniony jest z zamartwianiem się. Postawy te cechują się intensywnym skupieniem na sobie i wiążą się z próbami wejścia w chwilę, której nie ma teraz. O ile jednak zamartwianie się dotyczy przyszłości, o tyle roztrząsanie skupia się na tym, co przeszłe.
Skutkiem tych procesów jest często wyolbrzymianie znaczenia przeżytych doświadczeń.
Ludzie tracą więc poczucie proporcji, robiąc słonia z muchy. Pod jednym względem górują oni jednak nad wstrzymywaczami emocjonalnymi – w próbach znalezienia rozwiązania swoich problemów przynajmniej są świadomi doznawanych emocji. Jednak choć nie zagraża im zjawisko przeciekania emocji, mogą utonąć w ich powodzi.
Siła emocji, jakich doświadczają, powstaje w nich na podobnej zasadzie, na jakiej tworzy się huragan – wirując we wewnętrzu człowieka, nabierają z każdym okrążeniem coraz większej energii i siły.