Asceza

Asceza (gr. askesis) to ćwiczenie, obrabianie, kształtowanie, trud duchowy i fizyczny podejmowany przez człowieka dla osiągnięcia doskonałości moralnej, dla zjednoczenia z Bogiem i zbawienia poprzez opanowanie namiętności; samozaparcie, ograniczenie potrzeb życiowych, wyrzekanie się przyjemności i rezygnacja z wygód. Słowa znaczeniowo pokrewne: wyrzeczenie się czegoś dla wyższych celów, samodyscyplina, dążenie do doskonałości, stawianie sobie bardzo wysokich wymagań.
Pierwszymi ascetami byli sportowcy. W późniejszych czasach ascetami nazywano ludzi uprawiających ćwiczenia intelektualne oraz religijno-moralne.
Istota ascezy
W ascezie sprawą zasadniczą jest zawierzenie Bogu. Człowiek chce przyjąć wszystkie sądy Boga dotyczące rzeczywistości przyrodzonej i nadprzyrodzonej, chce zgodzić się na Jego plan wobec świata; godzi się na przyjęcie wszelkich uciążliwości życia (łącznie ze śmiercią). Taka postawa pociąga za sobą rezygnację z własnej oceny i interpretacji bytu oraz gotowość do układania życia zgodnie z wolą Bożą. Domaga się to nieustannego doskonalenia, dojrzewania w wierze.
Drugi krok w ascezie: odzyskanie jedności z Bogiem, utraconej przez grzech. Stąd konieczność walki z grzesznymi nałogami. Drogą jest włączenie się w zbawczą śmierć Chrystusa, co dokonuje się w momencie chrztu: umieranie dla grzechu i włączanie się w cierpienia Chrystusa. Iść za Chrystusem, czyli wziąć krzyż i zaprzeć się samego siebie (por. Mt 16, 24-27; Mk 8, 34-38; Łk 9, 23-26).
Kolejnym zadaniem staje się dążenie do doskonałości: postawa oczekiwania na powtórne przyjście Pana – czujność, by doczesność nie przysłoniła celu ostatecznego, i cierpliwość, by w tym oczekiwaniu pielgrzyma wytrwać.
Po co jest asceza?
Cel wszelkich praktyk ascetycznych: odtwarzanie obrazu Boga przybliżonego człowiekowi w bosko-ludzkiej naturze Jezusa Chrystusa.
Osiągnięcie tego celu dokonuje się przez naśladowanie Jezusa w Jego miłości do Boga i bliźnich oraz życie według Jego ducha (błogosławieństwa i rady ewangeliczne). Asceza ma doprowadzić do pełni człowieczeństwa.
Tak więc asceza wynika z przynależności chrześcijanina do Mistycznego Ciała Chrystusa – jest środkiem budowania tej wspólnoty i prowadzi do dojrzewania na miarę doskonałości Chrystusa. Bóg wymaga od człowieka maksymalnego wysiłku: będziesz miłował całym sercem, całą duszą, ze wszystkich sił w realizacji przykazania miłości Boga i bliźniego (Mt 22, 37-40).