Instrukcja obsługi Komunii duchowej
W sytuacji gdy nie ma możliwości przyjęcia Komunii św. poprzez spożycie Ciała/Krwi Pańskiej, można – jeśli się jest
w stanie łaski uświęcającej – wzbudzić pragnienie przyjęcia Komunii i powiedzieć o nim Bogu w dowolnej formie.
Sobór Trydencki (1551) naucza o Komunii Świętej: „Odnośnie do korzystania z tego świętego sakramentu ojcowie nasi słusznie i mądrze rozróżnili trzy sposoby jego przyjmowania. Uczyli, że: jedni przyjmują go tylko sakramentalnie, jak grzesznicy; inni tylko duchowo, mianowicie ci, którzy w pragnieniu spożywając ów podawany niebiański chleb – żywą «wiarą, która działa przez miłość» – odczuwają jego owoc i pożytek; inni wreszcie przyjmują go zarówno sakramentalnie, jak i duchowo”
(Sobór Trydencki, Dekret o Najświętszym Sakramencie Eucharystii, r. 8).
W PRAKTYCE ZATEM: W sytuacji gdy nie ma możliwości przyjęcia Komunii św. poprzez spożycie Ciała/Krwi Pańskiej, można – jeśli się jest w stanie łaski uświęcającej – wzbudzić pragnienie przyjęcia Komunii i powiedzieć o nim Bogu w dowolnej formie, prosząc o sakramentalne zjednoczenie z Chrystusem. Skutkuje to faktycznym przyjęciem łaski Najświętszego Sakramentu.
Optymalną sytuacją jest uczynienie tego w trakcie uczestnictwa w transmisji Mszy św. (ale UCZESTNICTWA – a nie tylko oglądania z robieniem jednocześnie innych rzeczy…). W innych przypadkach zacząć warto od aktu pokuty, rozważenia czytań z dnia, a przed aktem Komunii duchowej odmówić Modlitwę Pańską oraz „Panie, nie jestem godzien…”.
KS. GRZEGORZ STRZELCZYK
KOMUNIA DUCHOWA
Sobór Trydencki [Dekret o Najświętszym Sakramencie Eucharystii, 8] potwierdził wypracowaną w średniowieczu [np. STh III, 80] teorię rozróżniającą w sakramentach znak (łac. sacramentum) i właściwy skutek w porządku łaski (łac. res) poprzez wskazanie możliwości przyjmowania sakramentów na trzy sposoby: jedynie znak sakramentalny bez łaski (sacramentum): ci, którzy nie mają odpowiedniej dyspozycji do przyjęcia sakramentu; łaska bez znaku sakramentalnego (res): ci, którzy nie mają dostępu do znaku – np. chrzest pragnienia; znak i łaska (sacramentum et res), czyli „normalny” sposób przyjęcia sakramentu.
Teoria ta odnosi się także do Eucharystii. Zwykłym sposobem jej przyjmowania jest dostąpienie zjednoczenia z Chrystusem poprzez spożywanie Jego Ciała (i Krwi). Natomiast osoba nieochrzczona lub niebędąca w stanie łaski uświęcającej nie ma odpowiedniej dyspozycji do sakramentalnego zjednoczenia z Chrystusem (główny skutek Eucharystii w porządku łaski). Zatem w razie przystąpienia do komunii przyjmuje wyłącznie znak sakramentalny (spożywa Ciało Chrystusa, pije Jego Krew – sacramentum, ale bez jednoczącego skutku). A już św. Paweł (zob. 1 Kor 11, 27-29) przestrzegał przed zgubnymi duchowo skutkami niegodnego przyjmowania Eucharystii.
Natomiast w sytuacji, w której osoba odpowiednio dysponowana (w stanie łaski uświęcającej) nie ma dostępu do Ciała lub Krwi Pańskiej (np. choroba, podróż, brak szafarza), może dostąpić skutków sakramentu Eucharystii (res) poprzez zwrócenie się do Chrystusa z prośbą wyrażającą pragnienie zjednoczenia sakramentalnego.
Akt taki nazywany jest tradycyjnie komunią duchową (lub komunią pragnienia) i ma takie same skutki w porządku łaski jak spożycie Ciała lub Krwi Pańskiej.
Na podstawie: G. Strzelczyk, Sakrament Eucharystii, w: Znaki Tajemnicy.
Sakramenty w teorii i praktyce Kościoła, red. R. Woźniak, K. Porosło,
WAM, Kraków 2018, s. 347–385
