Pasyjne szaty Jezusa

Takimi mogą wydawać się wszelkiego rodzaju tekstylia, o których pisarze biblijni wspominają wielokrotnie, bądź uznając za zagadnienie najwyższej wagi (jak w wypadku budowy przybytku na pustyni i tworzeniu szat kapłańskich), bądź wspominając o nich niby mimochodem.
Do której kategorii należy zatem płaszcz Jezusa, w którym poraniony Mesjasz stanął przed chcącym Go stracić tłumem, a Piłat przedstawił Go słowami „Oto człowiek” (J 19, 5)? Czy ważnym detalem jest wzmianka o tunice Jezusa, o którą rzucono losy?
Płaszcz
Mówiąc o tak istotnym elemencie stroju, jakim jest płaszcz – podstawowe dobro każdego człowieka w starożytności – ewangeliści wykazują znaczące różnice w przekazie faktów. Marek w ogóle nie precyzuje, że mowa o płaszczu, ale obywa się ogólnym stwierdzeniem: „ubrali Go w purpurę (porfyra)” (Mk 15, 17), którą następnie „zdjęli z Niego” (15, 20), gdy skończyli się z Pana Jezusa naigrawać. Informację o tym, że mowa o purpurowym płaszczu (himation porfyroun) zapisuje dopiero Jan, również wskazując na jego zarzucenie na ramiona Jezusa (J 19, 2) oraz zaprezentowanie tak odzianego Mesjasza przed gapiami (19, 5). Mateusz sięga w swoim opisie Męki po całkiem odmienne terminy – również mówi o płaszczu (ale chlamys), lecz w kolorze szkarłatnym (Mt 27, 28). Łukasz pomija całkowicie temat płaszcza, wspominając jedynie o świetnym, przypuszczalnie białym stroju, który wzmóc miał szyderstwa (Łk 23, 11).
Skąd wynikają tak duże różnice, skoro np. Synoptycy (Mk, Mt i Łk) są od siebie mocno zależni? Jedynie odmienność Jana wydaje się zasadna, nie tylko z powodu wyjątkowości jego Ewangelii, ale także dlatego, że jako jedyny z uczniów i ewangelistów był naocznym świadkiem Pasji Pana Jezusa.
Markowy opis odziania Pana Jezusa w purpurę, bez wzmiankowania płaszcza, wydaje się jasnym nawiązaniem do tego, jak Piłat określa Go podczas procesu – mianem „króla Żydowskiego”. W purpurę ubierali się bowiem wasalni królowie hellenistyczni (1 Mch 10, 20; 11, 58), których dodatkowym insygnium był wieniec laurowy – jasno powiązany z koroną cierniową Pana Jezusa. Wydaje się jednak, że Marek umyślnie nie wspomniał o płaszczu, nawiązując nie tylko do tego zwyczaju, ponieważ wieniec i tzw. toga purpurea przywdział nie kto inny, jak sam Juliusz Cezar.
Strój pogardy Pana Jezusa wskazuje więc, że jest On władcą całego świata, a Jego władza znacznie przekracza granice Imperium Rzymskiego. Co do tego nie mamy wątpliwości.
Inną kwestią jest historyczność pewnych detali przywoływanych przez Marka i Jana, którzy uczynili zdecydowany ukłon w stronę teologii – nie zakładamy bowiem, że nie byli zdolni do odróżnienia szkarłatu od purpury. Jest rzeczą niemożliwą, aby ktokolwiek narzucił na skazańca płaszcz/szatę z prawdziwej purpury. Pomijając sam fakt, że purpura zarezerwowana była dla warstw uprzywilejowanych (imperatora, królów, senatorów i innych wysokich urzędników – ewentualnie rzymskich dam, które za nic miały obyczaj), była nade wszystko bajecznie droga. Cena takiego płaszcza sięgać miała, jak sądzą niektórzy wprawni w matematyce historycy, dziesiątek tysięcy dolarów! Nie tak wiele, ale jednak tańszym odpowiednikiem purpury był szkarłat i o płaszczu w takim kolorze wspomina realista Mateusz, doprecyzowując, że na Pana Jezusa zarzucono chlamys – krótki płaszcz żołnierski, co niektórych egzegetów doprowadziło do wniosku, że żołnierze wykpiwali ambicje Jezusa, który miałby wypędzić Rzymian i stanąć na czele kraju jako król-wojownik. Spoglądając na okoliczności, wydźwięk powinien wydać się nam taki sam jak u Marka i Jana, a jednak Mateusz, który wiele uwagi poświęca królewskiej godności Pana Jezusa, przemyślnie wytłuszcza prawdę, że Zbawiciel jest prawdziwym Królem – nie tyle walczącym, ile cierpiącym dla naszego oczyszczenia (Kpł 14; Lb 19, 6) i ocalenia (Joz 2, 18).
Pozostaje jeszcze Łukasz z jego świetlistymi szatami. Skąd ta odmienność? Ponoć królowie mieli w zwyczaju przywdziewanie tym podobnego okrycia – wydaje się jednak, że ewangelista idzie krok dalej. O takim odzieniu wspomina również, opisując w Dz 10, 30 niebiańskiego posłańca, który odwiedził Korneliusza. Jezus dla Łukasza nie należy do tego świata, mało tego – jest nieskazitelnie czysty!