Warto…

Dla Polaka kresy to legenda. Nostalgiczne wspomnienie idylli. Utracona Arkadia. Ale też trudna pamięć o rzezi wołyńskiej. Medalionik (Wydawnictwo Wołanie z Wołynia, Biały Dunajec-Ostróg 2019) Feliksa Trusiewicza to wyborna, ale niełatwa powieść kresowa. Autor, urodzony w 1921 r. na Wołyniu, jest inżynierem mieszkającym we Wrocławiu. Sam, cudem ocalały z obławy i masakry polskich rodzin z Obórki w listopadzie 1942, dokonanej przez nacjonalistów ukraińskich, jest rzetelnym świadkiem tamtych wydarzeń. Książka to fabularna opowieść o życiu polskiej rodziny. Akcja powieści rozpoczyna się po I wojnie światowej. Losy bohaterów, mieszkańców małej wsi wołyńskiej, śledzimy przez barwny czas dwudziestolecia międzywojennego aż do traumatycznych represji i nacjonalistycznych nagonek w czasie II wojny światowej.
Towarzyszymy im w codziennym życiu, jesteśmy przy narodzinach dzieci, uczestniczymy w niedzielnych obiadach, szykujemy święta, śpiewamy kolędy, chodzimy do kościoła, zbieramy żniwa. Zżywamy się z nimi i całkowicie pochłania nas ich świat. Rozkoszujemy się różnorodnością etniczną i kulturową, poznajemy obyczaje, zachwycamy się sielskim krajobrazem. By za chwilę odczuć strach przed ukraińskim terrorem i stracić dobytek po pacyfikacji. Poczuć palącą nienawiść, propagandę antypolską i podsycaną falę nienawiści.
Autor ma lekkie pióro, operuje piękną polszczyzną.
Maksymalnie ogranicza beletrystyczną fikcję, a bardzo dba o obiektywizm tła historycznego i społecznego. Pozycja skłania do refleksji nad tym, jak krucha jest granica szacunku i pokoju. W jak szybkim tempie można odhumanizować człowieka. Doprowadzić go do stanu odmóżdżenia, wyzuć z sumienia i wartości. Bo to przecież człowiek człowiekowi, sąsiad sąsiadowi, chrześcijan chrześcijaninowi uczynił. Zachęcam do lektury. By pamiętać. By przebaczyć. By nigdy więcej.

AGNIESZKA BOKRZYCKA

W Jeleniej Górze pod Wzgórzem Kościuszki jest brama. Choć właściwiej byłoby napisać „są bramy”, gdyż po otwarciu pierwszej zaraz pojawiają się kolejne. Bramy, które zachęcają do tego, by je otworzyć, przekroczyć i poznać to, co w sobie kryją. To Bramy Czasu – Time Gates – atrakcja, która zachwyci i na długo nie pozwoli o sobie zapomnieć. Bramy Czasu to udostępnione do zwiedzania schrony przeciwlotnicze z czasów II wojny światowej, po których oprowadzają wykwalifikowani przewodnicy. Jest to jedna z atrakcji w ramach Projektu Arado (Zaginione laboratorium Hitlera), a jej zwiedzanie jest nastawioną na odkrywanie tajemnic swoistą podróżą w czasie i przestrzeni. Wszystko po to, by odkryć sekrety największych podziemi w Karkonoszach oraz poznać historię karkonoskich legend. W jeleniogórskich Bramach Czasu turyści wchodzą kolejno w poszczególne miejsca/bramy, które opowiadają o odmiennych historycznych momentach.