SŁOWNIK WYRAZÓW BARDZO OBCYCH

Sprawiedliwość

Wielu twierdzi, że na Ziemi sprawiedliwości nigdy nie było, nie ma i nie będzie.
Jednak w głębi serca wszyscy tęsknimy za sprawiedliwym światem i potrzebę tej cnoty
odnajdujemy we własnym sumieniu. Każdy człowiek ze swej natury posiada pewne
prawa, a sprawiedliwość polega na ich poszanowaniu.

KS. ALEKSANDER RADECKI

Wrocław

Sąd Ostateczny, Wiktor Wasniecow, olej na płótnie, 1904.
Muzeum Architektury i Sztuki, Włodzimierz

WIKIMEDIA COMMONS

Oskarżony, odpowiadając na pytania sędziego, za każdym razem używał stwierdzenia: „Proszę wysokiej sprawiedliwości”. Gdy – mimo kolejnych upomnień, że ma mówić: „Proszę wysokiego sądu” – trwał przy swoim, zdenerwowany stróż prawa krzyknął: „Tu nie ma sprawiedliwości – tu jest sąd!”. I miał rację, gdyż do sądu nie idzie się po sprawiedliwość, ale po wyrok – jak stwierdził pewien nieznany autor.
Mędrzec z Hippony Aureliusz Augustyn twierdził: „Sprawiedliwość jest to istota teoretyczna, wcielona w zbiór indywiduów zmieniających się bez ustanku, których dobre intencje i pamięć są, jak one, niezmiennie wędrowne”.
Próby definicji
Sprawiedliwość to uczciwe, prawe postępowanie. W pojęciu tym chodzi o jedno z podstawowych pojęć etycznych i prawnych, oznaczające cechę przypisywaną jednostkom (osoba sprawiedliwa), działaniom (sprawiedliwe postępowanie) czy instytucjom społecznym (sprawiedliwe prawa, sprawiedliwy ustrój, sprawiedliwy wyrok), wiązaną najczęściej z odpowiednim rozdziałem dóbr lub bezstronnością.
W potocznym znaczeniu przyjmuje się, że osoba starająca się działać sprawiedliwe przykłada do siebie i innych ludzi zawsze tę samą miarę moralną i stara się w relacjach z nimi postępować zawsze zgodnie z wyznawanymi przez siebie zasadami etycznymi. Tyle Wikipedia.
Czy na takich czysto ziemskich stwierdzeniach da się zbudować upragnioną sprawiedliwość? „Koń, jaki jest, każdy widzi” (ks. B. Chmielowski).
Chrystusowe spojrzenie na sprawiedliwość
Druga prawda wiary uświadamia nam, że „Bóg jest Sędzią sprawiedliwym, który za dobre wynagradza, a za złe karze”. W całej Biblii znajdziemy prawie 700 miejsc, w których mowa jest o sprawiedliwości i wyjaśniane jest właściwe rozumienie tej cnoty. Bo oto sprawiedliwość – obok roztropności, męstwa i umiarkowania – jest jedną z czterech cnót kardynalnych (zob. KKK 1805-1809). Na czym więc polega sprawiedliwość? „Na stałej i trwałej woli oddawania Bogu i bliźniemu tego, co im się należy” (KKK 1836).
Sięgnijmy przynajmniej do kilku wypowiedzi Pana Jezusa zapisanych przez św. Mateusza, by w ich świetle zrozumieć oczekiwania naszego Mistrza w praktykowaniu sprawiedliwości i poznać prawdziwe jej imię.
Najpierw obietnica Nauczyciela z Góry Błogosławieństw: Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, albowiem oni będą nasyceni (Mt 5, 6).
A oto, jakie są różnice między sprawiedliwością „świata” a postawą, jaką ma reprezentować wyznawca Chrystusa: Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie większa niż uczonych w Piśmie i faryzeuszów, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego (Mt 5, 20).

Słyszeliście, że powiedziano: Oko za oko i ząb za ząb! A Ja wam powiadam: Nie stawiajcie oporu złemu. Lecz jeśli cię kto uderzy w prawy policzek, nadstaw mu i drugi! (Mt 5, 38-39). Jeśli bowiem miłujecie tych, którzy was miłują, cóż za nagrodę mieć będziecie? Czyż i celnicy tego nie czynią? (Mt 5, 46).
Konsekwencje modlitwy Ojcze nasz są bardzo poważne: Jeśli nie przebaczycie ludziom, i Ojciec wasz nie przebaczy wam waszych przewinień (Mt 6, 15). A zatem: Nie sądźcie, abyście nie byli sądzeni. Bo takim sądem, jakim sądzicie, i was osądzą; i taką miarą, jaką wy mierzycie, wam odmierzą. Czemu to widzisz drzazgę w oku swego brata, a belki we własnym oku nie dostrzegasz? (Mt 7, 1-3). Ostrzeżenie: Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy! Bo dajecie dziesięcinę z mięty, kopru i kminku, lecz pomijacie to, co ważniejsze jest w Prawie: sprawiedliwość, miłosierdzie i wiarę. To zaś należało czynić, a tamtego nie opuszczać (Mt 23, 23).
Właściwie wystarczyłoby kierować się w życiu złotą zasadą postępowania, którą Chrystus sformułował następująco: Wszystko więc, co byście chcieli, żeby wam ludzie czynili, i wy im czyńcie! Albowiem na tym polega Prawo i Prorocy (Mt 7, 12). Jakie to proste, prawda?
Co to oznacza? Sądzeni będziemy z miłości (zob. Mt 25, 34n). Sprawiedliwość bez miłości byłaby czymś przerażającym!
Zatem odpowiedź jest jednoznaczna i jasna: sprawiedliwość to kolejne imię miłości!
Głos ma poeta
Jeżeli komuś trudno było zmierzyć się z tematem sprawiedliwości, niech szansą będzie kontakt z poezją ks. Jana Twardowskiego, który okazuje się być wyjątkowym ekspertem także w tej dziedzinie:

Gdyby wszyscy mieli po cztery jabłka
gdyby wszyscy byli silni jak konie
gdyby wszyscy byli jednakowo
bezbronni w miłości
gdyby każdy miał to samo
nikt nikomu nie byłby potrzebny […].

ZADANIE

Warto postawić sobie uczciwe pytania: Kto z nas może uważać się za człowieka sprawiedliwego?
Czy tak ocenia Cię Twoje otoczenie?
Czy w Dniu Ostatecznym Pan Bóg będzie Cię mógł zaliczyć do grona sprawiedliwych – błogosławionych?