Tajemniczy posłańcy

Wyobrażani są antropomorficznie (Rdz 18, 2; Ez 9, 2) – jako piękni, najczęściej blondwłosi młodzieńcy, w powłóczystych białych szatach (Mt 28, 3) i z białopiórymi skrzydłami lub jako zabawne putta – małe skrzydlate istotki o aparycji pulchnych bobasów. Ich rola nie jest wprost proporcjonalna do nazwy – angellos od greckiego angello – posyłać wydaje się aniołów ograniczać. Tymczasem są oni kimś więcej niż tylko Bożymi posłańcami oraz ozdobą świątyń i dzieł sztuki. Ponieważ nie są uwikłani w ziemskie czas i przestrzeń, przypisuje się im umiejętności, do których tęskni niejedno dziecko, np. latanie (Dn 9, 21). A co najważniejsze, tak jak człowiek obdarzeni zostali wolną wolą, ale ich wybory są dramatyczniejsze i bardziej radykalne – oglądając Boga twarzą w twarz, wiedzą, Komu się sprzeciwiają i z Kogo rezygnują.
Anielskość starotestamentowa
W świadomości starożytnych Izraelitów aniołowie pomagali Bogu w wykonywaniu konkretnych dzieł i wyroków.
Nazywano ich „synami Boga” (Rdz 6, 4; o ile o aniołach jest tu mowa; Hi 1, 6), „gwiazdami porannymi” (Hi 38, 7), „wojskiem z niebios” (Ne 9, 6) czy nawet „bogami” (Ps 82, 1). Niektórzy z nich budzili przestrach – jak choćby serafini i cheruby z ich nietuzinkowym wyglądem (1 Krl 6, 23-28; Iz 6, 2). Co ciekawe, autorzy biblijni niechętnie przypisują aniołom imiona – Biblia Hebrajska wymienia dwa z nich: Gabriel (Boży posłaniec) oraz Michał (anioł-wojownik). Katalog ten został uzupełniony przez grecką Księgę Tobiasza o tajemniczego Rafała (stróża). Interesujące, że ze względu na nieprzecenioną rolę tych trzech, zyskali oni rangę archaniołów, choć taki tytuł w żadnym miejscu Pisma Świętego nie został całej trójce, wyłączywszy Michała (Jud 9), bezpośrednio przypisany (zob. 1 Tes 4, 16) – o status Gabriela i Rafała zatroszczyła się zatem Tradycja.
Anioły i demony
Anielska potęga sprawiła, że w wielu bliskowschodnich kulturach ich rangę zrównywano z bóstwem. Podobne anielskim, budzące przestrach istoty znalazły miejsce w mezopotamskich mitach i sztuce – pięcioskrzydłe Lamassu strzegły bram miejskich i królewskich pałaców, orłogłowy, skrzydlaty bożek Nisrok (2 Krl 19, 37) czy nawet potężny Marduk, którego również przedstawiano ze skrzydłami (zob. Luwr), i kapryśna Isztar. Dlatego właśnie św. Paweł przestrzega przed kultem aniołów (Kol 2, 18), tak oczywistym dla politeizmu, ogromnie jednak niebezpiecznym dla chrześcijan.
Boska hierarchia
Stworzeni jako duchy, aniołowie z pewnością wydają się istotami doskonalszymi od ludzi. W wyobrażeniach autorów biblijnych, którym nieobce były mity mezopotamskie, aniołowie stanowili dwór i armię zgromadzone wokół jedynego Króla – Jahwe. Każdy
z nich miał swą funkcję, a wszelki z nimi kontakt budził w ludziach szacunek i przestrach.