W STRONĘ PEŁNI ŻYCIA
O byciu silnym psychicznie
Rzeczywistość naszego życia, mimo wielu ulepszeń i udogodnień, jest jednak
bardzo złożona i wymagająca. Dla poradzenia sobie z nią, z jej licznymi wyzwaniami
oraz z potrzebą wypracowania nowych sposobów funkcjonowania w niej,
człowiek potrzebuje mieć w sobie dużo siły psychicznej.
KS. JANUSZ MICHALEWSKI
Świdnica
GERD ALTMANN/PIXABAY.COM
Amy Morin, amerykańska psychoterapeutka i autorka książki 13 rzeczy, których nie robią silni psychicznie ludzie, podpowiada, jakich postaw należy unikać, by mimo bólu życiowego i nieraz chęci poddania się, nie tylko nie pozbywać się siły psychicznej, ale i jej nie marnować na zachowania, które z punktu widzenia radzenia sobie z problemami życia nie wnoszą nic konstruktywnego.
Co to jest siła psychiczna?
Według A. Morin to umiejętność panowania nad swoimi emocjami, kierowania własnymi myślami i kształtowania pozytywnych zachowań zgodnie ze swoimi wartościami niezależnie od okoliczności, jakie spotykamy w życiu.
Bycie silnym psychicznie nie oznacza zachowywania się w sposób bezwzględny, twardy czy nieustępliwy.
Nie oznacza także, że ignorujemy swoje uczucia lub że je tłumimy. Sprawia, że jesteśmy ich bardziej świadomi, a także lepiej rozumiemy, jak one wpływają na nasze myśli i zachowania. Bycie silnym psychicznie nie oznacza ponadto, że stajemy się całkowicie samodzielni i samowystarczalni oraz że już nigdy nie będziemy od nikogo potrzebować pomocy, ani nie zechcemy się odwoływać do Boga. Siła psychiczna nie jest tożsama z pozytywnym myśleniem.
A. Morin uważa, że dopuszczanie do siebie wyłącznie pozytywnych myśli może być równie szkodliwe jak myślenie negatywne. Siła psychiczna bierze się bowiem z racjonalnego i realistycznego myślenia.
Szczęśliwa trzynastka
A. Morin w swojej książce opisuje trzynaście zachowań, których nie należy wykonywać, jeśli chcemy być ludźmi silnymi psychicznie. 1. Nie należy marnować czasu na użalanie się nad sobą. Wszyscy doświadczamy w życiu smutku i bólu, które są normalnymi i zdrowymi odczuciami i emocjami w wielu trudnych sytuacjach, jakie nas spotykają. Ale trzeba sobie uświadomić, że rozpamiętywanie swoich żalów i nieszczęść działa autodestrukcyjnie i wpycha nas w rolę bezsilnej ofiary. 2. Nie należy pozbywać się swojej władzy nad swoimi myślami, emocjami czy też zachowaniami na rzecz innych. Chodzi o takie sytuacje, w których opinia innych i ich zachowanie zbyt mocno wpływają na nas, często nas całkowicie emocjonalnie rozstrajając lub pobudzając do porzucenia naszych celów i wartości. Trzeba sobie nieustannie uświadamiać, że to ja jestem odpowiedzialny za swoje myśli, emocje i zachowania.
Ich kształt ostatecznie jest efektem mojej decyzji. 3. Nie należy bronić się przed zmianą. Zmiany są naturalnym elementem ludzkiego życia.
Niektórzy zapominają o tym, unikając ich dokonywania lub buntując się przeciwko nim, przyjmując postawę uporu i sztywności. Człowiek silny psychicznie dokonuje zmian, kiedy np. są one ważne dla jego życia czy też dobrych relacji z innymi. 4. Nie należy skupiać się na tym, na co nie ma się wpływu. Są sytuacje, na które mamy wpływ, i takie, które od nas nie zależą – są po prostu poza naszą kontrolą.
Skupianie się na tym, na co nie mamy wpływu, przynosi tylko zamartwianie się, rozpamiętywanie i nie wnosi nic konstruktywnego w nasze życie, jest jedynie marnowaniem czasu i energii.
Człowiek silny psychicznie zajmuje się tylko takimi sytuacjami, na które ma wpływ i które może zmienić swoim realnym działaniem. 5. Nie należy się starać wszystkich zadowolić. Człowiek silny psychicznie wie, że często nie ma wpływu na zmianę czyichś złych emocji w stosunku do siebie i że nie zawsze uda mu się uniknąć konfliktów z innymi. Nasze ustępstwa i dążenie do spełniania czyichś oczekiwań wcale nas nie uchronią przed napięciami w relacjach z innymi. W swoim zachowaniu zatem należy się kierować swoimi wartościami i asertywnie wyjaśniać innym to, do czego dążymy.
6. Nie należy bać się podejmować ryzyka. Dążenie do zapewnienia sobie całkowitego bezpieczeństwa bez narażenia się na jakiekolwiek straty może być źródłem wielkiego lęku i paraliżu życiowego.
Przy podejmowaniu decyzji nigdy nie unikniemy ryzyka. Owszem, możemy je minimalizować, ale nigdy się go nie pozbędziemy. Oczekiwanie na działanie w idealnych warunkach może stać się przyczyną zastoju w życiu, a z biegiem czasu regresji.
7. Nie należy rozpamiętywać przeszłości. Przeszłości nie da się zmienić.
Można zmienić jej obecne skutki i zacząć żyć tak, byśmy dziś już nie powtarzali naszych błędów i grzechów z przeszłości.
Wiele może pomóc w tym względzie wiara z przesłaniem o skrusze i Bożym przebaczeniu oraz miłosierdziu.
Rozpamiętywanie przeszłości może osłabiać nasze zaangażowanie życiowe i przyczyniać się do życia w nieustannym smutku. 8. Nie należy popełniać tych samych błędów. Osoby silne psychicznie mimo biegu codzienności potrafią się jednak zatrzymać, by przemyśleć doświadczenia, jakie składają się na ich życie, i wyciągnąć wnioski, jakie z nich płyną. Zwłaszcza co do popełnianych przez siebie błędów.
9. Nie należy zazdrościć sukcesu innym. Człowiek silny psychicznie wie, że odnośnie do sukcesu nie da się zastosować do końca miar sprawiedliwości.
Dlatego nie skupia się na porównywaniu z innymi, ale na tym, by uczciwie i rzetelnie pracować na swój sukces, zgodnie ze swoimi wartościami i powołaniem.
10. Nie należy poddawać się po pierwszej porażce. Człowiek silny psychicznie wie, że to co wartościowe w życiu, okupione jest ciężkim i wytrwałym wysiłkiem. Na tej drodze nie da się uniknąć porażek. Ich wystąpienie nie świadczy o byciu nieudacznikiem, ale jest naturalnym elementem drogi ludzkiego rozwoju. Osoba silna psychicznie przepracowuje swoje porażki, by wyciągnąć z nich wskazówki co do skuteczniejszego działania.
11. Nie należy się bać spędzać czasu samotnie. Boimy się często samotności i kiedy jej doświadczamy, odczuwamy nie tylko niepokój, ale i czasami poczucie winy, jakby bycie samemu świadczyło, że coś z nami jest nie tak. Bycie samemu od czasu do czasu jest bardzo korzystne dla nas. Pomaga nam siebie usłyszeć, uporządkować, odbudować siły fizyczne, psychiczne i duchowe.
Dobrze przeżyte chwile samotności wzmacniają człowieka. 12. Nie należy zakładać, że świat jest nam coś winien. Oczekiwanie, że jesteśmy pępkiem świata i wszystko nam się należy, może być źródłem wielkiej frustracji i zniechęcenia oraz przyczyną wielu rozczarowań, wewnętrznego osłabienia, zwątpienia w swoje poczucie sprawstwa. 13. Nie należy oczekiwać natychmiastowych rezultatów. Niektórzy mają nierealne oczekiwanie, że skutki naszych działań powinny pojawić się szybko. Jeśli się tak nie dzieje, wielu zakłada, że to co robi, nie działa i nie jest warte dalszych starań. Takie osoby mają trudności z realizacją własnych celów i wytrwałością w wykonywaniu swoich zadań.
Siłę psychiczną można rozwijać Jak ostrzega A. Morin, jeżeli nie będziemy dbali o rozwój swoich „psychicznych mięśni” i przestaniemy je wzmacniać, ulegną zanikowi. Zachęca, by w procesie rozwijania własnej siły psychicznej przyjąć względem siebie rolę mądrego nauczyciela. Proponuje, by przyjrzeć się temu, co robimy dobrze, i pracować nad swoimi mocnymi stronami. Zachęca, by zastanowić się, jakie obszary wymagają poprawy, i podjąć trud pracy nad ich udoskonaleniem, pamiętając jednak, że nigdy nie będziemy doskonali.
Jak wskazuje amerykańska psychoterapeutka, aby rozwijać swoją siłę psychiczną, trzeba nauczyć się obserwować swoje zachowania. Zwłaszcza okoliczności, w których swoimi zachowaniami torpedujemy wysiłki zmierzające do wzmacniania siły psychicznej, np. przez powtarzanie tych samych błędów, wzbranianie się przed zmianą czy rezygnowanie po pierwszym niepowodzeniu.
Trzeba też pracować nad umiejętnością tonowania swoich emocji, a ponadto nad swoimi myślami oraz przekonaniami i te, które nas hamują, zastępować bardziej realistycznymi i pożytecznymi.
Co zyskujemy, kiedy uczymy się rozwijania własnej siły psychicznej?
A. Morin wskazuje trzy główne skutki.
Po pierwsze, zwiększa się w nas odporność na stres. Jesteśmy lepiej przygotowani, aby sprawnie i skutecznie radzić sobie z problemami i dzięki temu zmniejszać związany z nimi stres. Po drugie, osiągamy większą satysfakcję z życia i większą pewność siebie poprzez realną wiarę w nasze umiejętności. Po trzecie, zwiększa się nasza efektywność i wydajność w pracy, w wypełnianiu naszych obowiązków i powierzonych nam zadań. Generalnie sprawia, że łatwiej nam rozwinąć i urzeczywistnić nasze możliwości.
