Wrocławska Diagnoza Społeczna

W odróżnieniu bowiem od wszelkiego rodzaju badań opinii społecznej, przeprowadzanych zazwyczaj „na szybko” i traktujących o bieżących wydarzeniach, materiał przygotowany przez wrocławskich naukowców jest o wiele bardziej obszerny, rzetelny, a przez to miarodajny. Mówiąc bardzo skrótowo: daje odpowiedź na pytanie, jacy jesteśmy i czego chcemy.
We Wrocławiu żyje się lepiej
Z ogłoszonej niedawno Diagnozy wynika kilka podstawowych prawd.
Z bardzo prozaicznych powodów nie miejsce tu na dokładne przytoczenie wszelkich wniosków ujętych w dokumencie, gdyż obejmują niemal wszystkie najważniejsze aspekty naszego życia społecznego. Pozwolą więc Państwo, że zajmę się omówieniem tylko niektórych z nich.
Pierwsza, bardzo pozytywna zmiana, jaka rzuca się w oczy, to fakt, że jesteśmy społecznością znacznie zamożniejszą niż jeszcze 4–5 lat temu.
Jak wynika z badań, ponad połowa wrocławian deklaruje, że nie miała w ostatnim czasie żadnych kłopotów finansowych. Sytuacja taka powoduje przede wszystkim wzrost aspiracji i oczekiwań. W większości przypadków już nie musimy drżeć o to, „co do garnka włożyć”, lecz absorbują nas pytania: jak zbudować lepszą przyszłość dla naszych dzieci, jak spędzić czas wolny i, co chyba najważniejsze, jak ma wyglądać nasza wspólna przestrzeń i czyja ona jest. I tu, w moim głębokim przekonaniu, dotykamy kwestii najważniejszej i jak się wydaje, najbardziej dziś obecnej w naszym życiu publicznym.
Myśl lokalnie
Z naszych intuicji wynika, a potwierdza to Diagnoza, że mamy do czynienia z nowym zjawiskiem społecznym.
Mianowicie z rodzącym się ruchem świadomych swoich praw mieszkańców, organizacji pozarządowych, społecznikowskich, aktywistów miejskich. Już dziś niektórzy publicyści nazywają ich „nowymi mieszczanami”.
Powody tego zjawiska są dość skomplikowane i wynikają wprost z warunków naszego startu w nową rzeczywistość po ’89 roku. Pamiętajmy, że tak jak państwo – samorządy nie miały pieniędzy na sprostanie podstawowym problemom miast. Odbudowy, renowacji, budowy nowych dróg etc. Rozwiązania, a może lepiej byłoby napisać: pomocy upatrywano w kapitale prywatnym.
I to była dobra, jeżeli nie jedyna droga, która zresztą znalazła ogólną aprobatę społeczną. W dość szybkim tempie zobaczyliśmy nowe, zagospodarowane przestrzenie, budynki, galerie handlowe.
Z czasem jednak, jak wynika z badań, mieszkańcy zorientowali się, że zjawisko to niesie też negatywne skutki.
Poczuli, że tracą przestrzeń wspólną, która do tej pory należała do nich (jakkolwiek byłaby zaniedbana), a stanowiły ją małe zakłady rzemieślnicze, sklepiki na rogu, ulice, które często cieszyły się nie najlepszą sławą, ale decydowały o charakterze otoczenia. Dziś tzw. zwykli ludzie mają często poczucie, że tracą coś swojego, wspólnego, na rzecz tych bogatych, dbających tylko o „swoje”, często odgrodzonych płotami otwieranymi na kody dostępne wyłącznie wtajemniczonym.
To zjawisko nie dotyczy wyłącznie Wrocławia, to problem ogólnopolski.
W tym kontekście Wrocław wydaje się znakomitym przykładem na wczesne i prawidłowe odczytanie pragnień mieszkańców. Sposób rewitalizacji i przywrócenia mieszkańcom centrum Psiego Pola czy Nadodrza jest sztandarowym przykładem myślenia prospołecznego.