MIŁOŚĆ DOSKONAŁYM WYPEŁNIENIEM PRAWA
Badanie kanoniczne nupturientów
Całościowy obraz planowanego małżeństwa powinien towarzyszyć duchownemu,
który przyjmuje deklarację narzeczonych w zakresie woli planowania zawarcia
małżeństwa, jak i samym nupturientom, którzy powinni zachować pozytywną
otwartość na wymagania stawiane przez Kościół.
KS. WIESŁAW WENZ
wwenz@archidiecezja.wroc.pl
Małżeństwo to przymierze, przez które mężczyzna i kobieta tworzą ze sobą wspólnotę całego życia
DANIEL DAN/PIXABAY.COM, LIC. CC0
Posługa kancelaryjna księdza, treść prowadzonych przez niego rozmów z petentami i stronami z prawa naturalnego, jak również zbawczego wymiaru jego posługiwania domagają się zachowania tajemnicy.
Czas i miejsce badania kanonicznego
Dokładny czas na przeprowadzenie badania narzeczonych określa duszpasterz po wstępnej rozmowie z zainteresowanymi stronami. Najczęściej spisanie protokołu z kanonicznego badania narzeczonych dokonuje się w godzinach posługi duszpasterskiej w kancelarii parafialnej i w pomieszczeniach samej kancelarii. Duszpasterz może jednak ustalić inny termin, uwzględniając uzasadnioną prośbę nupturientów lub poza godzinami posługi w kancelarii, nie zapominając o tym, że jest to działanie eklezjalne związane z realizacją bardzo ważnej misji apostolskiej.
Ustalenie terminu innego niż godziny otwarcia kancelarii jest zasadne ze względów praktycznych, aby inni petenci kancelaryjni nie oczekiwali zbyt długo na przyjęcie w biurze parafialnym, ponieważ spisywanie protokołu zajmuje sporo czasu.
Rozmowy i spisywanie protokołu kanonicznego badania narzeczonych powinno dokonywać się w pomieszczeniach kościelnych. Nie do zaakceptowania jest praktyka, by duchowny przekazywał formularz protokołu narzeczonym do osobistego przez nich wypełnienia.
Zasadnym jest też wymóg, aby nupturientów przyjmować indywidualnie – a więc osobno każdą ze stron, zwłaszcza podczas realizacji tej części pytań protokołu, gdzie zapytania bezpośrednio dotyczą możliwości zaistnienia przeszkód kanonicznych lub spraw intymnych, których wyjaśnienie domaga się zapewnienia warunków pełnego nieskrępowania obecnością innych osób. Powyższa praktyka daje większe gwarancje, że udzielone przez stronę odpowiedzi – często bardzo osobiste – są zgodne z wewnętrznym stanem i prawdą obiektywną.
Dyspozycja kapłana
Duszpasterz, przystępując do przeprowadzenia kanonicznego badania narzeczonych, a w toku jego realizacji do stawiania szczegółowych pytań, powinien kierować się wyłącznie katolickim rozumieniem małżeństwa, zwracając uwagę na jego istotne przymioty (jedność, nierozerwalność, sakramentalność), jak również na obiektywne kanoniczne wymogi, zwłaszcza w zakresie zdatności stron do zawarcia małżeństwa. Dlatego ze względu na pożytek skutecznego posługiwania w kancelarii parafialnej, czymś zasadnym będzie syntetyczne przedstawienie narzeczonym aktualnie obowiązującej ich dyscypliny Kościoła katolickiego w zakresie zawierania małżeństwa.
Rozumienie małżeństwa przez duchownego i nupturientów
Choć prawodawca kościelny nie podał wprost definicji małżeństwa, to jednak w kan. 1055§1 określił tę rzeczywistość jako przymierze, przez które mężczyzna i kobieta tworzą ze sobą wspólnotę całego życia, skierowaną ze swojej natury ku dobru małżonków oraz ku zrodzeniu i wychowaniu potomstwa.
Przymierze małżeńskie zostało przez Jezusa Chrystusa podniesione do godności sakramentu, co sprawia, że staje się ważnym znakiem obecności Boga w podstawowej wspólnocie osób i niejako odpowiednią transmisją Bożych dóbr, istotnych dla życia konkretnej wspólnoty małżeńskiej i rodzinnej. Wspólnota przymierza nie odnosi się wyłącznie do płaszczyzny życia seksualnego, jak postrzegają niektórzy, ale równie istotnie dotyczy wszystkich dziedzin wspólnego życia małżonków, zarówno w wymiarze materialnych warunków, jak i bogactwa samego życia duchowego. Należy pamiętać, że źródłem tego rodzaju wspólnoty jest miłość, która skutecznie wzmacnia wolę małżonków w zakresie codziennego powierzania się sobie. Miłość prowadzi i motywuje do przymierza, które zostało zawarte przez akt zgody małżeńskiej (ślubowanie małżeńskie) oraz inspiruje do codziennej wiernej realizacji wzajemnego i pełnego oddania się sobie [GS 48]. Zatem podstawowym i równorzędnym celem małżeństwa jest zarówno troska małżonków o osiągnięcie wzajemnego dobra, jak i zabieganie o zrodzenie i wychowanie potomstwa. Obecnie te cele są równorzędne i równoważne, a nie tak, jak to tkwi jeszcze w przekonaniu wielu osób, że mianowicie celem pierwszym ma być zrodzenie i wychowanie dzieci (bo one są najważniejsze), a dopiero celem drugorzędnym jest świadczenie sobie wzajemnej pomocy i zaspokojenie seksualnej pożądliwości [por. kan. 1013 CIC].
Trzeba także zwrócić uwagę na ważny fakt, a mianowicie, że czynności osób w małżeństwie mają szansę stać się czynnościami uświęcającymi, zwłaszcza kiedy małżonkowie przeżywają prawdziwą wewnętrzną jedność z Chrystusem, opartą na łasce Bożej. Dlatego Kościół rozstrzygnął, że pomiędzy ochrzczonymi nie może istnieć ważna umowa małżeńska, która tym samym nie byłaby sakramentem [kan. 1055§2]. Oznacza to, że wierzący katolicy i ci katolicy, którzy nadal trwają w jedności z Kościołem katolickim, nie stają się automatycznie prawowitymi małżonkami przez zawarcie wyłącznie kontraktu cywilnego, choć taka czynność wystarczy im dla prawnego porządku w danej społeczności cywilnej. Dla osoby ochrzczonej ważnym małżeństwem jest to, które jest rzeczywistością sakramentalną [kan. 1055§2]. Stąd w rozmowie należy nupturientom jasno ukazać wszelkie nieprawidłowości związane z niekanonicznymi formami usiłowania budowania związków formalnych i nieformalnych, bezpośrednio związanych ze świadomym wykluczeniem życia sakramentalnego, czy też utrzymywania związków naruszających istotę katolickiej małżeńskiej wspólnoty mężczyzny i kobiety.
