Czym jest dzisiaj Przysięga Hipokratesa?

Przysięga Hipokratesa a Ewangelia
Czy możliwe jest spojrzenie na przysięgę hipokratejską z perspektywy Ewangelii, a więc z punktu widzenia opisu życia, działalności, a przede wszystkim nauczania Jezusa Chrystusa?
To zadanie dla teologa, jednak pomocna może być próba redukcji przysięgi do jej głównych wyznaczników, co powinno ułatwić jej ocenę, jej wartość i użyteczność w kontaktach z cierpiącym i potrzebującym pomocy.
Część pierwsza przysięgi – po inwokacji odwołującej się do uzyskania pomocy i opieki wszelkich bogów popularnych w owym czasie w kręgach kultury greckiej – dotyczy zapewnienia dotrzymania przysięgi w przyszłej pracy lekarskiej, podkreślając wszelkie wartości i uwarunkowania korporacyjne ówczesnych lekarzy. Dopiero następny fragment przysięgi odnosi się w sposób jasny do medycyny, podkreślając wartość profilaktyki w zapewnieniu zdrowia określonej populacji ludzkiej.
Kolejny fragment przysięgi jest niecytowany i unikany w wypowiedziach osób będących zwolennikami pozbawienia lekarza jego przyrodzonego prawa do zachowania sumienia i wartości etyczno-moralnych, które ukształtowały go jako obrońcę życia i zdrowia. Ten fragment wyraźnie przekreśla udział lekarza w zadawaniu śmierci na każdym etapie rozwoju i trwania życia ludzkiego – nie podam trucizny ani środka poronnego, a życie swoje zachowam w czystości i niewinności.
Kolejne elementy przysięgi precyzują zachowanie wspomnianej już czystości i niewinności w kontaktach z kobietami i mężczyznami poddanymi opiece lekarza i gwarancje zaufania do niego przez przysięgę zachowania tajemnicy i dyskrecji. Niezwykle ważny w tej przysiędze jest fragment nawołujący do pełnego profesjonalizmu, do niestosowania metod leczniczych, w których lekarz nie jest biegły, ponieważ nie zajmuje się określonymi sposobami postępowania – szczególnie operacyjnego.
Tym, co w spokojnym, a nie emocjonalnym odbiorze przysięgi daje się niemal od razu zauważyć, jest jej uniwersalność i absolutna zgodność z wyzwaniami współczesności – niemal dla każdego okresu historycznego.
Wczytując się w Przysięgę Hipokratesa, której autorstwo bywa kwestionowane i przesuwane na znacznie wcześniejszy okres rozwoju cywilizacji ludzkiej, sięgając kodeksów egipskich, spostrzega się w niej głęboki humanizm.
Całość przysięgi można wręcz sprowadzić do przypisywanego również Hipokratesowi – aforyzmu – primum non nocere (przede wszystkim nie szkodzić). Tak sformułowany aforyzm nie stanowi fragmentu przysięgi i bywa przypisywany najsłynniejszemu lekarzowi faraonów – Imhotepowi.
Jednak autorstwo zarówno przysięgi, jak i powiedzenia nie ma głównego znaczenia w kontekście naszych rozważań.

Przyrzeczenie Lekarskie ma następującą treść:

Zasadnicza różnica, którą spostrzeżemy niemal od razu, to brak jednoznacznej deklaracji o nieuczestniczeniu w czynnościach skracających ludzkie życie, które to zapewnienie jest nader uwypuklone w przysiędze starożytnych lekarzy. Samo stwierdzenie o służeniu życiu i zdrowiu ludzkiemu jest zbyt pojemne i może być zupełnie opacznie interpretowane, np. jako uzasadnienie eutanazji. Takie interpretacje są znane z krajów, które wprowadziły eutanazję jako metodę „łagodzenia” cierpień, jako lek przeciwko bólowi istnienia w sytuacji śmiertelnej choroby łączącej się z cierpieniem. Może właśnie ta kwestia tłumaczy napastliwe postawy części społeczeństwa wobec lekarzy, którzy złożyli Deklarację Wiary, która moim zdaniem nie różni się w swej wymowie etyczno-moralnej od Przysięgi Hipokratesa.
Ten krótki przegląd kodyfikacji moralno-etycznych działalności lekarskiej uzmysławia nam, w jak trudnej moralnie sytuacji znajduje się lekarz bez odniesienia do podstaw naszej cywilizacji, to jest do Ewangelii.