Katedra Wrocławska nekropolią biskupów i kanoników kapitulnych

Katedra nazywana jest matką kościołów danego Kościoła lokalnego ze względu na wyjątkową funkcję, jaką pełni pośród wszystkich świątyń diecezji. Jest to bowiem kościół, w którym znajduje się katedra biskupa diecezjalnego – miejsce, z którego naucza powierzony sobie lud. Kościół katedralny to również miejsce sprawowania przez biskupa władzy uświęcania. Tutaj celebrowane są najważniejsze liturgie Kościoła lokalnego, wśród których wymieńmy tylko święcenia diakonatu, prezbiteratu i biskupie.
Katedra to miejsce uprzywilejowane w diecezji, bo stanowi wzór i przykład sprawowania kultu Bożego dla wszystkich kościołów. Wśród różnych funkcji katedra pełni jeszcze jedno, szczególne zadanie. Jest ona nekropolią biskupów diecezjalnych, a więc miejscem pochówku doczesnych szczątków tych, którzy pełnili urząd pasterza diecezji. Tutaj oczekują na zmartwychwstanie.
Nekropolia katedralna
Nekropolia katedry wrocławskiej należy do najstarszych w Polsce, bo jest związana z założeniem biskupstwa wrocławskiego w roku 1000 i budową pierwszej katedry na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu. Naukowe opracowania dotyczące pochówków w katedrze i wokół niej stwierdzają, że już od drugiej połowy XI w. umieszczano w tym miejscu groby biskupów.
Dokumenty mówią, że jeszcze w katedrze romańskiej zostali pochowani najstarsi biskupi diecezjalni. Byli to: Hieronim (†1062), Jan (†1072), Piotr (†1111) i Heimo (†1126). Źródła podają, że w katedrze wrocławskiej zostało pochowanych 41 biskupów pełniących zadanie ordynariusza.
Główna część nekropolii znajdowała się do 1951 r. w tzw. wielkim chórze katedry, czyli w tej części, którą dzisiaj nazywamy prezbiterium.

Katedra, będąc kościołem biskupa diecezjalnego, jest miejscem, z którym związana jest Kapituła Katedralna, a więc kolegium kapłanów będących kanonikami katedralnymi. Dlatego też, oprócz miejsc pochówków biskupów, katedra wrocławska posiada jeszcze jedną, co ciekawe największą kryptę o długości 32 metrów, znajdującą się w nawie północnej i w kaplicy Zmartwychwstania. Jest to krypta, którą datuje się na rok 1682 i 1749.
Była przeznaczona do pochówków kanoników Kapituły Katedralnej.
W krypcie tej spoczywał m.in. sługa Boży ksiądz Robert Spiske (†1888), założyciel Zgromadzenia Sióstr Jadwiżanek, którego doczesne szczątki zostały przeniesione w 1984 r. do kaplicy Domu Prowincjalnego przy ulicy Sępa-Szarzyńskiego.
Zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz katedry spotykamy wiele pomników nagrobnych i tablic upamiętniających tych, którzy wypełniali swoje powołanie biskupie i kapłańskie, a którzy zostali pochowani we wrocławskiej nekropolii katedralnej.
Wiele pomników jest niezwykle okazałych.
Inne to skromne tablice. Na licznych umieszczono napisy przypominające przechodniom o kruchości i przemijaniu życia doczesnego, o konieczności przygotowania na śmierć.
Na niektórych widnieje inskrypcja: „módlcie się za niego”. Wśród tych pamiątek zwróćmy uwagę na współczesne, znajdujące się w kaplicach bocznych od strony południowej, wspominające ordynariuszy po II wojnie światowej.
W trosce o pamięć
W listopadowej zadumie, gdy odwiedzamy groby naszych bliskich, warto również pomyśleć o tych, którzy tworzyli historię Kościoła wrocławskiego, oddając swoje siły na służbę Bogu, Kościoła i drugiego człowieka. Ta historia jest zachętą, aby w listopadowe dni nawiedzić wrocławską nekropolię katedralną, wspominając przed Bogiem imiona tam pochowanych. W tym miejscu warto przypomnieć o katedralnym zwyczaju, jakim jest codzienna, wspólna modlitwa Anioł Pański w południe, za wszystkich, których groby znajdują się w jej podziemiach.