MIŁOŚĆ DOSKONAŁYM WYPEŁNIENIEM PRAWA

Przygotowanie katolika do małżeństwa

Młodym ludziom dobrze i odpowiedzialnie przygotowanym do życia rodzinnego
udaje się podjęcie harmonijnego życia wspólnego na ogół lepiej niż innym osobom
– potwierdza doświadczenie pastoralne Kościoła.

KS. WIESŁAW WENZ

wwenz@archidiecezja.wroc.pl

Dokumenty Kościoła katolickiego wyraźnie wskazują na konieczność integralnego przygotowania młodych do odpowiedzialności za własną przyszłość, szczególnie w wymiarze podjęcia życia małżeńskiego i rodzinnego.
Na szczegółowe zobowiązania i na merytoryczny zakres przygotowania osób do zawarcia małżeństwa wskazuje prawodawca kościelny w kan. 1063, akcentując ścisły obowiązek duszpasterzy w zakresie koniecznej i oryginalnej inspiracji powierzonej wspólnoty wiernych, takiej, aby w stanie małżeńskim wierni mogli skutecznie zachować i doskonalić ducha chrześcijańskiego. Prawodawca wskazuje na istotne elementy pastoralnego przygotowania do małżeństwa, pozostawiając miejsce na inicjatywę samych biskupów i Konferencji Episkopatu. Zgodnie z istniejącą w Polsce praktyką duszpasterską, wskazaniami Familiaris Consortio Jana Pawła II, jak również dokumentów Papieskiej Rady ds. Rodziny i aktualnych wskazań Konferencji Episkopatu Polski w przygotowaniu do sakramentu małżeństwa rozróżnia się trzy etapy.
Przygotowanie dalsze
Etap ten rozpoczyna się w dzieciństwie, gdyż dziecko najbardziej korzysta z mądrej pedagogii rodzinnej, kształtującej ciało i ducha, doskonaląc świat istotnych wartości, ucząc się poprawnych relacji osobowych. Na uwagę w tym okresie zasługuje właściwa formacja duchowa i katechetyczna, która ukazuje samo małżeństwo jako naturalną i zarazem eklezjalną wspólnotę życia mężczyzny i kobiety, których Bóg powołuje do pełniejszego uczestnictwa w realizacji posługi uświęcania i nauczania. Ten etap przygotowania winien doprowadzić do zapoczątkowania głębokiej formacji wewnętrznej osoby, której istotą będzie zrozumienie w duchu wiary powołania osoby do małżeństwa oraz tego, że „miłość ludzka, w świetle miłości Boga, zajmuje centralne miejsce w etyce chrześcijańskiej”, jak również „czyni obecną wśród ludzi samą miłość Boga, która stała się widoczna w dziele odkupienia” [PR 25]. Na tym etapie należy też budować fundamenty do rozeznania właściwych kryteriów dla hierarchii wartości oraz doświadczenia uzdrawiającej roli miłości, która czyni dar z siebie w wymiarze osobistego świadectwa wiary.
Ten zakres w formacji i przygotowaniu bliższym domaga się od ludzi młodych zdobywania umiejętności krytycznego spojrzenia na środowisko, przekonania o jedności i nierozerwalności małżeństwa, jako najwłaściwszej i najbardziej odpowiedniej koncepcji życia chrześcijańskiego w trwałej wspólnocie małżeńskiej i rodzinnej, jak również przyjęcia chrześcijańskiego stylu życia na podstawie czytelnego świadectwa rodziców wobec swoich dzieci. Bardzo ważne jest także zwrócenie uwagi na wartość wspólnoty parafialnej jako kościelnego miejsca dla stałej formacji chrześcijańskiej. W tym zakresie należy korzystać z wymiany doświadczeń pracowników parafialnych i samych rodziców, szczególnie w procesie formacji bezpośrednio poprzedzającej przeżywanie stanu narzeczeństwa.

Religijna formacja młodych przygotowuje do małżeństwa

HENRYK PRZONDZIONO/FOTO GOŚĆ

Przygotowanie bliższe
To czas mający swoją specyfikę, którą wyznacza moment zaistnienia stanu narzeczeńskiego. Osoby planujące zawarcie małżeństwa przeżywają w tym czasie sprawdzian z dojrzałości osobiście przeżywanych wartości głęboko ludzkich: przyjaźń, umiejętność odpowiedzialnego dialogu z osobą najbliższą w perspektywie planowanego małżeństwa.
Planowane i podejmowane działania mają też szerszy zakres, stanowiąc integralną cząstkę spełnianych w rodzinie naturalnej zadań, dostosowanych do wieku i aktualnej pozycji w hierarchii danej wspólnoty. Stwarzają możliwość pogłębienia życia wiarą, a przede wszystkim tego, co odnosi się do życia sakramentalnego w Kościele.
W takich okolicznościach i przeżywanej sytuacji mogą się ujawnić braki formacyjne narzeczonych: zaniedbania w stylu życia z wiary i w spełnianiu praktyk religijnych, zaniedbania w życiu sakramentalnym (brak przygotowania do I Komunii, bierzmowania, pojednania i pokuty), na które duszpasterz musi właściwie zareagować, zwłaszcza przez prezentację kościelnych propozycji i rozwiązań w tej materii. Po uświadomieniu stronom rzeczywistych braków i propozycji kościelnych rozwiązań na szczególną uwagę zasługuje podjęcie przez zaniedbanego narzeczonego praktyki indywidualnego katechumenatu sakramentalnego pod stałym kierunkiem duszpasterza i z udziałem ewangelizacyjnej grupy formacyjnej, jak również udział we wspólnej dla narzeczonych katechizacji przedmałżeńskiej, rozwijającej relacje między kobietą a mężczyzną w wymiarze wiary i wspólnoty Kościoła.

Integralną częścią tego kształcenia jest równoczesna formacja w zakresie odpowiedzialnego rodzicielstwa i autentycznie przeżywanej płciowości małżeńskiej. Jest to okres kształtowania u narzeczonych chrześcijańskiego poglądu na wszystkie sprawy dotyczące wspólnoty małżeństwa i rodziny oraz na postawę uzdalniającą człowieka do codziennej współpracy z łaską Bożą przez zdecydowane odrzucenie tego, co przekreśla Boży ogląd. Pozytywnemu przeżyciu takiej formacji sprzyja świadomość zawartych zaręczyn, potwierdzających, że strony dokonały już wyboru swego powołania i podjęły publiczne zobowiązania co do decyzji o zawarciu małżeństwa katolickiego. Jest to wyraźna konkretyzacja osobistego powołania do małżeństwa, jakie wspólnota kościelna powinna odpowiedzialnie wspierać, zwłaszcza poprzez propozycję posługiwania z udziałem łaski Bożej i odpowiedniego przygotowania formacyjnego [KPK, kan. 1062]. Akcentuje się wtedy rzeczywistość domowego Kościoła, wskazuje się na wartość i odpowiedzialną rolę rodziców i innych członków rodziny w powstawaniu nowej wspólnoty i nowego związku, a także postrzega się nową wspólnotę przez dziedzictwo duchowo-materialne, jakie narzeczeni wynoszą ze swoich domów rodzinnych.
Okres po zaręczynach może w życiu narzeczonych przyczynić się do lepszego poznania się oraz do podjęcia rozważnej i ostatecznie wiążącej decyzji o zawarciu małżeństwa kościelnego. Zwyczaje związane z narzeczeństwem i zaręczynami są nie tylko respektowaniem norm dawnego prawa, ale także mają istotne znaczenie dla kształtowania wizji udanego małżeństwa i troski o wspólnotę życia, zwłaszcza jej trwałość. Zaręczyny nie tracą swojego sensu ani wartości także wobec ochrony wolności kwalifikowanej stron planujących zawarcie małżeństwa i wymaganej do jego zawarcia. Wzajemne poznanie i odczuwanie moralnego zobowiązania do zachowania wierności, okazywania troski i szacunku wobec siebie i planowanej wspólnoty życia uczy pełniejszego wzajemnego zaufania, mobilizuje narzeczonych do utrwalenia szlachetności postaw.

Praktyka przedślubna w tej materii przenosi się na okres poślubny, co dobrze skutkuje i rokuje w dojrzałości postawy nupturientów, obejmującej całe życie, istotne decyzje wspólnoty małżeńskiej, a także konsekwentnie realizowane obowiązki małżeńskie i godne korzystanie z istotnych praw. Czas po zawarciu zaręczyn pozwala nupturientom postrzegać małżeństwo jako dzieło natury stworzonej przez Boga. Instytucja ta od początku swojego istnienia, zgodnie z zamysłem Stwórcy, powinna służyć zbawieniu człowieka, co plany Boże urzeczywistniają w pełni dopiero w małżeństwie, podniesionym przez Chrystusa Pana do godności sakramentu, a co zdecydowanie akcentuje nauczanie Kościoła: „Poprzez chrzest bowiem mężczyzna i kobieta zostają definitywnie włączeni w nowe i wieczne przymierze, w przymierze oblubieńcze Chrystusa z Kościołem” [FC 13].
Dopełnieniem przygotowania bliższego do małżeństwa powinno też być: ożywienie drogi wiary przez apostolskie spotkania w rodzinie i wspólnocie parafialnej z uwzględnieniem postrzegania małżeństwa jako realizacji osobowego powołania życiowego; przeżywanie narzeczeństwa w czystości; formacja narzeczonych do realizacji zadań społecznych i eklezjalnych właściwych dla osób zakładających rodziny i realizujących koncepcję rodziny otwartej; uszanowanie i utrwalenie praktyki wzajemnej wierności; formacja osobowa w zakresie wzajemnego ofiarowania siebie jako daru wyjątkowego dla współmałżonka przez jego trwałość i nieodwołalność; sumienne pielęgnowanie duchowości małżeńskiej w wymiarze sakramentalnej miłości (Eucharystia i ofiara życia) i miłosierdzia (pokuta i pojednanie), jako dar składany codziennie współmałżonkowi i zrodzonemu potomstwu.

W kolejnym numerze
o przygotowaniu bezpośrednim do małżeństwa