Lekcja historii – bez granic

Dlaczego tu wszystko napisane jest po niemiecku?” – zapytać miał pewien nastolatek, przeglądający jedną z gablot z dokumentami w Muzeum Auschwitz. Skoro Muzeum znajduje się w Polsce, to przecież polski powinien być językiem przewodnim Tym podobne pytania goszczą na ustach młodego (powyżej 13. roku życia, ponieważ jest to wiek zalecany dla pierwszych wizyt w tutejszym miejscu pamięci) pokolenia, dla którego historia, wydawałoby się tak bliska i porażająca ogromem okrucieństwa, należy już do zamierzchłej przeszłości, nie budząc większych emocji. A jeszcze niespełna 20 lat temu dyrekcja Muzeum obozu zagłady zastanawiała się, czy posłużenie się tak trywialnym narzędziem, jak strona internetowa, przystaje do powagi miejsca. Co się zmieniło? Jak mówić o dramacie Auschwitz, nie ukazując historii miejsca w krzywym zwierciadle oraz nie pogłębiać wciąż zatrważająco głębokiej przepaści uprzedzeń i podziałów?
Czy można zaznajamiać z tematem zagłady dzieci, by budować w nich poczucie wspólnej odpowiedzialności za los świata już od najmłodszych lat?
Z tymi problemami boryka się wielu, ale są i tacy, którzy w zadawaniu mądrych pytań oraz w poszukiwaniach odpowiedzi są wyjątkowo skuteczni i mogą stać się inspiracją do dalszych działań.
Z inspiracji św. Maksymiliana
Imię tego świętego męczennika i wyznawcy nie jest tu przypadkowe.
Św. Maksymilian, który w Auschwitz dobrowolnie oddał w bloku 11 swoje życie za Franciszka Gajowniczka w imię bezinteresownej miłości bliźniego, stał się patronem pojednania. Od 1973 r. patronuje działaniom niemieckiego stowarzyszenia Maksymilian Kolbe Werk.
Wszystko zaczęło się w 1964 r. od „pielgrzymki pokutnej” kilku przedstawicieli Pax Christi w miejsce kaźni – do KL Auschwitz. Owi niemieccy katoliccy działacze spotkali się wówczas z byłymi więźniami obozu, których wciąż dramatyczne warunki życia zmotywowały pielgrzymów do zorganizowania zbiórki. Wówczas powstało Dzieło Maksymiliana Kolbe, które stawiało sobie za zadanie nie tylko wspieranie finansowe byłych więźniów obozów i gett, ale także działanie na rzecz porozumienia i pojednania. Choć więźniów ubywa, działania nie ustają. Najmłodsze dziecko Dzieła narodziło się w 2007 r. jako Fundacja św. Maksymiliana Kolbe, wspierana przez episkopaty Polski i Niemiec.
Od 2010 r. organizowane są w jej ramach Międzynarodowe Spotkania.
Tegoroczne 8. Europejskie Warsztaty pt. „O radzeniu sobie z przeszłością Auschwitz obciążoną przemocą” porządnie mną wstrząsnęły i przypomniały, że pojednanie to nie tylko słynne słowa z listu z 1965 r. biskupów polskich „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie” i historyczna Eucharystia w Krzyżowej z 1989 r. z udziałem Tadeusza Mazowieckiego i Helmuta Kohla. Pojednanie to nie przeszłość, ale sprawa paląco aktualna – zwłaszcza w czasach, gdy społeczeństwo dzieli się na zwolenników tej czy innej politycznej frakcji, gdy ludzi dzieli się na lepszych i gorszych, osądzając ich przez pryzmat kultury, pochodzenia i wyznawanej religii, gdy światopoglądy buduje się na nietrwałym fundamencie silnych emocji i uprzedzeń.