Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników św. Jana Jerozolimskiego

Opiekę nad swoją fundacją powierzyli grupie zakonników, których zwierzchnikiem-rektorem (przeorem) został błogosławiony Gerard. Z czasem kolejni przełożeni przyjęli tytuł Wielkiego Mistrza.
Szpital roztoczył opiekę nad chorymi, bezdomnymi i pielgrzymami. Po zdobyciu Jerozolimy przez uczestników I krucjaty 15 lipca 1099 r. i powstaniu Królestwa Jerozolimskiego oraz innych państw krzyżowców (datę tę uznano za początek istnienia zakonu) nastąpił szybki rozwój powstałej dobroczynnej instytucji.
Pierwszym oficjalnym dokumentem potwierdzającym istnienie zakonu oraz objęcie go opieką Stolicy Apostolskiej jest bulla papieża Paschalisa II z 13 lutego 1113 r. Pie Postulatio Voluntatis.
Z czasem bracia, znani pod nazwą szpitalników oraz joannitów (głównym patronem Zakonu został św. Jan Chrzciciel zwany św. Janem Jerozolimskim), oprócz kontynuacji służby chorym i potrzebującym zajęli się działalnością militarną, którą kontynuowali po upadku Królestwa Jerozolimskiego w kolejnych siedzibach – na Cyprze, Rodos i Malcie. Po zdobyciu Malty przez Napoleona Bonapartego opuścili Maltę. Po reformie dokonanej przez Wielkiego Mistrza Giovanniego Battistę Ceschi a Santa Croce działalność Zakonu oparta została na związkach narodowych. Od 1847 r. wśród kawalerów pojawiły się damy. Zakon jest jednocześnie katolickim zakonem religijnym oraz suwerennym podmiotem prawa międzynarodowego, utrzymującym stosunki dyplomatyczne z ok. 100 państwami, w tym ze Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską. Tak więc Zakon działa już ponad 900 lat, będąc przez to jedną z najstarszych instytucji Kościoła katolickiego oraz najstarszą instytucją charytatywną w świecie. Głową zakonu jest Wielki Mistrz, wspomagany przez Wielkie Magisterium (Wielki Komandor, Wielki Kanclerz, Wielki Szpitalnik, Strażnik Wspólnego Skarbu).

Służbę formacyjną dla kawalerów i dam maltańskich oraz ich podopiecznych sprawują księża kapelani.
Przedstawiciele pierwszych dwóch kategorii działają w 6 wielkich przeoratach i 6 podprzeoratach, a w krajach, gdzie tych instytucji nie ma (np. w Polsce), ich status określany jest jako In gremio religionis. Kandydatura każdego kandydata musi być poparta opinią biskupa macierzystej diecezji.

Profesi są celibatariuszami i realizują swoje powołanie jak inni zakonnicy. Nie mają obowiązku przebywania w domach wspólnotowych.
Zasady życia duchowego dla przedstawicieli drugiej kategorii różnią się w zależności od kraju, z którego pochodzą.
W Polsce przyjęto obowiązek odmawiania części Liturgii Godzin – Jutrzni oraz Nieszporów.

Obsequium pauperum
Pracę charytatywną i humanitarną członków Zakonu wspiera blisko stutysięczna rzesza pracowników i wolontariuszy.
Główną międzynarodową suborganizacją zajmującą się pomocą ofiarom kataklizmów oraz konfliktów wojennych jest Malteser International z siedzibą w Kolonii. Obecnie jej priorytetowym zadaniem jest pomoc uchodźcom syryjskim przebywającym na terenie Libanu, przy aktywnej pomocy członków Związku Libańskich Kawalerów Maltańskich. Poszczególne związki narodowe organizują swoją działalność, wykorzystując dostępne możliwości i środki oraz uwzględniając lokalne potrzeby. Prowadzone są szpitale, domy opieki, pogotowia ratunkowe, zabezpieczenia uroczystości religijnych i imprez masowych.
Maltańczycy koordynują walkę z trądem.
Zakon organizuje corocznie tzw. Obozy Małej Malty, gdzie młodzież, stanowiąca niewątpliwie narybek dla przyszłych kadr zakonu, sprawuje opiekę nad młodymi osobami niepełnosprawnymi, jednocześnie poddając się formacji duchowej, sprawowanej przez kapelanów zakonnych. W Polsce Obozy Małej Malty organizowano w 1996 r. w Wągrowcu (woj. wielkopolskie) oraz dwukrotnie – w 2006 i 2016 r. – w Piekarach pod Krakowem. Spotkały się one z entuzjastyczną oceną międzynarodowego towarzystwa.
Związek Polskich Kawalerów Maltańskich w swojej niespełna stuletniej historii szczyci się tradycjami Wojskowego Szpitala Maltańskiego w Warszawie, powołanego 7 września 1939 r., w którym ratowano ofiary Oblężenia Stolicy, lat okupacji (lecząc członków Polski Walczącej ), Powstania Warszawskiego, do czasu jego ewakuacji do Częstochowy, gdzie działał pod zmienioną nazwą do 1949 r. Przed wojną przejęto od Związku Śląskich Kawalerów Maltańskich szpital w Rybniku, zorganizowano szpitale w Ołyce oraz szpitalik w Rychtalu w pow. ostrzeszowskim.
Podjęto próbę zorganizowania Korpusu Sanitarnego, który w planach miał współdziałać ze strukturami militarnego podziału Kraju – tzw. Okręgami Korpusów. Po wojnie i przymusowej nieobecności w Ojczyźnie podczas Konwentu 17 października 1992 r. na Zamku Królewskim w Warszawie uroczyście wznowiono działalność charytatywną w Kraju. Pierwszą placówką medyczną była Specjalistyczna Przychodnia Onkologiczna „Pomoc Maltańska” przy parafii św. Jana Jerozolimskiego za Murami w Poznaniu, której działalność obecnie kontynuują Maltańskie Gabinety Specjalistyczne.