Wydarzenia w Rosji i w Fatimie w 1917 roku

W roku wielkich przemian społeczno-ekonomiczno-politycznych w Rosji, zaangażowanej
w I wojnie światowej,  w Fatimie w Portugalii Matka Boża objawiła się trojgu dzieciom.
Prosiła m.in. o modlitwę w intencji nawrócenia Rosji,
bo inaczej stanie się ona przyczyną cierpień wielu narodów.

KS. JÓZEF MANDZIUK

Warszawa

Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej w Fatimie

GIANNI CRESTANI/PIXABAY.COM

Już w styczniu 1917 r. pojawiły się strajki i manifestacje w Piotrogrodzie, Moskwie, Baku i Niżnym Nowogrodzie w proteście przeciwko wojnie. Sytuacja w Rosji stawała się katastrofalna. Wojska zaczynały się buntować. Car Mikołaj II jako naczelny dowódca przebywał na froncie. Politykę w Piotrogrodzie w istocie prowadziła carowa wraz z otaczającą ją kliką.
Michaił Rodzianko, przewodniczący Dumy, przedstawiciel wielkiej burżuazji, domagał się utworzenia rządu cieszącego się zaufaniem parlamentu i ludu. „Nie zmuszajcie narodu – mówił on władcy – do wyboru między Waszą osobą a ojczyzną”. Jednak Mikołaj na to nie zareagował. 23 lutego (8 marca według obowiązującego wówczas w Rosji kalendarza juliańskiego) rozpoczęła się rewolucja. W Piotrogrodzie strajkowało 90 tys. robotników, przez ulice miasta przeszła demonstracja z transparentami, na których widniały hasła witające rewolucję i wzywające do zaprzestania wojny. W sobotę 25 lutego doszło do starcia, podczas którego padły pierwsze strzały i pojawili się zabici. Strajk ogarnął wszystkie stołeczne fabryki i rozszerzał się na inne miasta. Strajkujący domagali się chleba, pokoju z Niemcami i wolności dla Żydów. W niedzielę powstało zamieszanie wśród żołnierzy, którzy strzelali do demonstrantów, a w nocy zwołali wiec, deklarując, że już dłużej nie będą pełnić funkcji „katów” i przyłączają się do ludu. Rano odmówili wykonywania rozkazów dowódcy. Wzniecono pożar gmachu sądu, otwierano arsenały. Tysiące karabinów znalazło się w rękach demonstrantów. Zdobyto więzienie, z którego uwolniono 2400 więźniów.
Płonęły dworce kolejowe, a wiele przerażonych osób zaczęło uciekać z miasta. Przestępcy plądrowali sklepy i prywatne domy. W poniedziałek 27 lutego Duma rosyjska utworzyła Rząd tymczasowy i jednocześnie powstała Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich, składająca się z wszystkich ugrupowań socjalistycznych.
Wyłoniła ona 14-osobowy Komitet Wykonawczy, w którym bolszewicy mieli dwóch członków.
Abdykacja cara
Pociąg z carem Mikołajem II, zmierzający w stronę stolicy, został zatrzymany i zawrócony do Pskowa. Tam car w swoim wagonie 2 marca podpisał w imieniu własnym i syna Aleksego akt abdykacji na rzecz swojego brata Michała.
Książę Michał, nie widząc żadnej możliwości przywrócenia porządku, natychmiast zrezygnował z tronu. Po 304 latach panowania dynastia Romanowów traciła władzę nad Rosją. Na mocy decyzji Rządu Tymczasowego były car wraz z rodziną został internowany w Carskim Siole. Władza przeszła w ręce Komitetu Wykonawczego Dumy. Powołano pierwszy rząd koalicyjny.
Ogłoszono amnestię obejmującą wszystkie czyny polityczne. Wprowadzono wolność prasy, swobodę zrzeszania się i zapowiedziano program zmierzający do zniesienia różnic klasowych.
W następnych dniach zniesiono wszelkie ograniczenia wyznaniowe i narodowościowe. Wprowadzono 8-godzinny dzień pracy i zniesiono karę śmierci. Równocześnie działała Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich.
Włodzimierz Lenin przebywający wówczas w Zurychu z niedowierzaniem przyjął wiadomość o wybuchu rewolucji. Do Piotrogrodu dotarł pociągiem 3 kwietnia i już na dworcu wygłosił pierwsze przemówienie, przedstawiając stosunek bolszewików do Rządu Tymczasowego.

„Lud – wołał – potrzebuje pokoju. Lud potrzebuje chleba i ziemi.
A oni dają wam głód i wojnę. Ziemia pozostaje w rękach ziemskich posiadaczy”.
Wkrótce opublikował tzw. tezy kwietniowe, zawierające plan działania partii bolszewickiej, który przewidywał przekształcenie rewolucji burżuazyjnej w socjalistyczną i przejęcie władzy przez Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. W maju do Rosji ze Stanów Zjednoczonych powrócił Lew Trocki, główny obok Lenina przywódca bolszewików.
Tymczasem działania wojenne były kontynuowane, a rząd wzywał do walki, obiecując zwycięstwo. Jednak pod koniec czerwca nastąpiło załamanie się ofensywy, mnożyły się dezercje żołnierzy z frontu, którzy zabijali oficerów próbujących ich zatrzymać, dochodziło nawet do aktu sabotażu w oddziałach lotniczych. Rząd Tymczasowy wprowadził karę śmierci na froncie. Ta sytuacja wojenna dodała odwagi bolszewikom, którzy w lipcu podjęli próbę przejęcia władzy. Rosła ich liczebność, zwłaszcza wśród przemysłowego proletariatu. Do lata bolszewicy wtargnęli do głównych miast i kompleksów przemysłowych w całym kraju. Ich agitatorzy podburzali żołnierzy, którzy wyszli na ulice stolicy z żądaniem ustąpienia Rządu Tymczasowego. Rebelianci zostali jednak rozproszeni przez oddziały wierne rządowi. Ujawniono dane o kontaktach bolszewików z Niemcami i oskarżono Lenina, że jest niemieckim szpiegiem.
Przywódca bolszewików zdołał uciec do Finlandii, natomiast Trocki został aresztowany i osadzony w więzieniu.
Objawienia w Fatimie
Kiedy w Rosji wrzało, w Fatimie od 13 maja do 13 października trwały objawienia Matki Bożej trojgu dzieciom: rodzeństwu Hiacyncie (7 lat) i Franciszkowi Marto (9 lat) oraz Łucji dos Santos (10 lat). Franciszek widział Maryję, lecz jej nie słyszał. Hiacynta ją widziała i słyszała. Łucja natomiast widziała, słyszała i rozmawiała z Nią.
Matka Boża poleciła im modlitwę i pokutę za grzeszników, a dla uproszenia pokoju w świecie nabożeństwo do Niepokalanego Serca Maryi, któremu papież powinien poświęcić cały świat, a zwłaszcza wskazane przez Nią narody, w tym Rosję. W trzecim objawieniu z 13 lipca, po widzeniu potworności piekła, Maryja pełna dobroci i smutku powiedziała do przerażonych dzieci: „Widzieliście piekło, do którego idą dusze biednych grzeszników. Żeby je ratować, Bóg chce rozpowszechnić na świecie nabożeństwo do mego Niepokalanego Serca. Jeżeli się to zrobi, co wam powiem, wielu przed piekłem zostanie uratowanych i nastanie pokój na świecie. Wojna zbliża się ku końcowi.
Ale jeżeli ludzie nie przestaną obrażać Boga, to w czasie pontyfikatu Piusa XI [w 1917 r. papieżem był Benedykt XV] rozpocznie się druga wojna.
Kiedy pewnej nocy ujrzycie nieznane światło, wiedzcie, że jest to wielki znak od Boga, że zbliża się kara na świat za liczne jego zbrodnie, będzie wojna, głód, prześladowanie Kościoła i Ojca Świętego. Aby temu zapobiec, przybędę, aby prosić o poświęcenie Rosji memu Niepokalanemu Sercu i o Komunię św. wynagradzającą w pierwsze soboty. Jeżeli moje życzenia zostaną spełnione, Rosja nawróci się i zapanuje pokój, jeżeli nie – bezbożna propaganda rozszerzy swe błędne nauki po świecie, wywołując wojny i prześladowanie Kościoła, dobrzy będą męczeni, a Ojciec Święty będzie musiał wiele wycierpieć. Różne narody zginą. Na koniec jednak moje Niepokalane Serce zatriumfuje. Ojciec Święty poświęci mi Rosję, która się nawróci i przez pewien czas zapanuje pokój na świecie”.

Historyczne zdjęcie pierwszej kaplicy w Fatimie zbudowanej zgodnie
z prośbą Maryi w miejscu objawień w 1919 roku. Obecnie Kaplica Objawień
(Capelinha das Aparições) i posąg Maryi są sercem sanktuarium

REPRODUKCJA HENRYK PRZONDZIONO/FOTO GOŚĆ

W wirze rewolucji
Tymczasem w Rosji w połowie lipca rząd podał się do dymisji, a na czele nowego gabinetu stanął Aleksander Kiereński. W oświadczeniu rządowym podano do wiadomości, że najgłówniejszym zadaniem rządu jest walka z wrogiem zewnętrznym i obrona kraju przed wszelkimi zakusami kontrrewolucyjnymi i przed anarchią.
Jednak chaos w państwie stawał się coraz większy. Brakowało żywności, rubel tracił na wartości, szalała inflacja. Premier Kiereński, choć daleki od użycia siły, został do tego zmuszony sytuacją.
W połowie września 1917 r. otwarto w Piotrogrodzie tzw. Naradę Demokratyczną, z udziałem ponad 1500 delegatów Rad Robotniczych, Żołnierskich i Chłopskich oraz przedstawicieli różnych organizacji. Ustalono nowy skład trzeciego (i ostatniego) rządu koalicyjnego.
Do głosu zaczęli dochodzić bolszewicy, umacniając swoją pozycję.
Coraz głośniejsze były ich radykalne żądania. Z nastaniem października Rosjanie opuścili Rewal, ostatnią twierdzę oddzielającą miasto od zbliżających się wojsk niemieckich. Pojawiły się pogłoski o ewakuacji stolicy. Bolszewicy codziennie przemawiali do tysięcy zgłodniałych i zmęczonych ludzi: „Bogaci mają wszystko, biedni nie mają nic.
Wszystko będzie należeć do biednych”.
W Piotrogrodzie pojawił się Lenin, który powrócił z Finlandii z gotowym planem przeprowadzenia rewolucji, zawartym w dziele Państwo a rewolucja. Wskazywał w nim, że ludzie partii muszą posiadać władzę, by zbudować socjalizm.
„Dyktatura proletariatu” miała stać się nową formą państwa. Nastąpiły przygotowania do obalenia rządu i przejęcia władzy. Wiadomość o tym przedostawała się do opinii publicznej.
Rząd Tymczasowy nie reagował, przypuszczając, że bolszewicy nie zdecydują się na zamach, bo wszyscy wiedzą o ich zamiarach. Sytuacja w państwie była tragiczna. Przez Rosję przetaczały się bunty i pogromy. Ginęli posiadacze ziemscy i kupcy oskarżani o spekulację, dochodziło do pogromów Żydów.
Premier Kiereński nad ranem 24 października wydał rozkaz zajęcia drukarni, w której drukowano bolszewickie gazety. Po kilku godzinach oddziały bolszewickie bez walki odzyskały drukarnię i natychmiast rozpoczęto druk gazet. „Czerwonogwardziści”, marynarze i żołnierze zbuntowanego przeciwko rządowi garnizonu piotrogrodzkiego bez oporu ze strony sił rządowych zajęli mosty na Newie, urzędy pocztowe, stację telegraficzną, dworce kolejowe, bank centralny i elektrownię. Do Pałacu Zimowego zaczęli przybywać ministrowie. W tym czasie Lenin ogłaszał upadek rządu. Tą proklamacją nikt się nie przejmował i nic nie wskazywało, że dokonuje się zamach stanu. W rzeczywistości jedynym świadectwem dokonującego się przewrotu była uzbrojona ciężarówka z bolszewickimi znakami, jeżdżąca po mieście.

Nastąpiło „oblężenie” Pałacu Zimowego, a zgromadzeni w nim ministrowie, wciąż mający nadzieję na przybycie Kiereńskiego z odsieczą, odrzucili żądania bolszewików.
Zacumowany na Newie bolszewicki krążownik „Aurora” otrzymał rozkaz ostrzelania Pałacu Zimowego.
Sygnałem do otworzenia ognia miało być zapalenie czerwonego światła w Twierdzy Pietropawłowskiej. Z dział „Aurory” otworzono ogień ślepymi nabojami.
Kadeci odpowiedzieli wystrzałem z karabinów maszynowych. Po chwili zaprzestali strzelać, widząc, że ostrzał z „Aurory” nie powoduje żadnych szkód. Kilku bolszewików przedostało się na korytarze pałacowe, lecz rozbrojono ich bez walki. W nocy do wnętrza Pałacu Zimowego wtargnął uzbrojony tłum. Ofiar było niewiele – 6 zabitych i 50 rannych. W ten sposób Piotrogród – miasto stołeczne – wpadł w ręce bolszewików. Przy groźnych okrzykach tłumu aresztowanych ministrów odprowadzono do cel Twierdzy Pietropawłowskiej. Kilka godzin po północy bolszewicy wysłuchali meldunku o zdobyciu Pałacu Zimowego i aresztowaniu rządu. Ogłoszono przejęcie władzy przez Rady i proklamowano Rosję Republiką Radziecką. Zjazd zatwierdził projekty Lenina: dekret o pokoju i dekret o ziemi. Na koniec powołano nowy rząd – Radę Komisarzy Ludowych z Leninem na czele. Weszli do niej: Trocki, Rykow, Łunaczarski, Stalin i inni wyłącznie bolszewiccy działacze. I tak właściwie w ciągu jednej nocy dawna carska, a od niedawna republikańska, demokratyczna Rosja stała się bolszewicką, komunistyczną.
Zwycięstwo bolszewików
W Moskwie bolszewicy zdobyli władzę dzięki posiłkom z Piotrogrodu.
Po 10 dniach ciężkich walk 3 listopada zajęli Kreml. Dwa dni później sobór powszechny rosyjskiej Cerkwi prawosławnej przywrócił zniesiony jeszcze przez Piotra I urząd patriarchy, powołując nań metropolitę Tichona.
Na pozostałym terytorium Rosji ustanawianie władzy bolszewików trwało do marca 1918 r. Dokonywało się przeważnie bez walki, ofiary w ludziach były małe. Na czele bolszewickich sił zbrojnych stanął Trocki. Poruszając się specjalnym pociągiem, odwiedzał walczące na różnych frontach oddziały, zachęcając je do wytrwałości w boju.
Rewolucja październikowa odwróciła bieg wydarzeń w Rosji. Będąc pogwałceniem kompromisu zawartego podczas rewolucji lutowej, zapoczątkowała wojnę domową w Rosji, w toku której dopiero dokonywała się właściwa rewolucja bolszewicka. Zrodziła się też wizja rewolucyjnego podboju Europy. Spełniły się słowa Matki Bożej, że bezbożna Rosja, zamieniona w Związek Sowiecki, przyniesie wiele zła, poniżenia własnego narodu i obezwładni wiele narodów, nie tylko w Europie, ale i na świecie. Jednak ten wielki kraj – „ocean zła” – nadal był w planach Bożych.