Św. Jadwiga buduje mosty na zachód i wschód

Kiedy w latach 70. do Polski dotarła grupa młodych Niemców
w poszukiwaniu partnerów do rozmów i działań,
by list polskich biskupów do niemieckich ze słynnym zdaniem:
„Przebaczamy i prosimy o przebaczenie” nie został bezowocny,
nikt nie przypuszczał, że narodzi się z tego we Wrocławiu
Fundacja św. Jadwigi, która obchodzi swoje 25-lecie.

Wizyta u grobu św. Jadwigi podczas młodzieżowej polsko-niemieckiej
wymiany pt. „Poznajmy się i zmieniajmy świat na lepsze”, Wrocław 2013

ZDJĘCIA Z ARCHIWUM FUNDACJI ŚW. JADWIGI

Krąg Bensberger i Klub Inteligencji Katolickiej we Wrocławiu nawiązały wtedy kontakty i choć w latach 70. były one bardzo utrudnione ze względu na granice i nieprzychylność władz komunistycznych, to jednak spotkania dyskusyjne odbywały się, a wspólne goszczenie się Polaków i Niemców we Wrocławiu i w Dortmundzie doprowadziło do zawiązania przyjaźni. Te nieformalne seminaria dawały okazję do wzajemnego poznawania się i poruszania niełatwych tematów dotyczących stosunków polsko-niemieckich, pokonywania uprzedzeń i stereotypów. W latach 1973–1988 zorganizowano na przemian we Wrocławiu i w Dortmundzie 10 takich seminariów. Ogromny kryzys gospodarczy lat 80. i próby demokratycznych przemian w Polsce, brutalnie niweczone przez komunistów, skłaniały dortmundczyków do podejmowania akcji pomocowych na rzecz przyjaciół we Wrocławiu. Ówczesny Propst Paul Montag, stojący na czele dortmundzkiego Kościoła, pozwolił na siedmiodniową akcję głodową 13 Polaków i jednej Niemki w jego świątyni jako wyraz solidarności z uciemiężonym narodem polskim.
Dzięki takim akcjom oraz poprzez to, że nieliczni Polacy, którym udawało się dotrzeć do Dortmundu, opowiadali o tym, co dzieje się w Polsce, z ambon kościołów, świat dowiadywał się o naszej niełatwej sytuacji.
Niemieccy przyjaciele nie pozostali też bierni wobec pustych półek w polskich sklepach, dlatego organizowano transporty do Wrocławia z odzieżą i żywnością.

Transport z Dortmundu odżywki dla dzieci Milumil, dar dortmundzkich parafii dla wrocławian, lata 80. XX w.

Dortmundzkie parafie prowadziły zbiórki odzieży i pieniędzy, dzięki którym możliwa była pomoc przywożona tirami do Wrocławia. Akcja pomocy stopniowo nabierała rozmachu. Na jej czele stanęła para małżeńska Maria i August Wilhelm Hecktowie, którzy za swoją działalność otrzymali m.in. Nagrodę Miasta Wrocławia. Chętnych do współpracy w parafiach w Dortmundzie było tak wielu, że postanowiono każdej przydzielić parafię partnerską we Wrocławiu. Pomoc płynęła od parafii ewangelickich i katolickich do katolików i ewangelików we Wrocławiu, już wtedy bowiem to dzieło pokazywało ekumenizm praktyczny. Partnerstwa międzyparafialne kwitły.

Młodzieżowa polsko-niemiecka wymiana pt. „Wspólna praca i poznanie drogą do zbliżenia”,
w ramach której młodzież odnawiała w 2009 r. poniemieckie groby na cmentarzu parafii
św. Rodziny we Wrocławiu

Wieczór integracyjny w ramach seminarium pt. „Tożsamość w dialogu – o potrzebie dialogu współczesnego człowieka”, Dortmund 2008

Uczestnicy polsko-niemiecko-ukraińskiego seminarium pt. „Wolontariat XXI wieku”, Szklarska Poręba 2011

Zabawy integracyjne w ramach młodzieżowego projektu polsko-niemieckiego
pt. „Serdecznie witamy w Zagłębiu Ruhry”, Dortmund 2010

Demokratyczne przemiany w Polsce umożliwiły na początku lat 90. zalegalizowanie Dortmundzko-Wrocławskiej Fundacji św. Jadwigi, co stało się 14 czerwca 1991 r. Za patronkę obrano św. Jadwigę Śląską – postać historyczną, spinającą w swoim działaniu historię narodów niemieckiego i polskiego, a nade wszystko odznaczającą się świętością życia i troską o potrzebujących, ubogich, co stało się też zadaniami Fundacji. Choć od tamtego wydarzenia mija 25 lat, to jest jasne, że można świętować 45-lecie kontaktów pomiędzy wrocławianami i dortmundczykami i 35-lecie nieformalnego partnerstwa pomiędzy oboma miastami. Niewątpliwym ewenementem Fundacji jest fakt, że nie powstała ona z teoretycznego zamysłu kliku ludzi, ale jest wynikiem oddolnie zrodzonych relacji i wieloletnich działań, wypływających z idei chrześcijańskiej miłości bliźniego. Zalegalizowano to, co już od wielu lat było faktem.

Misją Fundacji stało się – poprzez tworzenie lokalnej współpracy wspólnot chrześcijańskich Wrocławia i Dortmundu – wnoszenie wkładu w budowanie dobrych stosunków między narodami polskim i niemieckim oraz rozwijanie partnerstwa w krajach Europy Wschodniej.
Te ostatnie kraje stały się w późniejszych latach rozszerzonym terytorium działań Fundacji, stąd w podejmowanych projektach pojawiła się współpraca z Ukrainą. Od 2015 r. Fundacja rozszerzyła też swoją nazwę, dając wyraz coraz aktywniejszych działań na Ukrainie i odtąd jest Dortmundzko-Wrocławsko-Lwowską Fundacją św. Jadwigi. Na czele Fundacji stali biskupi wrocławscy lub probści dortmundzcy.
Dziś biskup Andrzej Siemieniewski przewodzi Radzie Fundacji św. Jadwigi i pełni funkcję prezydenta Fundacji. To chyba jedyny biskup, który jest w Polsce prezydentem.

Prezentacja w ramach polsko-niemiecko-ukraińskiego seminarium pt. „Wolontariat XXI wieku”, Szklarska Poręba 2011

Spotkanie w ramach Jubileuszu 20-lecia Fundacji św. Jadwigi
– Aula PWT, Wrocław 2011

Początkowo Fundacja skupiała się na działalności charytatywnej, co w dobie kryzysu w Polsce było bardzo potrzebne. Dziś jeszcze symboliczne kolekty w dortmundzkich parafiach i wielu lokalnych wrocławskich sponsorów umożliwia przeprowadzenie przez Fundację akcji charytatywnej dla dzieci z wrocławskich parafii, podczas której otrzymują one prezenty, ich opiekunowie talony na obuwie, a one same uczestniczą w edukacyjno-sportowym festynie.
Działania charytatywne na linii Dortmund–Wrocław zmalały, choć nie można zapomnieć, że w czasie wielkiej powodzi we Wrocławiu w 1997 r. to właśnie z Dortmundu nadszedł jako pierwszy transport ze środkiem odkażającym.
Dziś pomoc pod auspicjami Fundacji św. Jadwigi płynie po linii Wrocław–Lwów, gdyż Fundacja aktywnie angażuje się i włącza w akcje pomocowe na rzecz Ukrainy.
Ideą Fundacji zawsze było pojednanie, a to nie może się stać bez wzajemnego poznawania. Fundacja od samego początku wyrastała na bazie takich spotkań, a po jej formalnym ukonstytuowaniu kontynuowała dzieło spotkań pod hasłem oficjalnych polsko-niemieckich, a potem nawet i polsko-niemiecko-ukraińskich seminariów problemowych. Cyklicznie odbywały się więc spotkania zwykłych obywateli, którzy wprowadzeni przez merytoryczne autorytety i ich referaty, w małych grupach dyskutowali, wymieniali doświadczenia, pokazywali problemy. To od Niemców my Polacy uczyliśmy się na przykład, jak budować demokratyczne społeczeństwo obywatelskie.
Ta wymiana doświadczeń ubogacała, ale przede wszystkim zmieniała nasze poglądy na ludzi żyjących po sąsiedzku i pozwalała budować przyjazne oddolne relacje międzyludzkie, co dla dobrych relacji narodów jest bezcenne.

Grupa ukraińskiej młodzieży – 15 praktykantów na 15-lecie projektu „Praktyk ukraińskich”, Wrocław 2016

Młodzież jest przyszłością narodów, dlatego Fundacja swoje międzynarodowe edukacyjne projekty kierowała właśnie do młodych.
Od 1992 r. młodzi Polacy nieprzerwanie jeździli na kilka tygodni do Dortmundu, by zdobywać niezwykle cenne doświadczenie zawodowe w niemieckich zakładach pracy, a mieszkając przez ten czas u rodzin, szlifować język niemiecki i poznawać życie zwykłych ludzi. Wielu wrocławian pamięta o doświadczeniach zetknięcia z nowymi technologiami, które były u nas wtedy jeszcze nieznane i niedostępne. Od 15 lat projekt praktyk ma też swoją wrocławską edycję dla młodzieży ukraińskiej. Ta sama formuła: kilka tygodni we wrocławskich zakładach pracy i mieszkanie w gościnnych progach wrocławskich rodzin dla ukraińskich praktykantów – to znów niepowtarzalna szansa.
Św. Jadwiga zawsze chciała, by widzieć potrzeby ludzi i zbliżać narody. Dziś pod jej opieką ludzie działający w Fundacji św. Jadwigi – Polacy, Niemcy i Ukraińcy – wcielają w życie te idee i budują mosty na wschód i na zachód pomiędzy chrześcijanami.

Sportowo-edukacyjny festyn z okazji Dnia Dziecka dla dzieci z wrocławskich parafii, Wrocław 2015