DOLNOŚLĄSCY KAPŁANI
Duszpasterz, budowniczy i historyk
Biskupstwo wrocławskie w swojej historii miało wielu wybitnych kapłanów,
którzy położyli wielkie zasługi na polu duszpasterstwa, kultury i nauki.
Bez wątpienia jednym z nich był ks. prałat dr Stefan Wójcik, którego życie było
realizowaniem w pełni kapłaństwa i pokonywania trudności w dążeniu do celu.
Ks. Józef Mandziuk
Warszawa
Małą Ojczyzną” ks. Wójcika była Lubelszczyzna, gdzie 3 I 1935 r. przyszedł na świat w Biskupicach Lubelskich, jako syn Bolesława i Janiny z Okońskich.
W domu rodzinnym panowała atmosfera religijna i patriotyczna.
Rodzice posiadali gospodarstwo rolne i swoją pracowitością oraz zaradnością zdołali uchronić trójkę dzieci: Stefana, Gabrielę i Leszka przed biedą podczas okupacji niemieckiej. Dużą rolę w domu rodzinnym odgrywała babcia Stanisława Okońska, która swoją modlitwą i rozmową podsycała we wnuku rodzące się powołanie kapłańskie.
Ojciec uczestniczył w ruchu oporu i działał w jednym z lubelskich oddziałów Armii Krajowej. Dziewięcioletni Stefan kilkakrotnie pełnił funkcję gońca, dostarczając żywność i prasę podziemną żołnierzom partyzantom, a także ukradkiem nosił chleb jeńcom żydowskim z obozu w Trawnikach, pracującym przy torach kolejowych.
Lata szkolne i święcenia kapłańskie
W 1949 r. ukończył miejscową szkołę podstawową i rozpoczął naukę w Gimnazjum i Liceum Biskupim w Lublinie, którą kontynuował w Niższym Seminarium Duchownym w Warszawie przy ul. Kawęczyńskiej. Świadectwo maturalne zdobył w 1954 r. jako ekstern w Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Zamoyskiego w Lublinie. Studia filozoficzno-teologiczne odbył w latach 1956–1962 w Wyższym Seminarium Duchownym we Wrocławiu. Swoje powołanie do ofiarnej i odpowiedzialnej służby kapłańskiej formował pod okiem mądrych i życzliwych wychowawców i wykładowców. Niedoścignionym dla niego wzorem był bp Wincenty Urban – znakomity wychowawca, wybitny profesor, a w końcu dozgonny przyjaciel. 24 VI 1962 r. w katedrze wrocławskiej 27-letni diakon przyjął święcenia kapłańskie z rąk abpa Bolesława Kominka. Przez dwa lata pracował jako wikariusz i katecheta w parafii pw. św. Barbary w Wałbrzychu.
Następnie w latach 1964–1966 był wikariuszem i katechetą w parafii pw. Bożego Ciała we Wrocławiu, a od 1966 do 1969 r. w parafii pw. św. Jerzego we Wrocławiu-Brochowie.
Budowniczy obiektów sakralnych
1 VIII 1969 r. rozpoczął się nowy okres w życiu młodego kapłana, w którym realizował swoją wizję duszpasterską i rozpoczął wielką działalność budowniczego obiektów sakralnych.
W tym dniu otrzymał dekret kurialny ustanawiający go wikariuszem substytutem parafii pw. Ducha Świętego we Wrocławiu. Pod koniec 1969 r. został proboszczem tejże parafii. Zamieszkał na pierwszym piętrze w budynku czynszowym obok kościółka-baraku, usytuowanym przy gazowni na Tarnogaju. Początkowo bliski był załamania, nie widząc żadnych perspektyw rozwoju duszpasterstwa na tym terenie. Wkrótce otrząsnął się i z ogromną energią przystąpił do starań o zezwolenie na budowę kościoła.
I rzeczywiście otrzymał je na fali pogrudniowych przemian społecznych w 1971 r. Było to pierwsze zezwolenie na wzniesienie nowej świątyni w powojennym Wrocławiu.
W kronice parafialnej proboszcz odnotował: „Jestem szczęśliwy, że moje chodzenie po biurach i wyjazdy do Warszawy dały rezultat. Bogu niech będą dzięki i życzliwym ludziom również, których spotkałem na drodze załatwiania formalności związanych z pozwoleniem na budowę”.
Projektantami kościoła byli wybitni wrocławscy architekci: Waldemar Wawrzyniak, Jerzy Wojnarowicz i Tadeusz Zipser. Całość dwukondygnacyjnej budowli wzniesiono z cegły i żelaza w latach 1973–1985. Na szczególną uwagę zasługuje fasada, stanowiąca motyw odwróconej ku górze konchy wypełnionej siedmioma ostrołukowymi oknami, symbolizującymi siedem darów Ducha Świętego i siedem sakramentów. Budowę wydatnie wspierał bp Wincenty Urban, u którego ks. Stefan pojawiał się niemal w każdy poniedziałek, aby otrzymać odpowiednią pulę pieniędzy.
Kościół Ducha Świętego, będący wspaniała wizytówką stolicy Dolnego Śląska, nie był jedyną inwestycją sakralną wrocławskiego kapłana-budowniczego. Mianowicie w 1980 r. na Tarnogaju w krótkim czasie przebudował kaplicę-barak na piękny kościół, który w 1987 r. otrzymał tytuł św. Stefana.
W 2000 r. powstała przy nim nowa parafia wrocławska.
W 1981 r. ks. Wójcik dostał pozwolenie na zbudowanie punktu katechetycznego dla parafii św. Franciszka na terenie osiedla Gaj. Najpierw wzniesiono kaplicę-barak, wykorzystując materiał budowlany z rozebranego papieskiego ołtarza na Partynicach. Jesienią 1984 r. zaczęto wznosić drugą kaplicę z materiału niepalnego, chcąc zapobiec próbom podpalenia kaplicy-baraku przez „nieznanych sprawców”. Doprowadzono prace do wysokości zadaszenia i zawieszono je na kilka lat. Dziś jest to kościół pomocniczy pw. Matki Bożej Anielskiej.
W połowie 1986 r. ks. Wójcik rozpoczął budowę części administracyjno-mieszkalnej, katechetycznej i dolnego kościoła pw. św. Franciszka, przekazując dalsze prace swojemu następcy ks. Kazimierzowi Sroce, dotychczasowemu wikariuszowi.
Ks. Stefan Wójcik (pierwszy z prawej) wśród księży
dekanatu Wrocław-Południe, 1990 r.
KS. JERZY RASIAK
Okazałą świątynię konsekrował 29 IV 1997 r. arcybiskup Szczepan Wesoły z Rzymu. Ks. Wójcik był też budowniczym czwartego kościoła pw. Zmartwychwstania Pańskiego, usytuowanego na poniemieckim cmentarzu przy ul. Bardzkiej. Najpierw przeprowadził prace porządkowe przy zaniedbanym cmentarzu, który stał się piękną nekropolią dla Wrocławia, a dla proboszcza był „wizytówką parafii”.
Świątynia cmentarna została wzniesiona w latach 1981–1999 i zasługuje na uwagę nie tylko od strony architektonicznej, ale i wystroju wnętrza. Oprócz świątyń wybudował trzy plebanie, „Dom Sióstr”, wolno stojącą dzwonnicę przy kościele Ducha Świętego oraz kilka sal katechetycznych. W pełni zasłużył na miano jednego z największych budowniczych obiektów sakralnych w Polsce i największego w dziejach biskupstwa wrocławskiego.
Nie tylko wielki budowniczy
Oprócz prowadzenia prac budowlanych ks. Stefan Wójcik w Kościele wrocławskim pełnił jeszcze wiele innych funkcji. Był więc sędzią prosynodalnym Sądu Duchownego i pełnił obowiązki rejonowego wizytatora nauki religii w dekanatach wrocławskich. Zasłynął jako diecezjalny duszpasterz kolejarzy na Dolnośląski Okręg Polskich Kolei Państwowych. Doprowadził do urządzenia kaplicy dworcowej na Dworcu Głównym we Wrocławiu. W parafii przykładał wielką wagę do działalności katechetycznej, angażując do pracy katechetki z grona sióstr zakonnych. Troszczył się o odpowiedni poziom niedzielno-świątecznych kazań, zapraszając z posługą słowa Bożego wybitnych wrocławskich kaznodziejów. Był też wielkim propagatorem czytelnictwa prasy katolickiej. Wyrazem uznania dla pracy ks. Stefana było otrzymanie w 1981 r. od papieża godności honorowego kapelana papieskiego. W 1993 r. został kanonikiem honorowym lubelskiej kapituły metropolitalnej.
Dorobek naukowy
Trzecią dziedziną działalności ks. prałata Wójcika była nauka i związane z nią książkowe pozycje naukowe, cytowane przez historyków Kościoła śląskiego. Będąc wikariuszem we Wrocławiu-Brochowie, kontynuował studia specjalistyczne z zakresu katechetyki na Wydziale Teologicznym ATK w Warszawie. Uwieńczył je stopniem magistra na podstawie pracy pt. Katechizacja w Archidiecezji Wrocławskiej w latach 1945–1965, której promotorem był ks. prof. Jan Charytański SJ. Jako proboszcz odbył studia doktoranckie w PWT we Wrocławiu, uzyskując w 1994 r. doktorat z teologii na podstawie rozprawy pt. Katechizacja w warunkach systemu totalitarnego. Na przykładzie Administracji Apostolskiej Dolnego Śląska w latach 1945–1961, napisanej pod kierunkiem ks. prof. Piotra Niteckiego. Książkę pt. Ksiądz infułat Stanisław Turkowski – nestor pracy katechetycznej w Archidiecezji Wrocławskiej oraz drugą pt. Ks. Infułat Dr Stanisław Turkowski. Lwowski duszpasterz na Dolnym Śląsku poświęcił postaci lwowskiego kapłana, pochodzącego z Sanoka, który całe życie kapłańskie związał z dolnośląską katechetyką. Ks. dr Wójcik pochylił się też nad własną parafią, pisząc książeczkę pt. Parafia Świętego Ducha we Wrocławiu. Wizytacje kanoniczne w latach 1956–1998. Dziełem jego życia była monografia pt. Biskup Wincenty Urban.
Życie i działalność 1911–1983. Ponadto w różnych liczących się czasopismach naukowych i popularnonaukowych opublikował 25 artykułów i recenzji. W 2003 r. przyjaciele, opierając się na jego relacjach i materiałach, wydali książkę pt. Rzymskokatolicka parafia Ducha Świętego we Wrocławiu w latach 1929–2001. Wielce zapracowany ks. Stefan znalazł czas na dydaktykę, prowadząc wykłady w Kolegiach Katechetycznych w Jeleniej Górze i Wałbrzychu. Za swoją twórczość otrzymał w 1996 r. Nagrodę Naukową im. Ireny i Franciszka Skowytów. Współpracował z Pracownią Badań Dziejów Kościołów i Mniejszości Narodowych Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Miał wielu przyjaciół w naukowym środowisku KUL-u. Ks. Stefan Wójcik odszedł do domu Ojca 13 VIII 2001 r.
Miał 66 lat, myślał jeszcze o realizacji wielkich planów.
Śmierć jednak wszystko przekreśliła. Został pochowany na swoim cmentarzu przy ul. Bardzkiej.
