MIŁOŚĆ DOSKONAŁYM WYPEŁNIENIEM PRAWA
Prawa i obowiązki wiernych świeckich, cz. 2
Przez chrzest stajemy się członkami ludu Bożego i uczestniczymy
w potrójnej misji Chrystusa: kapłańskiej, prorockiej i królewskiej.
KS. WIESŁAW WENZ
wwenz@archidiecezja.wroc.pl
Wolontariusze z Salezjańskiego Wolontariatu Misyjnego, działającego przy wrocławskim liceum salezjańskim
im. św. Dominika Savio, podczas zajęć z dziećmi. Monrovia, Liberia, lipiec 2014 r.
KS. JERZY BABIAK/FOTO GOŚĆ
Treść jurydyczno-kanoniczna pojęcia Lud Boży ma swoje odniesienie również do znaczenia świeckiego, gdzie o istocie ludu decyduje przynależność, udział w tej samej godności ludzkiej, czy też dzielenie tej samej natury. Pełniej objawia się to w Ludzie Bożym, w którym członkowie społeczności przynależą do Boga, mają udział w godności dziecka Bożego, nosząc w sobie obraz i podobieństwo do Boga. Pełnym Dzieckiem Bożym człowiek staje się przez chrzest święty, w którym otrzymuje nadprzyrodzoną godność.
Zróżnicowanie wiernych – stany w Kościele
Stan – to trwały sposób życia wyrażający się w wypełnianiu konkretnych uprawnień i obowiązków. Stany w Kościele wynikają z ustanowienia Bożego, są sobie równe, podobnie jak równi są wszyscy wierni co do godności.
Natomiast różnice odnoszą się do pełnionych funkcji i zadań, jakie wierni otrzymują do realizacji. Dlatego wśród wiernych są święci szafarze (duchowni) i świeccy (laicy). Natomiast z grona duchownych i świeckich wywodzą się osoby konsekrowane (zakonne), żyjące według rad ewangelicznych i nienależące do hierarchicznej struktury Ludu Bożego. Jest to stan związany nie z urzędami w Kościele, ale z charyzmatami, a więc dynamicznym działaniem Ducha Świętego, który pobudza wybranych wiernych do pełniejszego życia Ewangelią, poświęcenia się Bogu przez śluby i świadczenia pomocy w realizacji zbawczej misji Kościoła [kan. 207§1–2].
Obowiązki i prawa wiernych świeckich
W nauczaniu soborowym świeccy to wierni chrześcijanie, którzy nie są uczestnikami stanu kapłańskiego i zakonnego, są przez chrzest włączeni w Chrystusa, ustanowieni jako Lud Boży i mają udział w potrójnej misji Chrystusa, a także sprawują właściwe chrześcijanom posłannictwo w Kościele i świecie [LG 31]. Świeckość wskazuje, iż szukają Królestwa Bożego, zajmując się sprawami świata, i kierują nimi zgodnie z zamysłem Boga, mają dbać, by sprawy doczesne przenikał duch Chrystusowy. Obowiązki i prawa świeckich ujęto w kan. 224–231.
Te obowiązki płynące z chrztu i przynależności do Kościoła wierni świeccy mogą wypełniać indywidualnie lub w stowarzyszeniach, a celem jest przepowiadanie zbawienia wszystkim ludziom, szczególnie tam, gdzie duchowni nie mogą dotrzeć. Wskazuje się na współpracę z duchownymi w dziele budowania Królestwa Bożego. Poszczególne obowiązki i prawa to: obowiązek dla żyjących w małżeństwie, aby przez ten stan i rodzinę budowali Królestwo Boże [kan. 226]. Wyraża się to przez ochronę życia we wszystkich jego przejawach jako daru Boga; rodzice mają największy i bardzo poważny obowiązek (gravissima obligatione) i prawo do religijnego wychowania dzieci wg nauki Kościoła. Wychowanie naturalne – kształcenie sumienia; wychowanie do życia nadprzyrodzonego – wtajemniczenie w wiarę; świeccy mają prawo, aby respektowano ich uprawnienia obywatelskie w danej społeczności państwowej, a więc prawo do wolności społecznej, politycznej, gospodarczej – nie przywileje, lecz równość w prawach [kan. 227].
Mają obowiązek kierować się duchem Ewangelii, nauką społeczną Kościoła i Urzędu Nauczycielskiego, jak również wystrzegać się prezentacji swych poglądów jako nauki Kościoła, a w sprawach, w których są różne opinie, działać na własną odpowiedzialność, dawać świadectwo Chrystusowi życiem i słowem; prawo do udziału świeckich w pełnieniu urzędów w Kościele, które nie są złączone ze święceniami [kan. 228]. Świeckim można je powierzyć, jeśli są do tego właściwie przygotowani. Mogą często pełnić funkcje doradców w radach działających według prawa. Mają się odznaczać roztropnością, wiedzą, uczciwością.
Mogą zatem mieć udział w wykonywaniu władzy rządzenia, np. uczestniczyć w trybunale kolegialnym jako sędzia [kan. 129§1–2; MIDI]; jako zarządcy majątku kościelnego, jako notariusze w sądzie biskupim, asesorzy, audytorzy, obrońcy węzła, mogą brać udział w tworzeniu propozycji norm prawa kościelnego na synodach; mogą mieć własny udział w realizacji misji nauczania Kościoła [kan. 229], aby jednak mogli żyć według Ewangelii, mają najpierw obowiązek jej poznania, bronienia i głoszenia nauki chrześcijańskiej; mają prawo do studiowania dyscyplin nauczania kościelnego (teologia, prawo kanoniczne), zdobywania stopni i tytułów naukowych, mogą również nauczać i wykładać naukę Kościoła jako profesorowie, katecheci; mają prawo mieć udział w realizacji uświęcającego zadania Kościoła [kan. 230]: mężczyźni posiadający odpowiedni wiek i przymioty mogą być wprowadzeni przypisanym obrzędem liturgicznym w posługę: lektora, akolity – bez prawa do wynagrodzenia, wszyscy świeccy mogą pełnić funkcję: komentatora, kantora, w warunkach nadzwyczajnych w zastępstwie duchownych mogą pełnić posługę: słowa, przewodniczyć modlitwom liturgicznym, udzielać chrztu, rozdzielać Komunię św. (mężczyźni i kobiety).
Jednak o zaistnieniu takich warunków decyduje władza kościelna.
Należy jednak pamiętać, że pełniący takie posługi winni przejść właściwą formację, która pomoże im wypełniać te zadania umiejętnie, pilnie, świadomie [kan. 231].
Świeccy pracujący na stałe lub czasowo dla Kościoła winni być wynagrodzeni odpowiednio do ich pozycji, aby mogli zaradzić potrzebom swych rodzin. Mają też prawo do ubezpieczenia zdrowotnego i zabezpieczenia socjalnego [kan. 232]. Wierni świeccy mają też prawo do zakładania stowarzyszeń mających udział w realizowaniu misji Kościoła w świecie [kan. 327].
Tak więc wszyscy wierni (duchowni, osoby konsekrowane i świeccy) mają we wspólnocie Kościoła istotnie wspólne prawa i obowiązki oraz sobie tylko właściwe ze względu na aktualną pozycję kanoniczną każdego wiernego.
Ta różnorodność praw i obowiązków w zakresie posługiwania obliguje jednak wszystkich do jedności działania dla dobra Kościoła Bożego.
CHRZEST DAJE UDZIAŁ W POTRÓJNEJ MISJI CHRYSTUSA:
prorockiej – głoszenie Bożego słowa, dawanie świadectwa o Bogu słowem i życiem. Funkcja ta oznacza potrzebę zgłębiania swej wiary, korzystania z charyzmatów będących darami Ducha Świętego, służbę Kościołowi swymi talentami;
kapłańskiej – kapłaństwo wspólne – powszechne i hierarchiczne;
królewskiej – to służba dla dobra królestwa Bożego, służba temu, co to królestwo czyni obecnym w świecie. To praca nad sobą, własnym uświęceniem. Każdy otrzymał swe miejsce w Kościele i pełne zadanie do wykonania. Są pewne różnice w zadaniach, jakie przed wiernym stają. Wynikają one z różnych chryzmatów, z racji złożonej profesji zakonnej, z racji przyjętych posług.
