Prekursorki kultu Miłosierdzia Bożego

Kult Miłosierdzia Bożego związany jest z kultem Najświętszego Serca Jezusowego i w przypadku obu można wyróżnić wiele etapów, które wpłynęły na ich ukształtowanie. Podczas Męki Chrystusa na Krzyżu zostało przebite Najświętsze Serce, które jest przedmiotem czci dla pierwszego kultu, wtedy też wypłynęła krew i woda, będące głównym przedmiotem czci kultu Miłosierdzia Bożego.

Ks. Józef Mandziuk

Warszawa

Człowiek żyjący we współczesnym świecie, pełnym zawirowań, niepewności o jutro, buntu przeciwko Bogu – Stwórcy i Odkupicielowi, często jako syn marnotrawny potrzebuje otwartych ramion Ojca. Oczywiście Miłosierdzie Boga dotyczy człowieka, który pragnie otworzyć się na tę Miłość Miłosierną, Bóg bowiem dał człowiekowi wolną wolę i do niczego go nie zmusza.
Kontemplacja Męki Chrystusa na Krzyżu pomagała Ojcom Kościoła stopniowo odkrywać i definiować prawdy wiary, przechodząc z kontemplacji świętych Ran do kontemplacji Bożego Serca. Przykładem poznania istoty Miłosierdzia Boga wobec człowieka jest dzieło Wyznania św. Augustyna z Hippony (†430), który opisując swoje nawrócenie do Boga i przeżycia z nim związane, dał świadectwo łaski Miłosierdzia Bożego względem siebie grzeszącego, który z pokorą i skruchą szukał w Bogu „schronienia”. Z biegiem czasu powstawały praktyki pobożnościowe czczące Mękę Chrystusa, z których zrodził się zachwyt nad Sercem Jezusa m.in. wśród: św. Gertrudy Wielkiej (†1301), św. Katarzyny ze Sieny (†1380), polskiej pustelnicy bł. Doroty z Mątowów (†1394), mistyka Jana Justusa Lenspergera (†1539) czy św. Franciszka Salezego (†1622) i św. Jana Eudesa (†1680). Kamieniem milowym było otrzymanie przez św. Małgorzatę Marię Alacoque 20 lipca 1685 r. w Paray-le-Monial Orędzia dotyczącego Najświętszego Serca Jezusowego i związanego z Nim kultu. Rozwój kultu Serca Bożego został spotęgowany pod koniec XIX stulecia, przyczyniając się do powstania wielu nowych form życia religijnego i zakonnego. W nurt tego rozwoju włączyła się św. Teresa od Dzieciątka Jezus (†1897), która dała świadectwo obecności miłosiernego Boga w jej życiu, ofiarowując siebie jako „żertwę Miłości Miłosiernej”.
Tworzenie się kultu Miłosierdzia Bożego
Tworzenie się osobnego kultu Miłosierdzia Bożego i jego wprowadzenie w praktykę życia Kościoła poprzedził burzliwy okres przygotowawczy, a faktem, który przyczynił się do podjęcia głębokiej nad nim refleksji, były prywatne objawienia św. Faustyny Kowalskiej. Dodatkowym pragnieniem Jezusa było ustanowienie święta Miłosierdzia Bożego, a próby jego urzeczywistnienia podjął bł. ks. Michał Sopoćko.
Poszukiwanie odpowiedzi, czym jest w istocie kult Miłosierdzia Bożego, zbiegło się z przesłaniem papieża Piusa XII skierowanym do teologów, aby ponowiono studia nad kultem Serca Jezusowego. W efekcie tych rozważań stwierdzono, iż kult Najświętszego Serca Jezusowego i kult Miłosierdzia Bożego nie są sprzeczne w swojej istocie i mogą być uznane za dwa odrębne sposoby oddawania czci Bogu. Dwudziestoletni zakaz Stolicy Apostolskiej sprawowania kultu Miłosierdzia Bożego, choć początkowo trudny do przyjęcia, przyczynił się do ponownej analizy postaci i zapisków św. Faustyny Kowalskiej, która na przełomie XX i XXI stulecia została beatyfikowana i kanonizowana.
W tym też czasie Jan Paweł II, wskazując naczelny obowiązek Kościoła, jakim jest głoszenie i wprowadzenie w życie tajemnicy Miłosierdzia, przyczynił się do wyodrębnienia tego kultu i ustanowienia święta Miłosierdzia Bożego.
Prekursorki kultu
W końcu XIX w. przyszły na świat osoby, które w niedalekiej przyszłości, już jako konsekrowane, miały otrzymać przesłanie do świata, podkreślające znaczenie i istotę Miłosierdzia Bożego. Można je określić mianem prekursorek tegoż kultu, który na podstawie orędzia otrzymanego przez św. Faustynę Kowalską został uznany przez Kościół i włączony do liturgii. Należy do nich zaliczyć przede wszystkim:

Błogosławiona matka Speranza od Jezusa,
María Józefa Alhama Valera EAM,
została beatyfikowana 31 maja 2014 r.

CONGREGAZIONE AMORE MISERICORDIOSO/WIKIMEDIA COMMONS,
CC BY 3.0

Włoszkę – s. Benignę Konsolatę Ferrero (1885–1916), Francuzkę – m. Marię Teresę de Sales Desandais (1876–1943) i dwie Hiszpanki – s. Józefę Manéndez del Morál (1890–1923) i bł. Speranzę Alhama Valera (1893–1983). Żyły one w okresie wielkich przemian polityczno-ekonomiczno-społecznych w Europie i na świecie. Jako członkinie wspólnot zakonnych wzrastały w atmosferze rozkwitu pobożności i czci wobec Serca Jezusowego, przyjmując przekazy dotyczące nieskończonego Miłosierdzia Bożego wobec człowieka żyjącego na ziemi. Orędzia, które otrzymywały w mistycznych przeżyciach, były poddawane ocenie wybitnych teologów, którzy nie znajdowali w nich sprzeczności z nauką Kościoła. Co więcej, zostały otworzone procesy beatyfikacyjne s. Benigny Konsolaty Ferrero i m. Józefy Manéndez, a m. Speranza Alhama Valera została ogłoszona 31 maja 2014 r. błogosławioną. W Polsce wymienione mistyczki są prawie nieznane, a literatura na ich temat jest znikoma.
Biografia 31-letniej włoskiej wizytki Benigny Konsolaty Ferrero stanowi cenne źródło badawcze na temat kultu Miłosierdzia Bożego z początku XX stulecia. Oryginalność apostolstwa „Małej Sekretarki Miłości” polegała na przekazaniu idei Miłosierdzia Bożego w połączniu z pobożnością i kultem Najświętszego Serca Jezusowego. W 1900 r. złożyła prywatny ślub czystości i rozpoczęła dialog z Jezusem.
Pod wpływem tego Głosu 16 listopada 1902 r. postanowiła „z pomocą Bożą od dziś zostać świętą”. Od tego czasu rozpoczęła pisanie Dzienniczka w formie codziennych dialogów z Głosem. Często modliła się słowami „ufam Tobie, zawsze Tobie, tylko Tobie”.
Trudna była droga życiowa hiszpańskiej zakonnicy s. Józefy Manéndez del Morál, która otrzymała treść orędzia o nieskończonym Miłosierdziu Boga w aspekcie Najświętszego Serca Jezusowego. Początkowo było ono skierowane do kapłanów i osób konsekrowanych, wkrótce jednak przyjęło charakter globalny. Wizjonerka, posługując się opisami wydarzeń z życia i śmierci Jezusa Chrystusa, usiłowała ukazać największy przymiot Boga, jakim jest Jego nieskończone Miłosierdzie dla świata, a nie tylko dla osób wybranych.
Pozostawiona przez mistyczkę spuścizna duchowa to „sprawozdanie godzina po godzinie” z dyktowanego przez Boga orędzia miłosierdzia dla świata, którego elementami są: „ufność, przebaczenie, miłość, sprawiedliwość, miłosierdzie, ofiarowanie się Ojcu Przedwiecznemu”. Głównym akcentem tego orędzia były słowa: „Pragnę, aby uwierzyli w moje miłosierdzie, aby pokładali nadzieję w całej mojej dobroci, aby nie wątpili w moje przebaczenie!”.

Posłannictwo m. Marii Teresy de Sales Desandais opierało się na doktrynie Miłości Miłosiernej, czyli na objawieniu Miłosierdzia Boga Ojca i Ducha Świętego podczas Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Była ona obdarzona mistycznym doświadczeniem zwanym „intelektualnym poznaniem” Boga. Podczas wizji zostały wypowiedziane charakterystyczne słowa: „Ma petite main”, czyli „Moja mała rączka”. Ten tytuł sugerował przede wszystkim pisarskie apostolstwo mistyczki, która bezpośrednio przelewała na papier treść orędzia codziennie dyktowanego przez Boga. Dzięki decyzji jej przełożonych powstało Dzieło Miłości Miłosiernej, które szerzyło otrzymane przez nią treści orędzia.
Życie hiszpańskiej zakonnicy-mistyczki m. Speranzy Alhamy Valera związane było z pracą wychowawczą podejmowaną w przedszkolach i szkołach publicznych w Hiszpanii i we Włoszech oraz służbą na rzecz ubogich, co podyktowane było potrzebą czasu (dwie wojny światowe, przemiany polityczne XX w.).

Jej najważniejszą misją było przekazywanie światu prawdy o Miłości Miłosiernej Boga. Swoje doznania mistyczne spisywała w Dzienniczku, zawierającym notatki sporządzone na przestrzeni 30 lat.
Jego lektura ukazuje nam duchową sylwetkę hiszpańskiej zakonnicy, obdarzonej łaską ekstazy, wizjami, proroctwami, darem bilokacji i rozmowy ze zmarłymi. Ponadto miała ona widzenia wyobrażeniowe, objawienia Chrystusa podczas sprawowanej Eucharystii, częste spotkania z Matką Bożą. Przeżywała również „ciemną noc ducha”.
W Collevalenzy, małym miasteczku we włoskiej prowincji Umbria, zostało założone sanktuarium Miłości Miłosiernej, przy którym powstało centrum duchowości opartej na doktrynie szerzonego kultu. W 1964 r. do sanktuarium przybył abp Karol Wojtyła, który odbył długą rozmowę z m. Speranzą, w pełni popierając jej misję w Kościele.

Szersze biografie prekursorek kultu Miłosierdzia Bożego
autorstwa ks. prof. Józefa Mandziuka na portalu
www.nowezycie.archidiecezja.wroc.pl