Miejsce w świecie

Od Soboru Watykańskiego II mówi się o teologii laikatu.
Słowa laickość używa się w rozumieniu świeckości pojmowanej zarówno negatywnie, jak i pozytywnie.
Czym właściwe jest laikat? Etymologicznie pojęcie laikatu wywodzi się od greckiego rzeczownika laos, oznaczającego lud, i przymiotnika laikos, czyli ludowy, należący do ludu. Pierwszy raz termin ten został użyty w Septuagincie – greckim przekładzie Starego Testamentu. Nowy Testament przez pojęcie Ludu Bożego rozumie wszystkich chrześcijan. Z czasem coraz wyraźniej dawał o sobie znać podział na stan kapłański (kler) i ludzi świeckich (laikat).
Wraz z wpływem chrześcijaństwa na życie społeczne postępował rozwój jego struktury hierarchicznej. Podział na laikat i kler stawał się wyraźniejszy. Prowadziło to do antagonizmów. Napięcia te powodowały przeciwstawianie sobie części Ludu Bożego. Tymczasem zarówno laikat, jak i kler są sobie równe w godności dzieci Bożych. Podstawowym posłannictwem świeckich jest przeobrażanie doczesnego świata w królestwo Boże poprzez apostolstwo.
Ojcowie Kościoła twierdzili nawet, że misja ta wywodzi się „z samego chrześcijańskiego powołania”.
Przeobrażanie doczesnego świata w królestwo Boże
Podstawowym zadaniem świeckich jest osiągnięcie osobistej świętości. Bliskość wobec Boga i prawdziwie ewangeliczne życie stanowią istotę powołania chrześcijańskiego.
Jest ono realizowane w przyrodzonej człowiekowi wspólnocie ludzkiej. Podstawową komórką społeczeństwa jest rodzina. W niej na świat przychodzi przyszły chrześcijanin.
Również w rodzinie dokonuje się socjalizacja młodego człowieka. Dzięki temu od najmłodszych lat nabywa on wszystko to, co stanowi o kulturze ludzkiej: język, normy postępowania, rozwija swoją emocjonalność i poczucie więzi ze wspólnotą.
Kolejnym miejscem jest parafia. Dla Kościoła jest ona tym, czym rodzina dla społeczeństwa. W niej wyznawca Chrystusa poprzez chrzest wkracza na drogę zażyłości z Bogiem, słyszy słowa Pana i uczęszcza na katechezę. Na wartość parafii w życiu chrześcijanina wskazywał papież Franciszek podczas Światowych Dni Młodzieży w Krakowie.
Mówił wówczas do biskupów o aktualności struktury parafialnej. W stanowczych słowach stwierdził: „Parafia musi pozostać! Jest strukturą, której nie wolno nam wyrzucić przez okno. Parafia jest właśnie domem Ludu Bożego, tym domem, w którym On mieszka. Problemem jest to, w jaki sposób ustawić parafię!”. Świeccy mogą sprawować najróżniejsze funkcje w parafiach. Katechizują, ewangelizują (choćby w formie popularnego Kursu Alfa), prowadzą śpiew, czytają Pismo Święte podczas liturgii. Tworzą różne gremia i rady, odpowiadają za finanse i spełniają dzieła miłosierdzia (parafialne zespoły Caritas). Wreszcie, i może to jest najważniejsze – organizują życie swojej wspólnoty wokół Jezusa Chrystusa ofiarowującego się w sakramentach.
Często też określa się parafię mianem wspólnoty wspólnot. Gromadzi ona bowiem rodziny i grupy chrześcijańskie, które wspólnie zmierzają ku Bogu.
Życie ludzkie, zarówno w swoim naturalnym – rodzinnym wymiarze, jak i nadnaturalnym – perspektywie wiary, realizuje się w kulturze. Stanowi ona sposób objawiania się naszego człowieczeństwa. Właśnie w ramach kultury powołanie świeckich realizuje się w sposób szczególny.
Dawniej objawiało się w służbie pięknu, prawdzie i dobru.
Widać to w strzelistych budowlach gotyku, dynamicznym i pełnym światłocieni malarstwie baroku czy chwytającej za serce muzyki mistrzów polifonii. Miejscem wyłącznej prerogatywy świeckich jest polityka. Zadaniem chrześcijańskich polityków jest troska o dobro wspólne, przepajanie tej sfery publicznej szacunkiem dla godności ludzkiej i nauką Chrystusa. To właśnie chrześcijańskim wizjonerom zawdzięczamy takie projekty, jak Europejska Wspólnota Węgla i Stali – poprzedniczka Unii Europejskiej, czy idea paneuropeizmu.