Katechumenat – nowe tchnienie wiary i młodość życia w Chrystusie

Historia ŚDM potwierdza, że Duch Boży posługuje się młodymi w ewangelizacji innych młodych, szczególnie przez autentyczne świadectwo ich życia, co ujawniają szczere rozmowy i apostolska otwartość na moc Słowa Życia. Poruszenie wewnętrzne, natchnienie, myśl lub doświadczenie obecności Boga w myślach i w sercu prowadzą nie tylko do postawienia pytania o osobistą wspólnotę z Bogiem, choćby jej do tej pory nie było, ale i o kształt tego doświadczenia w sercu i umyśle na przyszłość.
Najtrwalsze zaszczepienie mocy Ducha dokonuje się w kontakcie ze wspólnotą Ludu Bożego, w której działa Duch i ożywia codzienność życia świadków Prawdy.
Zaproszenie do wspólnoty Kościoła
„Duch tchnie, kędy chce”, co oznacza, że porusza serca i umysły osób poszukujących prawdy i ziarna życia wiecznego, wskazując im na Chrystusa i Jego Kościół. Normy prawne Kościoła opisują Kościół i jego misję w realizowanej historii zbawienia, prezentując Go jako wspólnotę Ludu Bożego, Ciała Chrystusa, Świątynię Ducha Świętego, które to pojęcie unaocznia fakt, że Pan Bóg wybrał swój lud jako wspólnotę i że jej przeznaczeniem jest udział w Królestwie Bożym, które przez samego Boga zostało ustanowione na ziemi, które musi dalej się rozwijać, aż do chwili końca czasów, gdy zostanie przez Niego zakończone. Położenie akcentu na związanie Kościoła w wymiarze prawnym z historią zbawienia wskazuje, że przepisy kościelne też zostały w ten proces włączone jako rzeczywistość dynamiczna. Wskazują na Christifideles – wiernych, którzy wierzą w Jezusa Chrystusa i poprzez chrzest zostali wcieleni w Chrystusa i ukonstytuowani jako Lud Boży. Znamienne jest ukazanie podwójnego znaczenia chrztu: odrodzenie w Chrystusie oraz włączenie do Kościoła [kan. 849], co jest uwypuklone w uczestnictwie wiernych w potrójnym posłannictwie Chrystusa: w munus Christi sacerdotalis, prophetici et regalis, które z racji chrztu przystoi każdemu ochrzczonemu, stając się jego uczestnictwem bezpośrednim, uzdalniającym i powołującym go do wypełnienia misji całego Kościoła przez własny udział, który w sakramencie bierzmowania zostaje wzmocniony siłą Ducha Świętego, a Chrystus powierza im samym realizację specjalnego apostolatu, co wyrażają przepisy prawne w zakresie fundamentalnych praw i obowiązków dla wszystkich wiernych [kan. 208–223].
Wezwanie do pełnej jedności
Prawodawca Kościelny precyzuje, że katechumeni są w specjalny sposób złączeni z Kościołem, oni bowiem pod natchnieniem Ducha Świętego wyrazili pragnienie i wolę włączenia ich do wspólnoty Kościoła oraz otworzyli się na dar życia wiarą, nadzieją i miłością, których praktykę podjęli w szczególnej jedności z Kościołem, który ich wspiera i uznaje za swoich [kan. 206§1]. Wg prawa katechumeni jako nieochrzczeni formalnie nie należą jeszcze do Ludu Bożego [kan. 204] i nie nabyli osobowości w Kościele Chrystusa [kan. 96], dlatego nie mają w Kościele praw i obowiązków przynależnych wiernym. Jednak ze względu na więź Ducha są związani z Kościołem w szczególny sposób – Kościół wspiera ich jako swoich [kan. 206§1], przyznając im różne przywileje, które w istocie przysługują wyłącznie ważnie ochrzczonym.
Na podstawie takiego przyporządkowania do Kościoła katechumeni są przedstawiani w odniesieniu do wiernych ochrzczonych, Christifideles, co ujawniają teksty soborowe, stwierdzając, że ze względu na swoje pragnienie włączenia do Kościoła [konstytucja Lumen Gentium nr 14] należą już oni do Domu Chrystusa [dekret Ad Gentes nr 15]. Dlatego Ojcowie Soborowi zażądali dopuszczania osób do katechumenatu w formie liturgicznej, wprawiania ich w życie chrześcijańskie oraz stopniowe wprowadzanie w życie wiary, w  liturgię i wspólnotę Ludu Bożego [kan. 851,1], co miało się dokonywać przez stopniowe wszczepianie nieochrzczonego dorosłego w życie wspólnoty Kościoła [kan. 788]. Prawdziwa łączność katechumena z Kościołem powstaje zgodnie z kan. 788§1 jednej strony poprzez oświadczenie woli dorosłego kandydata do chrztu: co warunkuje przyjęcie go do przedkatechumenatu i katechumenatu oraz rejestracji jego nazwiska w księdze katechumenów [kan. 788§1]; z drugiej zaś przez osobisty sposób życia, który rzeczywiście odpowiada jego woli. Jeżeli kandydat do chrztu został wystarczająco pouczony o prawdach wiary i obowiązkach chrześcijanina [kan. 788§2] oraz poprzez czas katechumenatu wypróbowany w chrześcijańskim sposobie życia, może, po tym, jak żałował za swoje grzechy, zostać ochrzczony [kan. 865§1].
Katechumeni, jako jeszcze niewszczepieni we wspólnotę Kościoła przez chrzest, nie są związani powszechnymi prawami kościelnymi [kan. 11]. Mogą jednak otrzymać pewne przywileje, o których mówi Prawodawca w kan. 206§2, jednak te muszą być wymienione w przepisach kościelnych.