Urząd szafarza w posługiwaniu we wspólnocie Kościoła

Szafarz darów i łask Bożych to osoba wybrana i posłana, w sposób ściśle określony upoważniona do sprawowania urzędu pasterskiego w zakresie uświęcania wiernych. Szafarz to również osoba odpowiedzialna za przekazane wiernym Boże dary i łaski, których nie można przyjmować na próżno. Wierni zostają obdarowani najskuteczniej przez sakramentalne znaki, w których Opatrzność Boża udziela konkretnych łask, aby każdy wierny ważnie ochrzczony i integralnie stanowiący wspólnotę Kościoła Bożego mógł czerpać ze źródła Bożego obdarowania łaskę pełnego zjednoczenia z Dawcą, którym jest Jezus Chrystus Odkupiciel człowieka.
Szafarz chrztu świętego
W tradycji katolickiej chrzest zajmuje szczególne miejsce nie tylko z tej racji, że jest udzielany na wyraźne polecenie Jezusa Chrystusa: Idźcie i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego (Mt 28,19), ale także dlatego, że jest pierwszym sakramentem, najpełniej wprowadzającym do wspólnoty Kościoła i uzdalniającym do przyjmowania innych sakramentów.
Kościół uważa chrzest za bramę sakramentów, ponieważ nikt nie może być ważnie dopuszczony do innych sakramentów, dopóki nie przyjął chrztu (kan. 842). Chrystus ustanowił ten sakrament, aby wszyscy ludzie mogli osiągnąć zbawienie (por. J 3,5), zwłaszcza przez postawę żywej wiary, którą odkrywamy w darze łaski Ducha Świętego i która uzdalnia człowieka do życia zgodnego z Ewangelią Chrystusa. Chrzest jest konieczny do osiągnięcia pełni zbawienia. Zwyczajnym szafarzem chrztu jest biskup, prezbiter i diakon [kan. 861§1], a na parafii zazwyczaj proboszcz [kan. 530, n.1]. W innych okolicznościach tylko biskup może wyznaczyć innego wiernego do tej funkcji, np. katechetę na misjach [kan. 861§2]. Natomiast w wypadku konieczności, zwłaszcza kiedy życie człowieka jest zagrożone śmiercią, chrztu może udzielić każdy człowiek mający właściwą intencję. Dlatego duszpasterze winni pouczyć swoich parafian o prawidłowym udzielaniu chrztu: polanie wodą i jednoczesne wypowiedzenie formuły: Ja ciebie chrzczę w Imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.
Szafarz bierzmowania
Ogólnie zwyczajnym szafarzem sakramentu bierzmowania jest biskup [kan. 882] oraz ci, którzy na mocy prawa kościelnego są zrównani z biskupem diecezjalnym (na swoim terytorium), a osobie dorosłej może udzielić bierzmowania prezbiter w łączności z celebracją chrztu św. lub kiedy osobę ochrzczoną przyjmuje do pełnej wspólnoty z Kościołem katolickim, oraz ten, który działa na zlecenie biskupa diecezjalnego. Natomiast w niebezpieczeństwie śmierci może wiernych bierzmować proboszcz lub inny prezbiter na swoim terytorium [kan. 883]. Przyjmujący bierzmowanie muszą być zdatni do przyjęcia tej łaski i mocy Ducha Świętego [kan. 889§1], aby wiarę mężnie wyznawali, bronili jej i żyli według jej zasad.

Szafarz Najświętszej Eucharystii
Szafarzem, który może sprawować Eucharystię w osobie Chrystusa, jest tylko kapłan ważnie wyświęcony [kan. 900§1]. Natomiast godziwie sprawuje Mszę św. kapłan, któremu prawo kościelne tego nie zabrania i który wiernie przestrzega norm kościelnych [kan. 900§2]. Upoważnia do sprawowania Mszy św. celebret, dokument potwierdzający, że kapłan jest prezbiterem, wolnym od kar kościelnych i upoważnionym dla celebracji Mszy św. Każda Msza św. przyczynia się do zbawienia świata, odprawiając ją codziennie, kapłani wypełniają swoje główne zadanie [kan. 904]. Celebransom mogą pomagać diakoni i świeccy, nie wolno im jednak wypowiadać modlitw i wykonywać czynności właściwych jedynie dla kapłanów [kan. 907]. Natomiast zwyczajnym szafarzem Komunii św. jest biskup, prezbiter i diakon, a nadzwyczajnym szafarzem Komunii św. jest akolita i wierny ustanowiony do tego specjalnym obrzędem [kan. 910]. Dlatego w czasie Mszy św., kiedy jest sporo wiernych, Komunii mogą udzielać wiernym biskup, kapłani, diakoni, akolici lub świeccy jako nadzwyczajni szafarze Komunii św. Oni również mogą zanosić Ciało Pańskie chorym.
Szafarz sakramentu pokuty i pojednania
Prawodawca rozstrzygnął generalnie, że szafarzem sakramentu pokuty jest tylko kapłan [kan. 965], który może ważnie odpuścić grzechy, kiedy został do tego upoważniony przez władzę kościelną [kan. 966§1], czy to na mocy samego prawa, czy przez ordynariusza miejsca [kan. 969§1].