Europa ma wiele stolic. Kulturalnych
Trzydzieści lat temu rozpoczęła się historia konkursu,
w którym o zwycięstwo walczą rokrocznie miasta Starego Kontynentu.
W 2009 r. o ten tytuł ubiegało się 11 polskich miast. Zwyciężył Wrocław.
Od 1 stycznia stał się Europejską Stolicą Kultury.
RADOSŁAW MICHALSKI
Wrocław
Narodowe Forum Muzyki to najmłodsza instytucja kultury Wrocławia oraz nowoczesny,
wielofunkcyjny obiekt mieszczący kompleks sal koncertowych
MATEUSZ CIENIAWSKI
Wszystko zaczęło się od ówczesnej minister kultury Grecji Meliny Mercouri. To ona trzy dekady temu podczas czerwcowego spotkania Rady Unii Europejskiej zaproponowała, aby proces jednoczenia Europy silniej oprzeć na kulturze. Jej ideą było, aby w każdym kolejnym roku jedno miasto spośród krajów członkowskich Unii otrzymywało tytuł Europejskiej Stolicy Kultury (ESK). Na całe 12 miesięcy. W tym czasie byłoby w szczególny sposób promowane w innych krajach, a samo miałoby szansę na przyciągnięcie turystów i zwiększenie zainteresowania mieszkańców kulturą. Z czasem ta prosta procedura ewoluowała. W 2000 r. wyjątkowo dziewięć miast zyskało tytuł ESK, a od 2001 każdego roku są to dwa miasta w różnych krajach Europy.
Mimo że 15 lat temu Polska nie była członkiem Unii, mogliśmy wskazać najważniejsze naszym zdaniem kulturalne miasto i tytuł ów zyskał wówczas bezdyskusyjnie Kraków. Wrocław stanął w szranki w roku 2009, kiedy to Polska wraz z Hiszpanią miały wytypować swoje „kulturalne stolice”.
Konkurs trwał dwa lata. W tym czasie miasta przygotowywały swoje aplikacje, zapraszały jurorów, do których grona wchodzili także przedstawiciele innych krajów, prezentowały swoje pomysły w europejskich komisjach.
W 2011 r. ogłoszono wyniki: Wrocław w Polsce i San Sebastian w Hiszpanii zostaną stolicami kultury za pięć lat.
Pół dekady minęło bardzo szybko. Wrocław jest Europejską Stolicą Kultury.
Gdyby spojrzeć na listę miast, które przed stolicą Dolnego Śląska stały się ESK, znajdziemy tam słynną Florencję, Lizbonę czy Madryt, ale też mniej rozpoznawalne Koszyce czy Mons. Miasta wielkie i małe, niektóre z nich zapisały się na kartach europejskiej kultury, inne chciały się dopiero podzielić swoją historią. W przygotowanie obchodów włączają się województwa i rządy krajów prezentujących swoje ESK.
Zwycięskie miasto po pozytywnej ocenie prac związanych z przygotowaniem do objęcia roli ESK może otrzymać dodatkową nagrodę imienia właśnie Meliny Mercouri.
Zmarła w 1994 r. twórczyni idei stolic kultury została patronem dodatkowego wyróżnienia, za którym idzie 1,5 miliona euro. Dla małych miast to często zastrzyk finansowy pozwalający na lepsze przygotowanie obchodów, dla wielkich to ledwie część budżetu, niemniej ważna ze względu na swoją symbolikę.
Wrocław ma o czym opowiedzieć.
Miasto, jak Mikrokosmos ze znanej książki Normana Daviesa, łączy w sobie wiele pierwiastków, polsko-czesko-niemiecką historię, Dzielnicę Czterech Świątyń, dobra kultury narodowej ocalone z Kresów Wschodnich, a nade wszystko świadków kultury i historii.
Ważna jest też promowana przez miasto historia kard. Bolesława Kominka i listu pojednania, który zainicjował.
To wszystko razem, prezentowane w dobrze wyposażonych muzeach i w słynnych obiektach kulturalnych, stanowi dobry punkt wyjścia. Co dzięki temu zyska miasto i z czego zasłynie w Europie? Na ocenę przyjdzie czas po zakończeniu całorocznego święta ESK.
Główne cele, jakie wyznaczył sobie Wrocław, to wzrost uczestnictwa mieszkańców w wydarzeniach kulturalnych oraz zwiększenie ruchu turystycznego. W 2016 r. oba powinny być łatwe w realizacji, choćby poprzez większą liczbę imprez kulturalnych i to na każdym szczeblu. Pytanie tylko, jak ten nowy „stan posiadania” utrzymać na kolejne lata.
EUROPEJSKIE STOLICE KULTURY
1985: Ateny (Grecja)
1986: Florencja (Włochy)
1987: Amsterdam (Holandia)
1988: Berlin Zachodni (Berlin Zachodni)
1989: Paryż (Francja)
1990: Glasgow (Wielka Brytania)
1991: Dublin (Irlandia)
1992: Madryt (Hiszpania)
1993: Antwerpia (Belgia)
1994: Lizbona (Portugalia)
1995: Luksemburg (Luksemburg)
1996: Kopenhaga (Dania)
1997: Saloniki (Grecja)
1998: Sztokholm (Szwecja)
1999: Weimar (Niemcy)
2000: Reykjavík (Islandia), Bergen (Norwegia), Helsinki (Finlandia), Bruksela (Belgia), Praga (Czechy), Kraków (Polska), Santiago de Compostela (Hiszpania), Awinion (Francja), Bolonia (Włochy)
2001: Rotterdam (Holandia), Porto (Portugalia)
2002: Brugia (Belgia), Salamanka (Hiszpania)
2003: Graz (Austria)
2004: Genua (Włochy), Lille (Francja)
2005: Cork (Irlandia)
2006: Patras (Grecja)
2007: Luksemburg (Luksemburg), Sybin (Rumunia)
2008: Liverpool (Wielka Brytania), Stavanger (Norwegia)
2009: Wilno (Litwa), Linz (Austria)
2010: Essen/Zagłębie Ruhry (Niemcy), Pecz (Węgry), Stambuł (Turcja)
2011: Turku (Finlandia), Tallinn (Estonia)
2012: Guimarães (Portugalia), Maribor (Słowenia)
2013: Marsylia-Prowansja (Francja), Koszyce (Słowacja)
2014: Umeå (Szwecja), Ryga (Łotwa)
2015: Mons (Belgia), Pilzno (Czechy)
2016: Wrocław (Polska), San Sebastián (Hiszpania)
2017: Aarhus (Dania), Pafos (Cypr)
2018: Leeuwarden (Holandia), Valletta (Malta)
2019: Matera (Włochy), Płowdiw (Bułgaria)
ŹRÓDŁO: WIKIPEDIA
